I. Phương pháp dạy học tích cực trong công nghệ 11 12
Phần này tập trung vào phương pháp dạy học tích cực nói chung và ứng dụng của nó trong giảng dạy Công nghệ 11 và Công nghệ 12. Tài liệu nhấn mạnh sự chuyển đổi từ phương pháp truyền thụ một chiều sang dạy học tích cực, khuyến khích học sinh chủ động, sáng tạo. Giáo dục công nghệ 11-12 cần hướng đến phát triển năng lực học sinh, không chỉ dừng lại ở việc tiếp nhận kiến thức. Mục tiêu là trang bị cho học sinh kiến thức và kĩ năng cốt lõi về kĩ thuật, công nghệ, giúp các em vận dụng kiến thức vào thực tiễn, giải quyết vấn đề. Tài liệu đề cập đến việc tích hợp công nghệ vào quá trình dạy học, sử dụng các phần mềm hỗ trợ và công nghệ giáo dục 4.0 để nâng cao hiệu quả. Đổi mới phương pháp dạy học là cần thiết để đáp ứng mục tiêu đổi mới giáo dục hiện nay, hướng tới nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển phẩm chất học sinh. Việc vận dụng một số phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực vào các hoạt động khởi động, hình thành kiến thức mới và luyện tập, vận dụng là trọng tâm của phương pháp này.
1.1 Lý luận về phương pháp dạy học tích cực
Phần này trình bày lý luận chung về phương pháp dạy học tích cực. Tài liệu nêu rõ sự khác biệt giữa phương pháp dạy học truyền thống và phương pháp dạy học tích cực, nhấn mạnh vai trò chủ động của học sinh trong quá trình học tập. Dạy học tích cực không chỉ là truyền đạt kiến thức mà là tạo điều kiện cho học sinh tự khám phá, trải nghiệm và vận dụng kiến thức. Quá trình học tập được xem là một quá trình thực hành lặp đi lặp lại, giúp học sinh nhớ lâu và hiểu sâu kiến thức. Tài liệu cũng đề cập đến kĩ thuật dạy học tích cực, những biện pháp cụ thể hỗ trợ việc thực hiện phương pháp dạy học tích cực. Kĩ thuật dạy học tích cực không phải là phương pháp độc lập mà là thành phần của phương pháp dạy học tích cực, hỗ trợ việc phát huy tính tích cực, sáng tạo và làm việc nhóm của học sinh. Ứng dụng công nghệ trong dạy học được đề cập như một yếu tố quan trọng trong việc hiện đại hóa phương pháp dạy học tích cực.
1.2 Thực tiễn áp dụng phương pháp dạy học tích cực
Phần này phân tích cơ sở thực tiễn của việc áp dụng phương pháp dạy học tích cực. Tài liệu đề cập đến những thuận lợi và khó khăn trong việc triển khai phương pháp dạy học tích cực ở trường THPT. Đối với giáo viên, tài liệu chỉ ra những thách thức như thiếu kinh nghiệm, thiếu sự hỗ trợ về cơ sở vật chất và sự chưa đồng đều về nhận thức. Đối với học sinh, tài liệu nêu lên những hạn chế như chưa quen với các kĩ thuật dạy học tích cực mới và ý thức học tập chưa cao. Tài liệu nhấn mạnh sự cần thiết của việc đào tạo, bồi dưỡng giáo viên và xây dựng môi trường học tập tích cực để việc áp dụng phương pháp dạy học tích cực đạt hiệu quả cao. Việc đánh giá năng lực học sinh cũng cần được chú trọng, đảm bảo phản ánh đúng thực lực và sự tiến bộ của học sinh sau khi áp dụng phương pháp dạy học tích cực. Phát triển phẩm chất học sinh là một trong những mục tiêu quan trọng của việc áp dụng phương pháp dạy học tích cực.
II. Một số phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực cụ thể
Phần này đi sâu vào các phương pháp dạy học tích cực cụ thể được đề cập trong tài liệu, bao gồm: thảo luận nhóm, phương pháp dạy học giải quyết vấn đề, phương pháp dạy học hợp tác, phương pháp dạy học trực quan, phương pháp dựa trên dự án, và phương pháp dạy học thực hành. Mỗi phương pháp được mô tả chi tiết, bao gồm cách tiến hành và những lưu ý khi áp dụng. Ngoài ra, tài liệu còn giới thiệu một số kĩ thuật dạy học tích cực, như kĩ thuật khăn trải bàn, kĩ thuật chia sẻ cặp đôi, kĩ thuật phòng tranh, kĩ thuật mảnh ghép, và kĩ thuật động não. Việc lựa chọn và kết hợp các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực phù hợp với từng bài học, đối tượng học sinh và điều kiện dạy học là rất quan trọng để đạt hiệu quả cao. Rèn luyện kĩ năng công nghệ thông tin cho học sinh cũng được đề cập đến, nhấn mạnh vai trò của công nghệ giáo dục 4.0 trong việc hỗ trợ quá trình dạy và học.
2.1 Phương pháp dạy học dựa trên dự án
Phương pháp dạy học dựa trên dự án được trình bày như một phương pháp hiệu quả để phát triển năng lực học sinh công nghệ. Học sinh được tham gia vào các dự án thực tế, kết hợp lý thuyết và thực hành. Quá trình này giúp học sinh rèn luyện khả năng giải quyết vấn đề, làm việc nhóm, trình bày công nghệ, và phân tích dữ liệu công nghệ. Sáng tạo công nghệ được khuyến khích thông qua việc cho phép học sinh tự lựa chọn đề tài và thiết kế sản phẩm. Học tập tích cực công nghệ được đảm bảo thông qua sự tham gia chủ động của học sinh trong suốt quá trình thực hiện dự án. Thực hành công nghệ thông tin là một phần không thể thiếu trong phương pháp này. Đánh giá năng lực số của học sinh cần được thực hiện một cách toàn diện, bao gồm cả sản phẩm và quá trình làm việc.
2.2 Phương pháp dạy học hợp tác và thảo luận nhóm
Phương pháp dạy học hợp tác và thảo luận nhóm được nhấn mạnh như những cách thức hiệu quả để thúc đẩy học tập tích cực công nghệ. Học sinh làm việc nhóm, chia sẻ kiến thức, và cùng nhau giải quyết vấn đề. Làm việc nhóm công nghệ giúp học sinh rèn luyện kĩ năng giao tiếp, hợp tác, và hợp tác học tập công nghệ. Học liệu số công nghệ có thể được sử dụng để hỗ trợ quá trình thảo luận và làm việc nhóm. Đánh giá năng lực học sinh trong phương pháp này cần xem xét cả sự đóng góp cá nhân và kết quả nhóm. Tư duy phản biện công nghệ được khuyến khích thông qua việc tranh luận và trao đổi ý kiến trong nhóm. Trình bày công nghệ là một phần quan trọng của quá trình học tập, giúp học sinh củng cố kiến thức và rèn luyện kĩ năng trình bày.
III. Kết luận và kiến nghị
Phần này tóm tắt những kết quả nghiên cứu và đúc rút kinh nghiệm từ việc áp dụng phương pháp dạy học tích cực trong giảng dạy công nghệ 11-12. Tài liệu đề xuất một số giải pháp để nâng cao hiệu quả của phương pháp dạy học tích cực, bao gồm việc tăng cường đào tạo bồi dưỡng giáo viên, nâng cao nhận thức của học sinh, và cải thiện cơ sở vật chất. Việc tích hợp công nghệ vào dạy học cần được đẩy mạnh để tạo ra môi trường học tập hiện đại và hấp dẫn. Phát triển năng lực học sinh là mục tiêu xuyên suốt, đòi hỏi sự nỗ lực của cả giáo viên và học sinh. Đánh giá năng lực số và năng lực học sinh công nghệ cần được thực hiện một cách toàn diện và khách quan.
