Nghiên Cứu Đặc Điểm Lâm Sàng và Chỉ Số Dinh Dưỡng ở Bệnh Nhân Ung Thư Đại Trực Tràng Tại Bệnh Viện Đại Học Y Dược Cần Thơ

Nghiên cứu này nhằm làm sáng tỏ các đặc điểm lâm sàng và dinh dưỡng của bệnh nhân ung thư đại trực tràng. Điều này rất quan trọng để cải thiện việc phát hiện bệnh sớm, chẩn đoán chính xác và xây dựng kế hoạch điều trị dinh dưỡng cá nhân hóa, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Nghiên cứu được thực hiện tại Bệnh viện Đại học Y Dược Cần Thơ, một trung tâm y tế hàng đầu ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, cho phép thu thập dữ liệu đáng tin cậy và phản ánh tình hình thực tế tại địa phương.

Nghiên cứu này tập trung vào hai mục tiêu chính: (1) Mô tả chi tiết các đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân ung thư đại trực tràng. (2) So sánh các chỉ số dinh dưỡng quan trọng ở bệnh nhân trước và sau phẫu thuật. Mục tiêu này sẽ cung cấp thông tin quan trọng về tác động của phẫu thuật đến tình trạng dinh dưỡng và giúp các bác sĩ đưa ra các quyết định điều trị dinh dưỡng tối ưu.

Các triệu chứng toàn thân như mệt mỏi kéo dài không rõ nguyên nhân, sụt cân nhanh chóng (5-10 kg trong 2-4 tháng), thiếu máu và sốt không rõ nguyên nhân là những dấu hiệu cảnh báo ung thư đại trực tràng. Các triệu chứng này có thể xuất hiện sớm hoặc muộn, tùy thuộc vào giai đoạn bệnh và thể trạng của bệnh nhân. Việc chú ý đến các triệu chứng này và đi khám sớm là rất quan trọng để phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm và tăng cơ hội điều trị thành công.

Thăm khám trực tràng có thể giúp phát hiện khối u trong khoảng 65-80% trường hợp. Thăm khám bụng có thể sờ thấy khối u ở hố chậu phải hoặc hạ sườn phải. Các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh như nội soi đại tràng, chụp CT scan hoặc MRI giúp xác định vị trí, kích thước và mức độ lan rộng của khối u. Sinh thiết là phương pháp duy nhất để xác định bản chất của khối u và chẩn đoán xác định ung thư đại trực tràng.

Phân loại TNM (Tumor, Node, Metastasis) được sử dụng để đánh giá giai đoạn ung thư đại trực tràng theo mức độ xâm lấn của khối u, sự di căn hạch vùng và di căn xa. Giai đoạn bệnh là yếu tố quan trọng để quyết định phương pháp điều trị và tiên lượng bệnh. Phân loại TNM theo UICC 2010 (Hiệp hội phòng chống Ung thư Quốc tế) là tiêu chuẩn được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới.

Chứng suy mòn là một hội chứng phức tạp bao gồm chán ăn, sụt cân và mất khối cơ. Các yếu tố ức chế ngon miệng từ tế bào khối u và tế bào miễn dịch gây ra chán ăn. Các cytokine tác động lên não gây chán ăn, trên mô mỡ gây giảm tổng hợp và tăng dị hóa mỡ, trên cơ làm giảm tổng hợp nhưng tăng phân hủy protein, trên gan làm tăng tổng hợp glucose. Tăng tiết cortisol và catecholamine có thể góp phần làm tăng năng lượng tiêu thụ.

Phẫu thuật cắt khối u có nhiều ảnh hưởng về dinh dưỡng cho người bệnh. Người bệnh cần nhịn ăn để chuẩn bị cho phẫu thuật. Phẫu thuật làm tăng đáng kể chuyển hóa vì đáp ứng với chấn thương. Trong tất cả các trường hợp phẫu thuật đều trì hoãn trước khi cho chế độ ăn uống bình thường. Nếu phẫu thuật lớn hoặc liên quan đến bộ phận nào đó của đường tiêu hóa thì sẽ cần trì hoãn đáng kể trước khi có thể cho ăn đường ruột. Phẫu thuật có thể gây ra tác dụng phụ tạm thời hay vĩnh viễn làm ảnh hưởng đến khẩu phần ăn, tiêu hóa hoặc hấp thu của ruột.

Các chỉ số đánh giá dinh dưỡng ung thư đại trực tràng quan trọng bao gồm BMI (Chỉ số khối cơ thể), SGA (Đánh giá dựa trên cá thể), MAC (Chu vi vòng cánh tay), TSF (Nếp gấp da vùng cơ tam đầu). Các chỉ số sinh hóa như albumin, prealbumin, transferrin và lymphocyte cũng cung cấp thông tin quan trọng về tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân. Việc theo dõi các chỉ số này giúp bác sĩ đánh giá hiệu quả của can thiệp dinh dưỡng và điều chỉnh kế hoạch điều trị.

Nguyên tắc điều trị dinh dưỡng ung thư đại trực tràng toàn diện bao gồm đánh giá tình trạng dinh dưỡng, xác định nhu cầu năng lượng và protein, lựa chọn phương pháp nuôi dưỡng phù hợp, theo dõi và điều chỉnh kế hoạch điều trị. Chế độ ăn uống cần đảm bảo cung cấp đủ năng lượng, protein, vitamin và khoáng chất. Bệnh nhân cần được tư vấn về chế độ ăn uống phù hợp với tình trạng bệnh và tác dụng phụ của điều trị.

Trước phẫu thuật, chế độ ăn cần giảm thiểu số lượng vi khuẩn trong đại tràng bằng cách ăn thức ăn mềm, nhiều nước và thụt rửa ruột. Sau phẫu thuật, chế độ ăn cần dễ tiêu hóa, giàu protein và vitamin. Người bệnh nên bắt đầu với nước hầm xương, nước trái cây và các loại thức ăn dễ tiêu hóa. Cần hạn chế các loại thực phẩm khó tiêu, nhiều chất béo và chất xơ.

Chia nhỏ các bữa ăn trong ngày, ăn chậm và nhai kỹ. Uống đủ nước (2-3 lít mỗi ngày). Tránh các loại thực phẩm chế biến sẵn, nhiều đường và chất béo bão hòa. Bổ sung protein từ thịt, cá, trứng, đậu và các loại hạt. Ăn nhiều rau xanh và trái cây tươi. Sử dụng các loại gia vị và thảo mộc để tăng hương vị cho món ăn. Tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có kế hoạch ăn uống phù hợp.

Nghiên cứu đã so sánh các chỉ số dinh dưỡng như BMI, albumin, prealbumin và lymphocyte ở bệnh nhân trước và sau phẫu thuật. Kết quả cho thấy phẫu thuật có tác động đáng kể đến tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân. Nhiều bệnh nhân bị suy dinh dưỡng sau phẫu thuật. Việc bổ sung dinh dưỡng sau phẫu thuật là rất quan trọng để cải thiện tình trạng dinh dưỡng và phục hồi sức khỏe.

Nghiên cứu đã phân tích mối liên hệ giữa các đặc điểm lâm sàng như giai đoạn bệnh, vị trí khối u và phương pháp điều trị với tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân. Kết quả cho thấy bệnh nhân ở giai đoạn muộn, khối u ở vị trí khó phẫu thuật và bệnh nhân được điều trị hóa trị có nguy cơ suy dinh dưỡng cao hơn. Cần có các biện pháp can thiệp dinh dưỡng tích cực cho nhóm bệnh nhân này.

Nghiên cứu đã chỉ ra tỉ lệ suy dinh dưỡng ở bệnh nhân ung thư đại trực tràng sau phẫu thuật còn cao. Chính vì vậy, việc can thiệp dinh dưỡng sớm, đúng cách là cực kỳ quan trọng, nhằm tăng khả năng hồi phục cho bệnh nhân. Ngoài ra, nghiên cứu này cũng giúp bác sĩ có thêm cơ sở khoa học để đánh giá và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp hơn cho bệnh nhân ung thư đại trực tràng tại khu vực Đồng Bằng Sông Cửu Long.

Các yếu tố ảnh hưởng đến tiên lượng ung thư đại trực tràng bao gồm giai đoạn bệnh, vị trí khối u, mức độ xâm lấn, sự di căn hạch vùng và di căn xa. Phương pháp điều trị, tình trạng dinh dưỡng, tuổi tác và sức khỏe tổng thể cũng đóng vai trò quan trọng. Bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ sau điều trị để phát hiện sớm và điều trị kịp thời các biến chứng và tái phát.

Sàng lọc ung thư đại trực tràng định kỳ giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm khi các triệu chứng còn chưa rõ ràng. Các phương pháp sàng lọc bao gồm xét nghiệm máu ẩn trong phân, nội soi đại tràng và chụp CT scan đại tràng. Bệnh nhân có yếu tố nguy cơ cao như tiền sử gia đình, bệnh viêm ruột hoặc polyp đại tràng nên được sàng lọc sớm hơn và thường xuyên hơn.

Một chế độ ăn uống giàu chất xơ, rau xanh, trái cây và các loại ngũ cốc nguyên hạt có thể giúp giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng. Hạn chế ăn thịt đỏ, thịt chế biến sẵn và các loại thực phẩm nhiều chất béo bão hòa. Duy trì cân nặng hợp lý và tập thể dục thường xuyên cũng góp phần phòng ngừa bệnh. Tránh hút thuốc và uống rượu quá mức.