I. Tổng quan về luận văn
Luận văn "Dạy học đọc hiểu truyện đồng thoại cho học sinh lớp 6 theo định hướng phát triển năng lực" của tác giả Đỗ Thạch Thảo, Trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội, năm 2023, tập trung nghiên cứu việc đổi mới phương pháp dạy học đọc hiểu truyện đồng thoại theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 6. Luận văn xuất phát từ thực tế đổi mới chương trình giáo dục phổ thông theo hướng phát triển năng lực và phẩm chất người học, trong đó, đọc hiểu truyện đồng thoại đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển năng lực ngôn ngữ, cảm thụ văn học và các năng lực khác cho học sinh. Luận văn chỉ ra rằng, phương pháp dạy học truyền thống, theo lối bình giảng, chưa đáp ứng được nhu cầu học tập của học sinh và xu thế giáo dục hiện đại. Tác giả khẳng định: “Việc triển khai các phương pháp tích hợp và đa dạng hóa các loại văn bản trong giảng dạy được áp dụng trong chương trình hiện tại, tạo nền tảng cho việc tiếp tục cải tiến chương trình PTNL tổng quát.”
II. Cơ sở lý luận và thực tiễn
Luận văn dựa trên cơ sở lý luận về đọc hiểu văn bản của các tác giả như Nguyễn Thanh Hùng, Trần Đình Sử, Nguyễn Trọng Hoàn, nhấn mạnh đọc hiểu là một quá trình nhận thức tích cực, mang tính kiến tạo, hướng đến việc nắm vững ý nghĩa của văn bản và phát triển năng lực ngôn ngữ của người đọc. Tác giả phân tích khái niệm "văn bản" và "tác phẩm", cho rằng văn bản là nơi sản sinh nghĩa, từ một văn bản, người đọc có thể tạo ra nhiều tác phẩm khác nhau. Luận văn cũng khảo sát lịch sử nghiên cứu về đọc hiểu và dạy học đọc hiểu trong nhà trường, như luận án của Đoàn Thị Thanh Huyền về phát triển năng lực đọc hiểu cho học sinh THPT, cũng như các bài báo nghiên cứu về các chiến thuật đọc hiểu. Về thực tiễn, luận văn phân tích thực trạng dạy học đọc hiểu truyện đồng thoại trong trường trung học cơ sở, chỉ ra những hạn chế của phương pháp dạy học truyền thống và nhu cầu đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực. Tác giả nhận thấy chương trình hiện tại “đã có nhưng chưa đa dạng những nghiên cứu/ hướng dẫn cụ thể triển khai chương trình dạy học nội dung Ngữ văn dạy học truyện đồng thoại cho HS lớp 6 theo định hướng PTNL nói riêng.”
III. Biện pháp dạy học và thực nghiệm sư phạm
Luận văn đề xuất một số biện pháp tổ chức dạy học đọc hiểu truyện đồng thoại cho học sinh lớp 6 theo định hướng phát triển năng lực, bao gồm: hướng dẫn thực hiện các bước chuẩn bị cho giờ dạy, xây dựng quy trình tổ chức hoạt động dạy học, sử dụng hệ thống câu hỏi và bài tập, sử dụng các hình thức kiểm tra đánh giá. Tác giả nhấn mạnh việc bám sát mục tiêu đổi mới của chương trình Ngữ văn 2018, đảm bảo tính khoa học, tính hiệu quả, tính khả thi và tính đặc trưng của thể loại. Để kiểm chứng tính hiệu quả của các biện pháp đề xuất, luận văn tiến hành thực nghiệm sư phạm. Kết quả thực nghiệm cho thấy các biện pháp đề xuất có tác động tích cực đến việc phát triển năng lực đọc hiểu truyện đồng thoại cho học sinh lớp 6.
IV. Đánh giá và ứng dụng thực tiễn
Luận văn có giá trị khoa học và thực tiễn trong việc đổi mới phương pháp dạy học đọc hiểu truyện đồng thoại theo định hướng phát triển năng lực. Các biện pháp được đề xuất mang tính khả thi, có thể áp dụng rộng rãi trong các trường trung học cơ sở. Luận văn góp phần nâng cao chất lượng dạy học Ngữ văn, giúp học sinh phát triển toàn diện năng lực ngôn ngữ, tư duy, sáng tạo. Nghiên cứu này cung cấp một khung lý thuyết và thực tiễn cho việc dạy học đọc hiểu truyện đồng thoại, đồng thời đóng góp vào việc đổi mới phương pháp dạy học Ngữ văn nói chung. Kết quả thực nghiệm sư phạm đã chứng minh tính hiệu quả của các biện pháp, tạo cơ sở vững chắc cho việc áp dụng rộng rãi trong thực tế giảng dạy. Luận văn là tài liệu tham khảo hữu ích cho giáo viên Ngữ văn, nhà nghiên cứu giáo dục và những người quan tâm đến việc đổi mới phương pháp dạy học.
