Nâng Cao Tỷ Lệ Biết Thực Hiện Động Tác Thở Cho Bệnh Nhân COPD Tại Bệnh Viện Bãi Cháy

Tại Việt Nam, COPD chiếm tỷ lệ đáng kể trong các bệnh lý hô hấp mạn tính. Các thống kê từ Bệnh viện Bạch Mai cho thấy COPD chiếm 25,1% số bệnh nhân điều trị tại Trung tâm Hô hấp và là nguyên nhân gây tử vong cao tại khoa Hồi sức cấp cứu. Theo Nguyễn Đình Hường (1994), tỷ lệ mắc COPD dao động từ 4-5% trong các bệnh phổi mạn tính ở người lớn. Ngô Quý Châu và cộng sự (2005) nghiên cứu dịch tễ học COPD tại Hà Nội cho thấy tỷ lệ mắc bệnh chung là 2%, cao hơn ở nam giới (3,4%) so với nữ giới (0,7%). Những con số này nhấn mạnh sự cần thiết của các biện pháp can thiệp hiệu quả để giảm gánh nặng bệnh tật do COPD gây ra.

Phục hồi chức năng hô hấp (PHCNHH) đóng vai trò quan trọng trong điều trị COPD. Theo Hiệp hội Lồng ngực Mỹ (ATS) và Hội Hô hấp châu Âu (ERS), PHCNHH là một phương pháp điều trị hiệu quả, được khuyến cáo dựa trên các bằng chứng. PHCNHH bao gồm giáo dục sức khỏe, vật lý trị liệu hô hấp, hỗ trợ tâm lý và tái hòa nhập xã hội. Vật lý trị liệu hô hấp, đặc biệt là các bài tập thở, giúp cải thiện thông khí, giảm khó thở và nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân COPD. Áp dụng PHCNHH trong cả giai đoạn ổn định và cấp tính của bệnh có thể mang lại lợi ích đáng kể.

Việc áp dụng PHCNHH tại Bệnh viện Bãi Cháy, dù đã có những nỗ lực, vẫn còn tồn tại những hạn chế nhất định. Khảo sát cho thấy phần lớn bệnh nhân COPD nội trú chưa được trang bị kiến thức và kỹ năng về các phương pháp thở hiệu quả. Điều này có thể do thiếu nguồn lực, thời gian, hoặc do ưu tiên tập trung vào điều trị bằng thuốc. Cần có đánh giá toàn diện về quy trình PHCNHH hiện tại để xác định các điểm nghẽn và tìm ra giải pháp cải thiện.

Việc thiếu kỹ năng thở đúng cách ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe bệnh nhân COPD. Bệnh nhân khó kiểm soát tình trạng khó thở, dẫn đến lo lắng, giảm khả năng vận động và tham gia các hoạt động hàng ngày. Khả năng tống đờm kém làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp và làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh. Điều này có thể dẫn đến tăng số lần nhập viện, kéo dài thời gian nằm viện và tăng chi phí điều trị.

Thở chúm môi là một kỹ thuật thở đơn giản nhưng hiệu quả giúp giảm khó thở cho bệnh nhân COPD. Thực hiện bằng cách ngồi thoải mái, thả lỏng vai và cổ. Hít vào chậm rãi bằng mũi. Sau đó, chúm môi lại như đang huýt sáo và thở ra từ từ bằng miệng, kéo dài thời gian thở ra gấp đôi thời gian hít vào. Lặp lại kỹ thuật này nhiều lần cho đến khi hết khó thở. Thở chúm môi giúp ngăn ngừa xẹp đường thở và tăng cường tống khí cặn ra khỏi phổi. Hình 1 trong tài liệu gốc minh họa kỹ thuật thở chúm môi.

Thở cơ hoành, hay thở bụng, giúp tăng cường hoạt động của cơ hoành, cơ hô hấp chính. Ngồi thoải mái, đặt một tay lên bụng và một tay lên ngực. Hít vào chậm rãi bằng mũi sao cho bụng phình lên, ngực không di chuyển. Sau đó, hóp bụng lại và thở ra từ từ bằng miệng, kéo dài thời gian thở ra gấp đôi thời gian hít vào. Thở cơ hoành giúp cải thiện thông khí và giảm công hô hấp. Hình 2 và 3 trong tài liệu gốc minh họa thở cơ hoành ở tư thế nằm và ngồi. Luyện tập thường xuyên thở cơ hoành giúp tăng cường sức mạnh cơ hô hấp và cải thiện khả năng kiểm soát hơi thở.

Kỹ thuật thở thanh lọc đờm giúp loại bỏ đờm hiệu quả, giảm tắc nghẽn đường thở. Bệnh nhân cần hít sâu và giữ hơi trong vài giây, sau đó ho mạnh để tống đờm ra ngoài. Có thể kết hợp với các tư thế dẫn lưu tư thế để đờm dễ dàng di chuyển đến các đường thở lớn hơn để ho ra ngoài. Uống đủ nước giúp làm loãng đờm và dễ dàng tống ra ngoài hơn. Kỹ thuật này cần được hướng dẫn bởi chuyên gia để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Nghiên cứu đã so sánh tỷ lệ bệnh nhân thực hiện đúng kỹ thuật thở chúm môi và thở cơ hoành trước và sau khi được hướng dẫn và đào tạo. Kết quả cho thấy tỷ lệ thực hiện đúng kỹ thuật thở chúm môi tăng đáng kể sau can thiệp. Tương tự, tỷ lệ thực hiện đúng kỹ thuật thở cơ hoành cũng có sự cải thiện rõ rệt. Các bảng số liệu trong tài liệu gốc trình bày chi tiết các kết quả này. Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê chứng minh hiệu quả của chương trình can thiệp.

Nghiên cứu cũng đánh giá tác động của việc nâng cao kỹ năng thở đến các triệu chứng COPD như khó thở, ho, và khạc đờm. Kết quả cho thấy bệnh nhân có xu hướng giảm triệu chứng khó thở sau khi thực hành thở chúm môi và thở cơ hoành thường xuyên. Khả năng tống đờm cũng được cải thiện, giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp. Những cải thiện này góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân COPD.

Chương trình PHCNHH giúp giảm số ngày nằm viện, giảm chi phí điều trị cho bệnh nhân. Đồng thời, chương trình còn giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, tăng khả năng vận động, làm việc của bệnh nhân, từ đó đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội.

Để tiếp tục cải thiện PHCNHH cho bệnh nhân COPD, cần có những giải pháp cụ thể. Đào tạo chuyên sâu cho nhân viên y tế về các kỹ thuật thở và PHCNHH. Cung cấp tài liệu hướng dẫn và video minh họa dễ hiểu cho bệnh nhân. Thiết lập các câu lạc bộ bệnh nhân COPD để chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ lẫn nhau. Phối hợp với cộng đồng để tăng cường nhận thức về COPD và PHCNHH. Đầu tư vào trang thiết bị và cơ sở vật chất phục vụ PHCNHH.

Các hướng nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các kỹ thuật thở mới, so sánh hiệu quả của các phương pháp PHCNHH khác nhau, và tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến sự tuân thủ điều trị của bệnh nhân COPD. Nghiên cứu cũng có thể tập trung vào việc phát triển các ứng dụng di động hoặc thiết bị theo dõi sức khỏe để hỗ trợ bệnh nhân COPD thực hành kỹ thuật thở tại nhà.