Tổng quan nghiên cứu
Trải nghiệm bệnh nhân nội trú tại các bệnh viện ngày càng được xem là chỉ số quan trọng trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe và hướng đến mô hình bệnh viện lấy bệnh nhân làm trung tâm. Tại Việt Nam, đặc biệt là tại Bệnh viện Hoàn Mỹ TP. Hồ Chí Minh, việc đánh giá trải nghiệm bệnh nhân nội trú chưa được thực hiện một cách hệ thống và toàn diện. Nghiên cứu này được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 6 đến tháng 8 năm 2019, với mục tiêu đánh giá chất lượng trải nghiệm bệnh nhân nội trú và tác động của trải nghiệm này đến sự hài lòng của bệnh nhân tại Bệnh viện Hoàn Mỹ. Qua khảo sát 325 bệnh nhân nội trú có thời gian điều trị ít nhất 24 giờ, nghiên cứu tập trung vào các yếu tố như tương tác tại khoa cấp cứu, điều kiện phòng nằm điều trị, dịch vụ căn tin, chăm sóc và điều trị, giải thích xét nghiệm và quy trình xuất viện. Kết quả nghiên cứu không chỉ giúp bệnh viện xác định các điểm mạnh và điểm cần cải thiện trong dịch vụ mà còn cung cấp cơ sở khoa học để các nhà quản lý và hoạch định chính sách y tế nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe, từ đó tăng cường sự hài lòng và gắn bó của bệnh nhân. Theo ước tính, khoảng 62,7% bệnh nhân có trải nghiệm tích cực trong thời gian nằm viện, tuy nhiên vẫn còn gần 37,3% bệnh nhân có trải nghiệm chưa hài lòng, đặc biệt ở các khía cạnh giải thích chuyên môn và thủ tục xuất viện.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên lý thuyết về trải nghiệm khách hàng và trải nghiệm bệnh nhân, trong đó trải nghiệm bệnh nhân được hiểu là tổng thể các tương tác của bệnh nhân với hệ thống chăm sóc sức khỏe, bao gồm cả khía cạnh chuyên môn và phi chuyên môn. Khung lý thuyết tập trung vào bốn yếu tố chính: Physicians (bác sĩ), Partners (nhân viên y tế khác), Places (địa điểm tương tác), và Processes (quy trình chăm sóc). Ngoài ra, nghiên cứu áp dụng thang đo chất lượng trải nghiệm dựa trên bốn nhân tố cảm xúc gồm Tin cậy, Chính trực, Tự hào và Say mê, nhằm đánh giá mức độ thỏa mãn và gắn bó của bệnh nhân với dịch vụ y tế. Mối quan hệ giữa trải nghiệm bệnh nhân và sự hài lòng được xây dựng dựa trên mô hình so sánh giữa kỳ vọng và thực tế nhận được của bệnh nhân, trong đó sự hài lòng phản ánh mức độ đáp ứng hoặc vượt quá mong đợi của bệnh nhân. Mô hình nghiên cứu bao gồm sáu nhân tố độc lập: Tại khoa cấp cứu/Phòng tiếp nhận bệnh nhân, Phòng nằm điều trị tại bệnh viện, Căn tin - Dịch vụ ăn uống, Về chăm sóc và điều trị, Về giải thích xét nghiệm và trước điều trị, và Về xuất viện, tác động đến biến phụ thuộc là sự hài lòng của bệnh nhân.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với thiết kế khảo sát cắt ngang. Cỡ mẫu được xác định dựa trên hướng dẫn khảo sát trải nghiệm bệnh nhân của Ban cố vấn về Chất lượng Chăm sóc Sức khỏe Ontario, Canada, với độ tin cậy 95% và khoảng tin cậy 5%, tương ứng với cỡ mẫu tối thiểu 322 bệnh nhân. Thực tế, 350 phiếu khảo sát được phát ra và 325 phiếu đạt yêu cầu để phân tích. Mẫu được chọn ngẫu nhiên từ danh sách bệnh nhân nội trú có thời gian điều trị ít nhất 24 giờ tại Bệnh viện Hoàn Mỹ trong giai đoạn nghiên cứu. Dữ liệu được thu thập qua phiếu khảo sát gồm 36 câu hỏi theo thang đo Likert 5 điểm, đánh giá các khía cạnh trải nghiệm và sự hài lòng. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS, bao gồm thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy thang đo bằng Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc nhân tố, và phân tích hồi quy đa biến để đánh giá tác động của các nhân tố trải nghiệm đến sự hài lòng của bệnh nhân. Quá trình phân tích đảm bảo các điều kiện như hệ số KMO ≥ 0,5, kiểm định Bartlett có ý nghĩa thống kê (sig ≤ 0,05), tổng phương sai trích ≥ 50%, và hệ số tải nhân tố ≥ 0,5.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Đặc điểm mẫu khảo sát: Trong 325 bệnh nhân, tỷ lệ nữ chiếm 60,6%, 85,2% đã kết hôn, 63,4% có trình độ từ THPT trở lên, và 87,1% có bảo hiểm y tế. Thời gian từ lúc khám đến nhập viện trong vòng 4 giờ chiếm 91,6%, cho thấy quy trình tiếp nhận tương đối nhanh chóng.
Đánh giá các yếu tố trải nghiệm: Điểm trung bình các yếu tố trải nghiệm dao động từ 3,6 đến 4,24 trên thang 5 điểm. Yếu tố có trải nghiệm tích cực cao nhất là tại khoa cấp cứu/phòng tiếp nhận (4,24 điểm) và căn tin - dịch vụ ăn uống (4,23 điểm). Ngược lại, yếu tố về giải thích xét nghiệm và trước điều trị (3,6 điểm) và quy trình xuất viện (3,61 điểm) có điểm trung bình thấp hơn, phản ánh sự chưa hài lòng ở các khía cạnh này.
Tỷ lệ trải nghiệm tích cực và tiêu cực: Khoảng 88,4% câu trả lời về trải nghiệm tại khoa cấp cứu là tích cực, cao hơn so với kết quả khảo sát tại Scotland (83%). Tuy nhiên, trải nghiệm tích cực tại phòng nằm điều trị chỉ đạt 78,2%, thấp hơn mức 88% của Scotland. Đáng chú ý, có tới 15,5% bệnh nhân đánh giá thấp về thời gian bác sĩ trao đổi chuyên môn và 23,2% không hài lòng với thủ tục và lời khuyên trước xuất viện.
Phân tích hồi quy: Tất cả sáu nhân tố trải nghiệm đều có tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê đến sự hài lòng của bệnh nhân. Mức độ ảnh hưởng được xếp hạng từ cao đến thấp như sau: Về chăm sóc và điều trị (hệ số hồi quy chuẩn hóa 0,335), Về xuất viện (0,287), Về giải thích xét nghiệm và trước điều trị (0,274), Tại khoa cấp cứu/phòng tiếp nhận (0,214), Căn tin - dịch vụ ăn uống (0,212), và Phòng nằm điều trị tại bệnh viện (0,099).
Thảo luận kết quả
Kết quả cho thấy yếu tố chăm sóc và điều trị là nhân tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến sự hài lòng của bệnh nhân, phù hợp với các nghiên cứu quốc tế nhấn mạnh vai trò của bác sĩ trong việc giải thích và hỗ trợ tâm lý cho bệnh nhân. Việc bác sĩ dành đủ thời gian trao đổi và tạo sự riêng tư giúp bệnh nhân cảm thấy an tâm và tin tưởng hơn vào quá trình điều trị. Yếu tố xuất viện cũng đóng vai trò quan trọng, khi bệnh nhân được cung cấp đầy đủ thông tin về chăm sóc tại nhà và thuốc men sẽ có trải nghiệm tích cực hơn, giảm nguy cơ tái nhập viện. Mức độ hài lòng thấp hơn ở các khía cạnh giải thích xét nghiệm và thủ tục xuất viện phản ánh nhu cầu cải thiện giao tiếp và quy trình hành chính, điều này cũng được ghi nhận trong các nghiên cứu tại các quốc gia phát triển. So sánh với khảo sát tại Scotland và Ireland, trải nghiệm tại Bệnh viện Hoàn Mỹ có nhiều điểm tương đồng nhưng vẫn còn khoảng cách về chất lượng dịch vụ, đặc biệt trong các khâu phi chuyên môn như dịch vụ ăn uống và môi trường phòng bệnh. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện điểm trung bình từng yếu tố trải nghiệm và biểu đồ tròn phân bố tỷ lệ trải nghiệm tích cực, tiêu cực để minh họa rõ ràng hơn.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường đào tạo kỹ năng giao tiếp cho bác sĩ và nhân viên y tế: Tập trung nâng cao khả năng giải thích chuyên môn, tạo sự đồng cảm và dành đủ thời gian trao đổi với bệnh nhân nhằm cải thiện trải nghiệm chăm sóc và điều trị. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc bệnh viện phối hợp với phòng đào tạo.
Cải tiến quy trình xuất viện: Xây dựng quy trình chuẩn, cung cấp tài liệu hướng dẫn chăm sóc tại nhà rõ ràng, dễ hiểu và đảm bảo nhân viên y tế dành thời gian giải thích kỹ lưỡng cho bệnh nhân trước khi xuất viện. Thời gian thực hiện: 3-6 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng quản lý chất lượng và khoa điều trị.
Nâng cao chất lượng dịch vụ phi chuyên môn: Cải thiện môi trường phòng nằm điều trị và dịch vụ căn tin, đảm bảo sạch sẽ, tiện nghi và đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của bệnh nhân. Thời gian thực hiện: 6-9 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý bệnh viện và phòng hành chính.
Xây dựng hệ thống thu thập và phản hồi ý kiến bệnh nhân thường xuyên: Thiết lập kênh phản hồi trực tiếp và định kỳ khảo sát trải nghiệm bệnh nhân để kịp thời phát hiện và xử lý các vấn đề phát sinh. Thời gian thực hiện: 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng chăm sóc khách hàng và phòng quản lý chất lượng.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Nhà quản lý bệnh viện: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của bệnh nhân, từ đó xây dựng chiến lược nâng cao chất lượng dịch vụ và cải thiện quy trình nội bộ.
Chuyên gia và nhà hoạch định chính sách y tế: Cung cấp dữ liệu thực tiễn về trải nghiệm bệnh nhân tại bệnh viện tư nhân, làm cơ sở để phát triển các chính sách hỗ trợ nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe toàn diện.
Nhân viên y tế và bác sĩ: Nắm bắt được tầm quan trọng của giao tiếp và chăm sóc toàn diện đối với bệnh nhân, từ đó cải thiện kỹ năng và thái độ phục vụ.
Nhà nghiên cứu trong lĩnh vực kinh tế phát triển và quản trị y tế: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, mô hình phân tích và kết quả thực nghiệm để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về trải nghiệm bệnh nhân và chất lượng dịch vụ y tế.
Câu hỏi thường gặp
Trải nghiệm bệnh nhân là gì và tại sao nó quan trọng?
Trải nghiệm bệnh nhân là tổng thể các tương tác của bệnh nhân với hệ thống chăm sóc sức khỏe, bao gồm cả khía cạnh chuyên môn và phi chuyên môn. Nó quan trọng vì ảnh hưởng trực tiếp đến sự hài lòng, hiệu quả điều trị và an toàn người bệnh.Phương pháp thu thập dữ liệu trong nghiên cứu này như thế nào?
Dữ liệu được thu thập qua phiếu khảo sát trực tiếp với 325 bệnh nhân nội trú tại Bệnh viện Hoàn Mỹ, sử dụng thang đo Likert 5 điểm để đánh giá các khía cạnh trải nghiệm và sự hài lòng.Những yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến sự hài lòng của bệnh nhân?
Yếu tố chăm sóc và điều trị có tác động mạnh nhất, tiếp theo là quy trình xuất viện và giải thích xét nghiệm trước điều trị, cho thấy vai trò quan trọng của giao tiếp và hỗ trợ thông tin trong quá trình điều trị.Làm thế nào để cải thiện trải nghiệm bệnh nhân tại bệnh viện?
Cải thiện kỹ năng giao tiếp của nhân viên y tế, nâng cao chất lượng dịch vụ phi chuyên môn như môi trường phòng bệnh và dịch vụ ăn uống, đồng thời hoàn thiện quy trình xuất viện và cung cấp thông tin đầy đủ cho bệnh nhân.Nghiên cứu này có thể áp dụng cho các bệnh viện khác không?
Có, mô hình và kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để các bệnh viện khác, đặc biệt trong hệ thống y tế Việt Nam, tham khảo và điều chỉnh nhằm nâng cao chất lượng trải nghiệm và sự hài lòng của bệnh nhân.
Kết luận
- Nghiên cứu đã xác định sáu nhân tố chính ảnh hưởng đến sự hài lòng của bệnh nhân nội trú tại Bệnh viện Hoàn Mỹ, trong đó chăm sóc và điều trị là yếu tố quan trọng nhất.
- Khoảng 62,7% bệnh nhân có trải nghiệm tích cực, tuy nhiên vẫn còn gần 37,3% bệnh nhân chưa hài lòng, đặc biệt ở các khía cạnh giải thích chuyên môn và thủ tục xuất viện.
- Phân tích hồi quy cho thấy tất cả các yếu tố trải nghiệm đều có tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê đến sự hài lòng của bệnh nhân.
- Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao kỹ năng giao tiếp, cải tiến quy trình xuất viện và nâng cao chất lượng dịch vụ phi chuyên môn.
- Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá định kỳ trải nghiệm bệnh nhân để đảm bảo cải tiến liên tục.
Kêu gọi hành động: Các nhà quản lý và nhân viên y tế tại Bệnh viện Hoàn Mỹ và các bệnh viện khác nên áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao chất lượng chăm sóc, từ đó cải thiện trải nghiệm và sự hài lòng của bệnh nhân, góp phần phát triển hệ thống y tế bền vững và hiệu quả.