Tổng quan nghiên cứu

Chăm sóc người bệnh (CSNB) là một trong những yếu tố then chốt quyết định chất lượng dịch vụ y tế tại các bệnh viện. Tại Bệnh viện Đa khoa Khu vực Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa, với quy mô 270 giường bệnh và đội ngũ cán bộ viên chức gồm 303 người, trong đó có 41 điều dưỡng viên (ĐDV) trực tiếp tham gia chăm sóc người bệnh tại các khoa lâm sàng khối Nội và Ngoại, công tác chăm sóc người bệnh đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả điều trị và sự hài lòng của người bệnh. Năm 2014, nghiên cứu được tiến hành nhằm mô tả thực trạng công tác chăm sóc người bệnh của điều dưỡng viên tại bệnh viện này, đồng thời xác định các yếu tố liên quan ảnh hưởng đến chất lượng chăm sóc.

Mục tiêu nghiên cứu gồm: (1) Mô tả thực trạng chăm sóc người bệnh của điều dưỡng viên tại các khoa lâm sàng khối Nội, Ngoại; (2) Xác định một số yếu tố liên quan đến công tác chăm sóc người bệnh của điều dưỡng viên tại bệnh viện. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 7 năm 2014, tại 4 khoa lâm sàng gồm Nội Tim mạch, Nội Tổng hợp, Ngoại Chấn thương và Ngoại Tổng hợp. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, góp phần cải thiện sự hài lòng của người bệnh và hiệu quả quản lý bệnh viện.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các học thuyết điều dưỡng nổi bật và các quy định của Bộ Y tế về chăm sóc người bệnh trong bệnh viện. Hai học thuyết chính được áp dụng là:

  • Học thuyết Florence Nightingale: Nhấn mạnh vai trò của môi trường trong việc hỗ trợ sức khỏe người bệnh, bao gồm không khí trong lành, ánh sáng, sự sạch sẽ và nhiệt độ phù hợp. Học thuyết này định hướng cho điều dưỡng viên tác động tích cực vào môi trường bệnh viện nhằm thúc đẩy quá trình hồi phục của người bệnh.

  • Học thuyết Virginia Henderson: Đề cập đến 14 nhu cầu cơ bản của con người mà điều dưỡng viên cần đáp ứng, như hô hấp, ăn uống, bài tiết, vận động, vệ sinh cá nhân, nghỉ ngơi, giao tiếp và giáo dục sức khỏe. Học thuyết này làm cơ sở xây dựng quy trình chăm sóc toàn diện, giúp điều dưỡng viên lập kế hoạch và thực hiện chăm sóc người bệnh một cách hệ thống.

Ngoài ra, nghiên cứu còn tham khảo các tiêu chuẩn đạo đức nghề nghiệp của điều dưỡng viên, các nguyên tắc chăm sóc người bệnh theo Thông tư 07/2011/TT-BYT của Bộ Y tế, và các mô hình đánh giá chất lượng chăm sóc điều dưỡng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang kết hợp phương pháp định lượng và định tính. Đối tượng nghiên cứu gồm 216 người bệnh nội trú tại 4 khoa lâm sàng và 41 điều dưỡng viên trực tiếp chăm sóc người bệnh. Cỡ mẫu người bệnh được tính toán dựa trên công thức thống kê với độ tin cậy 95% và sai số 7%, cộng thêm 10% dự phòng, đảm bảo tính đại diện và độ chính xác của kết quả.

Phương pháp chọn mẫu người bệnh là chọn mẫu tỷ lệ theo số giường bệnh thực kê của từng khoa, chọn liên tiếp các bệnh nhân dự kiến ra viện trong ngày. Đối với điều dưỡng viên, toàn bộ 41 người tại 4 khoa được chọn tham gia nghiên cứu. Phương pháp thu thập số liệu gồm:

  • Phỏng vấn người bệnh: Sử dụng bộ câu hỏi dựa trên Thông tư 07/2011/TT-BYT để đánh giá nhu cầu và mức độ đáp ứng chăm sóc.

  • Quan sát trực tiếp điều dưỡng viên: Sử dụng bảng kiểm quan sát các hoạt động chăm sóc theo 6 nhóm công việc chuyên môn trong khoảng thời gian 60 phút, cả trong và ngoài giờ hành chính.

  • Thảo luận nhóm định tính: Với điều dưỡng viên và cán bộ quản lý khoa nhằm làm rõ các yếu tố thuận lợi, khó khăn và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng chăm sóc.

Số liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 21.0, sử dụng thống kê mô tả và kiểm định tỉ lệ chênh (OR) để xác định mối liên quan giữa các yếu tố với công tác chăm sóc người bệnh.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thông tin chung đối tượng nghiên cứu: Trong 216 người bệnh, nhóm tuổi chiếm đa số là 41-50 tuổi (26,9%), nữ chiếm 54,2%. Nghề nghiệp chủ yếu là lao động tự do (36,1%) và nông dân (33,3%). Đa số người bệnh cư trú tại nội thành Cam Ranh (56,9%). Đối với 41 điều dưỡng viên, 75,6% dưới 30 tuổi, 80,5% là nữ, trình độ trung cấp chiếm 63,4%.

  2. Thực trạng chăm sóc người bệnh theo ý kiến người bệnh:

    • 93,5% người bệnh có nhu cầu được tư vấn, giáo dục sức khỏe; trong đó 88,6% được đáp ứng nhu cầu này.
    • 94,9% người bệnh mong muốn được chăm sóc tinh thần, với 97,1% được động viên trong quá trình điều trị.
    • Về chăm sóc thể chất, nhu cầu cao nhất là thay ga trải giường (91,2%), tuy nhiên một số nội dung như hỗ trợ ăn uống qua sonde chỉ đạt mức hài lòng trung bình (2,69 điểm trên thang 5).
  3. Kết quả quan sát công việc điều dưỡng:

    • Tỷ lệ thực hiện đúng quy trình chăm sóc phục hồi chức năng thấp nhất, chỉ đạt 12,7% ngoài giờ hành chính.
    • Có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về tỷ lệ thực hiện đúng giữa giờ hành chính và ngoài giờ (p < 0,05; OR = 2,48), với giờ hành chính cao hơn.
    • Tỷ lệ làm đúng ở khối Nội là 33,6%, thấp hơn so với khối Ngoại (66,4%), sự khác biệt này cũng có ý nghĩa thống kê (p < 0,05).
  4. Các yếu tố liên quan đến công tác chăm sóc:

    • Thời gian thực hiện chăm sóc và khối chuyên môn là những yếu tố ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng chăm sóc.
    • Sự phối hợp giữa điều dưỡng viên và người nhà bệnh nhân còn hạn chế, đặc biệt trong các hoạt động chăm sóc chuyên môn.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy công tác chăm sóc người bệnh tại Bệnh viện Đa khoa Khu vực Cam Ranh đã đạt được nhiều kết quả tích cực, đặc biệt trong tư vấn, giáo dục sức khỏe và chăm sóc tinh thần, với tỷ lệ hài lòng trên 88%. Tuy nhiên, các hoạt động chăm sóc thể chất như hỗ trợ ăn uống, vệ sinh cá nhân và phục hồi chức năng còn nhiều hạn chế, nhất là ngoài giờ hành chính và tại khối Nội.

Nguyên nhân có thể do áp lực công việc, thiếu nhân lực, cũng như sự phân bổ không đồng đều giữa các khoa. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả tương đồng với thực trạng chung của nhiều bệnh viện khi chăm sóc phục hồi chức năng và hỗ trợ dinh dưỡng thường bị xem nhẹ. Việc tăng cường giám sát ngoài giờ và đào tạo nâng cao tay nghề điều dưỡng là cần thiết để cải thiện chất lượng chăm sóc.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ thực hiện đúng các nhóm công việc chăm sóc trong và ngoài giờ, cũng như bảng so sánh mức độ hài lòng của người bệnh theo từng nội dung chăm sóc.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường giám sát và kiểm tra công tác chăm sóc ngoài giờ hành chính: Thiết lập hệ thống giám sát chéo giữa các khoa, đặc biệt tập trung vào các hoạt động phục hồi chức năng và chăm sóc dinh dưỡng, nhằm nâng cao tỷ lệ thực hiện đúng quy trình. Thời gian thực hiện: trong vòng 6 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc bệnh viện phối hợp phòng Điều dưỡng.

  2. Tổ chức các hội thi nâng cao tay nghề điều dưỡng: Định kỳ tổ chức các cuộc thi kỹ năng chăm sóc người bệnh, tập trung vào các kỹ thuật phục hồi chức năng và chăm sóc dinh dưỡng, nhằm nâng cao năng lực chuyên môn và tinh thần làm việc của điều dưỡng viên. Thời gian: hàng năm. Chủ thể: Phòng Điều dưỡng và các khoa lâm sàng.

  3. Hướng dẫn và phối hợp với người nhà bệnh nhân trong chăm sóc cấp 3: Xây dựng chương trình đào tạo, hướng dẫn người nhà bệnh nhân về các kỹ năng chăm sóc cơ bản, đặc biệt trong thời gian ngoài giờ, nhằm giảm tải cho điều dưỡng viên và nâng cao chất lượng chăm sóc toàn diện. Thời gian: 3 tháng đầu năm. Chủ thể: Điều dưỡng trưởng các khoa phối hợp với phòng Công tác xã hội.

  4. Cải thiện cơ sở vật chất và trang thiết bị hỗ trợ chăm sóc: Đầu tư thêm các thiết bị hỗ trợ phục hồi chức năng và chăm sóc dinh dưỡng, đồng thời nâng cấp cơ sở vật chất để tạo môi trường thuận lợi cho công tác chăm sóc. Thời gian: kế hoạch 1 năm. Chủ thể: Ban Quản lý bệnh viện và phòng Vật tư trang thiết bị.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo bệnh viện và phòng Điều dưỡng: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng kế hoạch nâng cao chất lượng chăm sóc người bệnh, cải thiện quy trình làm việc và đào tạo nhân lực.

  2. Điều dưỡng viên và cán bộ quản lý khoa lâm sàng: Áp dụng các kiến thức và giải pháp đề xuất để nâng cao kỹ năng chăm sóc, tăng cường phối hợp với người bệnh và người nhà, từ đó nâng cao hiệu quả công tác.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý bệnh viện, Điều dưỡng: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, khung lý thuyết và kết quả thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo hoặc áp dụng trong giảng dạy.

  4. Cơ quan quản lý y tế và các tổ chức đào tạo y tế: Dựa trên kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, chương trình đào tạo và hướng dẫn thực hành nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại các bệnh viện tuyến tỉnh và khu vực.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao chăm sóc phục hồi chức năng lại có tỷ lệ thực hiện đúng thấp nhất?
    Chăm sóc phục hồi chức năng đòi hỏi kỹ năng chuyên môn cao và thời gian thực hiện dài, trong khi nhân lực điều dưỡng còn hạn chế và áp lực công việc lớn, đặc biệt ngoài giờ hành chính, dẫn đến tỷ lệ thực hiện đúng thấp chỉ khoảng 12,7%.

  2. Yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến chất lượng chăm sóc người bệnh?
    Thời gian thực hiện chăm sóc (giờ hành chính so với ngoài giờ) và khối chuyên môn (Nội hay Ngoại) là hai yếu tố có ảnh hưởng đáng kể, với tỷ lệ thực hiện đúng cao hơn trong giờ hành chính và ở khối Ngoại.

  3. Người bệnh có hài lòng với công tác tư vấn, giáo dục sức khỏe không?
    Theo khảo sát, 88,6% người bệnh được đáp ứng nhu cầu tư vấn, giáo dục sức khỏe, thể hiện mức độ hài lòng khá cao, góp phần nâng cao nhận thức và tự chăm sóc của người bệnh.

  4. Làm thế nào để tăng cường sự phối hợp giữa điều dưỡng và người nhà bệnh nhân?
    Cần tổ chức các chương trình đào tạo, hướng dẫn kỹ năng chăm sóc cơ bản cho người nhà, đồng thời xây dựng quy trình phối hợp rõ ràng, đặc biệt trong các ca chăm sóc cấp 3 và ngoài giờ hành chính.

  5. Nghiên cứu có đề xuất giải pháp nào để nâng cao chất lượng chăm sóc ngoài giờ hành chính?
    Nghiên cứu đề xuất tăng cường giám sát ngoài giờ, tổ chức đào tạo nâng cao tay nghề điều dưỡng và phối hợp chặt chẽ với người nhà bệnh nhân để đảm bảo chăm sóc liên tục và hiệu quả.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã mô tả thực trạng chăm sóc người bệnh của điều dưỡng viên tại 4 khoa lâm sàng khối Nội, Ngoại của Bệnh viện Đa khoa Khu vực Cam Ranh năm 2014, với tỷ lệ hài lòng của người bệnh trên 88% trong các hoạt động tư vấn và chăm sóc tinh thần.
  • Tỷ lệ thực hiện đúng quy trình chăm sóc phục hồi chức năng còn thấp, đặc biệt ngoài giờ hành chính chỉ đạt 12,7%, cho thấy cần cải thiện về nhân lực và giám sát.
  • Thời gian thực hiện chăm sóc và khối chuyên môn là các yếu tố ảnh hưởng có ý nghĩa đến chất lượng chăm sóc người bệnh.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể như tăng cường giám sát ngoài giờ, tổ chức hội thi nâng cao tay nghề, hướng dẫn người nhà bệnh nhân phối hợp chăm sóc và cải thiện cơ sở vật chất.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả sau 6 tháng và mở rộng nghiên cứu sang các khoa khác trong bệnh viện.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao chất lượng chăm sóc người bệnh tại bệnh viện của bạn!