Thủng Dạ Dày: Triệu Chứng, Nguyên Nhân và Phương Pháp Điều Trị

• Tác giả: Ts. Nguyễn Gia Thức
• Trường học: Trường Đại Học Y Dược
• Chuyên ngành: Y học
• Đề tài: Triệu Chứng, Nguyên Nhân và Điều Trị Thủng Dạ Dày
• Loại tài liệu: bài giảng
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hồ Chí Minh

• 1. Bài 3: Thủng dạ dầy
• 1.1. Mục tiêu
• 1.2. Bệnh học thủng dạ dầy
• 1.2.1. Đại cương
• 1.2.2. Giải phẫu và Giải phẫu bệnh
• 1.2.2.1. Giải phẫu định khu
• 1.2.2.2. Giải phẫu bệnh
• 1.2.3. Nguyên nhân
• 1.3. Chẩn đoán
• 1.3.1. Triệu chứng lâm sàng
• 1.3.2. Cận lâm sàng
• 1.3.3. Các thể lâm sàng
• 1.4. Điều trị
• 1.4.1. Nguyên tắc điều trị
• 1.4.2. Ngoại khoa
• 1.4.2.1. Mổ khâu lỗ thủng
• 1.4.2.2. Mổ cắt dạ dầy cấp cứu
• 1.4.2.3. Phương pháp dẫn lưu Pewman
• 1.4.2.4. Các phương pháp cắt dạ dầy và nối
• 1.4.2.5. Phương pháp hút liên tục (của Taylor)
• 1.5. Theo dõi bệnh nhân mổ dạ dầy
• 1.5.1. Theo dõi sau mổ
• 1.5.2. Chăm sóc bệnh nhân mổ dạ dầy
• 1.5.2.1. Hầu hết được phẫu thuật cấp cứu và có hồi sức trước mổ
• 1.5.2.2. Các phương pháp mổ
• 1.5.3. Theo dõi bệnh nhân mổ thủng dạ dầy
• 1.5.3.1. Một số các biến chứng có thể gặp
• 1.5.3.2. Chăm sóc bệnh nhân mổ thủng dạ dầy
• 1.5.3.2.1. Đau sau mổ, khó thở do đau
• 1.5.3.2.2. Chướng bụng do liệt ruột
• 1.5.3.2.3. Nguy cơ nhiễm trùng do sond dẫn lưu và vết mổ
• 1.5.3.2.4. Vấn đề dinh dưỡng sau mổ
• 1.5.3.2.5. Người bệnh lo lắng về bệnh sau mổ
• 1.5.3.2.6. Nguy cơ chẩy máu, bục xì vết khâu sau cắt dạ dầy
• 1.5.3.2.7. Liệt ruột do cắt dây X, nối vị tràng hoặc mở rộng môn vị
• 1.5.3.2.8. Biến chứng do nằm lâu sau cắt dạ dầy
• 1.5.3.3. Đánh giá bệnh nhân xuất viện
• 1.6. Bài tập lượng giá (bài 9)
• 2. Bài 4: Chẩy máu đường tiêu hóa trên TS. NGUYỄN GIA THỨC
• 2.1. Mục tiêu
• 2.2. Đại cương
• 2.3. Chẩn đoán
• 2.3.1. Triệu chứng lâm sàng
• 2.3.2. Cận lâm sàng
• 2.3.3. Chẩn đoán nguyên nhân
• 2.3.4. Chẩn đoán phân biệt
• 2.4. Điều trị
• 2.4.1. Nguyên tắc điều trị
• 2.4.2. Điều trị cụ thể
• 2.4.2.1. Hồi sức tích cực
• 2.4.2.2. Điều trị cầm máu
• 2.4.2.2.1. Chẩy máu do loét dạ dầy hành tá tràng
• 2.4.2.2.2. Điều trị ngoại khoa
• 2.4.2.2.3. Cầm máu bằng can thiệp mạch máu
• 2.4.2.3. Điều trị nguyên nhân
• 2.4.3. Vỡ giãn tĩnh mạch thực quản

I. Tổng Quan Về Triệu Chứng Thủng Dạ Dày

Thủng dạ dày là một tình trạng cấp cứu nghiêm trọng, thường xảy ra do biến chứng của loét dạ dày hoặc tá tràng. Triệu chứng lâm sàng của bệnh này rất đa dạng và có thể gây ra những cơn đau dữ dội. Đau bụng đột ngột, dữ dội, thường được mô tả như đau như dao đâm ở vùng thượng vị. Ngoài ra, bệnh nhân có thể gặp phải tình trạng nôn hoặc buồn nôn, mặc dù triệu chứng này ít gặp hơn. Việc nhận biết sớm các triệu chứng này là rất quan trọng để có thể can thiệp kịp thời.

1.1. Triệu Chứng Đau Dạ Dày Đặc Trưng

Đau bụng là triệu chứng chính của thủng dạ dày. Cơn đau thường xuất hiện đột ngột và dữ dội, có thể lan ra khắp bụng. Bệnh nhân thường không dám thở mạnh và có thể nằm gập người lại để giảm đau.

1.2. Các Triệu Chứng Khác Cần Lưu Ý

Ngoài đau bụng, bệnh nhân có thể gặp phải tình trạng nôn ra máu hoặc phân đen. Những triệu chứng này thường xuất hiện khi có xuất huyết dạ dày, cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

II. Nguyên Nhân Gây Thủng Dạ Dày Cần Biết

Nguyên nhân chính gây thủng dạ dày thường liên quan đến loét dạ dày tá tràng mãn tính. Khoảng 96% trường hợp thủng dạ dày là do loét, trong đó 97% là loét hành tá tràng. Ngoài ra, thủng cũng có thể xảy ra do ung thư dạ dày hoặc các biến chứng sau phẫu thuật. Việc hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp trong việc điều trị và phòng ngừa hiệu quả.

2.1. Thủng Do Loét Dạ Dày

Loét dạ dày tá tràng là nguyên nhân phổ biến nhất gây thủng. Các yếu tố như stress, chế độ ăn uống không hợp lý có thể làm tăng nguy cơ phát triển loét.

2.2. Thủng Do Ung Thư Dạ Dày

Mặc dù ít gặp hơn, nhưng thủng do ung thư dạ dày có thể dẫn đến tình trạng nghiêm trọng và tỷ lệ tử vong cao. Cần theo dõi và phát hiện sớm để có biện pháp điều trị kịp thời.

III. Phương Pháp Chẩn Đoán Thủng Dạ Dày Hiệu Quả

Chẩn đoán thủng dạ dày thường dựa vào triệu chứng lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng. Các phương pháp như chụp X-quang bụng, siêu âm và chụp CT có thể giúp phát hiện hơi trong ổ bụng, một dấu hiệu quan trọng của thủng dạ dày. Việc chẩn đoán sớm sẽ giúp đưa ra phương pháp điều trị kịp thời và hiệu quả.

3.1. Chẩn Đoán Qua Triệu Chứng Lâm Sàng

Triệu chứng lâm sàng như đau bụng dữ dội, tình trạng sốc do đau là những dấu hiệu quan trọng giúp chẩn đoán thủng dạ dày. Cần chú ý đến các triệu chứng đi kèm như nôn ra máu.

3.2. Các Xét Nghiệm Cận Lâm Sàng

Chụp X-quang bụng không chuẩn bị có thể cho thấy hình ảnh hơi dưới cơ hoành. Siêu âm và CT cũng là những phương pháp hữu ích trong việc xác định tình trạng thủng.

IV. Phương Pháp Điều Trị Thủng Dạ Dày Hiệu Quả

Điều trị thủng dạ dày chủ yếu là phẫu thuật. Trước khi phẫu thuật, bệnh nhân cần được hồi sức tích cực để ổn định tình trạng. Các phương pháp phẫu thuật bao gồm khâu lỗ thủng và cắt dạ dày trong trường hợp nặng. Việc điều trị nội khoa cũng rất quan trọng để giải quyết nguyên nhân gây thủng.

4.1. Hồi Sức Trước Mổ

Hồi sức trước mổ bao gồm việc truyền dịch và thuốc giảm đau. Cần theo dõi sát tình trạng huyết động của bệnh nhân để có biện pháp can thiệp kịp thời.

4.2. Phẫu Thuật Khâu Lỗ Thủng

Phẫu thuật khâu lỗ thủng là phương pháp chính để điều trị. Trong một số trường hợp, cần cắt dạ dày nếu tình trạng loét nặng hoặc không thể khâu được.

V. Ứng Dụng Thực Tiễn và Kết Quả Nghiên Cứu

Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tử vong do thủng dạ dày đã giảm nhờ vào sự tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị. Việc áp dụng các phương pháp phẫu thuật hiện đại và hồi sức tích cực đã giúp cải thiện tỷ lệ sống sót cho bệnh nhân. Tuy nhiên, việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời vẫn là yếu tố quyết định.

5.1. Tỷ Lệ Tử Vong và Tiến Bộ Y Tế

Tỷ lệ tử vong do thủng dạ dày đã giảm đáng kể nhờ vào sự phát triển của y học. Các phương pháp điều trị hiện đại đã giúp cải thiện tình trạng bệnh nhân.

5.2. Vai Trò Của Phát Hiện Sớm

Phát hiện sớm các triệu chứng và can thiệp kịp thời là rất quan trọng. Điều này không chỉ giúp cứu sống bệnh nhân mà còn giảm thiểu các biến chứng nghiêm trọng.

VI. Kết Luận và Tương Lai Của Nghiên Cứu Thủng Dạ Dày

Thủng dạ dày là một tình trạng cấp cứu nghiêm trọng, nhưng có thể được điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm. Tương lai của nghiên cứu trong lĩnh vực này sẽ tập trung vào việc cải thiện các phương pháp chẩn đoán và điều trị, nhằm giảm thiểu tỷ lệ tử vong và biến chứng cho bệnh nhân.

6.1. Hướng Nghiên Cứu Tương Lai

Nghiên cứu sẽ tiếp tục tìm kiếm các phương pháp điều trị mới và hiệu quả hơn. Việc áp dụng công nghệ mới trong chẩn đoán cũng sẽ được chú trọng.

6.2. Tầm Quan Trọng Của Giáo Dục Y Tế

Giáo dục y tế cho cộng đồng về triệu chứng và nguyên nhân gây thủng dạ dày là rất cần thiết. Điều này sẽ giúp nâng cao nhận thức và giảm thiểu tỷ lệ mắc bệnh.