Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng, tiếng Anh trở thành ngôn ngữ giao tiếp quốc tế quan trọng với khoảng 1,35 tỷ người sử dụng trên toàn thế giới, trong đó có 58 quốc gia lấy tiếng Anh làm ngôn ngữ chính thức. Tại Việt Nam, tiếng Anh được giảng dạy từ bậc tiểu học đến đại học và là môn học bắt buộc nhằm đáp ứng nhu cầu hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, nhiều người học, đặc biệt là người lớn, vẫn gặp khó khăn trong việc phát triển kỹ năng nói tiếng Anh, dù đã học nhiều năm. Nghiên cứu này tập trung vào việc khảo sát những khó khăn trong kỹ năng nói tiếng Anh của sinh viên người lớn theo học ngành tiếng Anh tại Trường Đại học Thủ Dầu Một trong năm học 2020-2021.

Mục tiêu chính của nghiên cứu là xác định các khó khăn mà sinh viên gặp phải khi nói tiếng Anh và đề xuất các giải pháp phát triển kỹ năng này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào sinh viên chương trình đào tạo cử nhân thứ hai ngành tiếng Anh tại Đại học Thủ Dầu Một, với 152 sinh viên tham gia khảo sát và 5 giảng viên có kinh nghiệm giảng dạy. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp dữ liệu cụ thể về các khó khăn trong kỹ năng nói, từ đó góp phần cải thiện phương pháp giảng dạy và học tập tiếng Anh cho người lớn, nâng cao hiệu quả giao tiếp và cơ hội nghề nghiệp trong bối cảnh hội nhập.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về kỹ năng nói tiếng Anh và các yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng này. Đầu tiên, khái niệm "nói" được hiểu là quá trình truyền đạt thông tin bằng lời nói, bao gồm các kỹ năng ngôn ngữ như phát âm, ngữ pháp, từ vựng và khả năng xử lý thông tin tức thời. Brown (2004) phân loại kỹ năng nói thành năm loại: bắt chước, tập trung, phản hồi, tương tác và trình bày dài, giúp đánh giá mức độ phức tạp của hoạt động nói.

Các yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng nói được chia thành hai nhóm chính: yếu tố nội tại và yếu tố ngoại tại. Yếu tố nội tại gồm các thành phần ngôn ngữ (phát âm, ngữ pháp, từ vựng), yếu tố tâm lý (sự ức chế, động lực, sự tự tin) và kiến thức nền tảng về chủ đề nói. Yếu tố ngoại tại bao gồm điều kiện thực hiện (áp lực thời gian, kế hoạch) và phản hồi trong quá trình học tập. Các lý thuyết này giúp phân tích sâu sắc các khó khăn mà sinh viên gặp phải khi nói tiếng Anh.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp cả định lượng và định tính nhằm thu thập dữ liệu toàn diện. Cỡ mẫu gồm 152 sinh viên theo học chương trình cử nhân thứ hai ngành tiếng Anh tại Đại học Thủ Dầu Một và 5 giảng viên có kinh nghiệm giảng dạy. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu thuận tiện và ngẫu nhiên trong các lớp học.

Dữ liệu được thu thập qua ba công cụ chính: bảng câu hỏi khảo sát trực tuyến với 34 câu hỏi tập trung vào khó khăn trong kỹ năng nói, phỏng vấn bán cấu trúc với 10 sinh viên và 5 giảng viên để khai thác sâu các vấn đề, và quan sát lớp học nhằm đánh giá thực tế hoạt động nói và phương pháp giảng dạy. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong năm học 2020-2021. Dữ liệu định lượng được xử lý bằng phần mềm Microsoft Excel 2013 với các phương pháp thống kê mô tả, kiểm định ANOVA và thang đo Likert; dữ liệu định tính được phân tích theo chủ đề và trình bày dưới dạng mô tả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Khó khăn về từ vựng: Khoảng 78% sinh viên cho biết hạn chế về vốn từ vựng là trở ngại lớn nhất khi nói tiếng Anh, đặc biệt là từ vựng chuyên ngành và các thành ngữ, cụm từ thông dụng. Việc quên từ vựng cũng được 65% sinh viên phản ánh là vấn đề thường gặp.

  2. Khó khăn về ngữ pháp: 70% sinh viên gặp khó khăn trong việc sử dụng đúng thì và cấu trúc câu, dẫn đến việc nói không chính xác và gây hiểu nhầm. Việc chuyển dịch cấu trúc tiếng Việt sang tiếng Anh là nguyên nhân phổ biến.

  3. Khó khăn về phát âm: 68% sinh viên gặp vấn đề với phát âm, bao gồm trọng âm từ, trọng âm câu và ngữ điệu, làm giảm khả năng hiểu của người nghe. Phát âm sai được đánh giá là gây ấn tượng xấu và làm giảm sự tự tin khi giao tiếp.

  4. Khó khăn tâm lý: 75% sinh viên thừa nhận bị ức chế, lo lắng khi phải nói trước đám đông hoặc trong các tình huống giao tiếp thực tế. Thiếu tự tin và sợ mắc lỗi là nguyên nhân chính khiến họ ngại nói.

  5. Kiến thức nền tảng hạn chế: 60% sinh viên cho biết thiếu kiến thức về chủ đề nói làm họ khó khăn trong việc phát triển ý tưởng và duy trì cuộc hội thoại.

Thảo luận kết quả

Các khó khăn về từ vựng, ngữ pháp và phát âm phản ánh thực trạng chung của người học tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai, nhất là người lớn với khả năng tiếp thu ngôn ngữ hạn chế hơn trẻ em. Việc sinh viên thường xuyên sử dụng công cụ dịch tự động cũng góp phần làm giảm khả năng tự phát triển ngôn ngữ. Khó khăn tâm lý như ức chế và thiếu tự tin được củng cố bởi môi trường học tập chưa tạo điều kiện thoải mái để thực hành nói, cũng như thiếu phản hồi tích cực từ giảng viên.

So sánh với các nghiên cứu trước đây tại Việt Nam và quốc tế, kết quả tương đồng về các yếu tố ngôn ngữ và tâm lý ảnh hưởng đến kỹ năng nói. Việc thiếu kiến thức nền tảng về chủ đề cũng là một điểm mới được làm rõ trong nghiên cứu này, cho thấy cần thiết phải tích hợp kiến thức xã hội và chuyên ngành trong giảng dạy tiếng Anh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ phần trăm các khó khăn chính, bảng so sánh mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố, và biểu đồ đường thể hiện sự thay đổi mức độ khó khăn theo từng nhóm tuổi hoặc trình độ học tập.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường giảng dạy từ vựng chuyên ngành và từ vựng giao tiếp thực tế: Thiết kế các bài học từ vựng theo chủ đề phù hợp với nhu cầu nghề nghiệp và đời sống, áp dụng trong vòng 1 học kỳ, do giảng viên chuyên ngành phối hợp với giảng viên tiếng Anh thực hiện.

  2. Cải thiện phương pháp giảng dạy ngữ pháp tích hợp trong giao tiếp: Áp dụng phương pháp học qua tình huống và thực hành nói để giúp sinh viên sử dụng ngữ pháp một cách tự nhiên, thực hiện trong các tiết học thường xuyên, do giảng viên tiếng Anh đảm nhiệm.

  3. Tổ chức các câu lạc bộ tiếng Anh và hoạt động ngoại khóa: Tạo môi trường thực hành nói thoải mái, giảm áp lực tâm lý, khuyến khích sinh viên tham gia ít nhất 2 lần/tháng, do khoa Ngoại ngữ phối hợp với các tổ chức sinh viên triển khai.

  4. Đào tạo kỹ năng phát âm và phản hồi tích cực: Tổ chức các buổi workshop về phát âm và kỹ năng giao tiếp, đồng thời giảng viên cần cung cấp phản hồi xây dựng, khích lệ sinh viên trong quá trình học, thực hiện định kỳ hàng tháng.

  5. Phát triển kiến thức nền tảng về các chủ đề đa dạng: Lồng ghép kiến thức xã hội, văn hóa và chuyên ngành vào chương trình học để sinh viên có vốn hiểu biết rộng, giúp phát triển kỹ năng nói hiệu quả hơn, triển khai trong toàn khóa học.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giảng viên tiếng Anh tại các trường đại học và cao đẳng: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn về khó khăn của sinh viên người lớn, giúp cải tiến phương pháp giảng dạy kỹ năng nói phù hợp với đặc điểm học viên.

  2. Sinh viên ngành tiếng Anh và các ngành liên quan: Hiểu rõ các khó khăn phổ biến trong kỹ năng nói, từ đó chủ động tìm kiếm giải pháp học tập hiệu quả và phát triển kỹ năng giao tiếp.

  3. Nhà quản lý giáo dục và các đơn vị đào tạo ngoại ngữ: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách đào tạo, thiết kế chương trình học phù hợp với nhu cầu thực tế của người học.

  4. Các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực ngôn ngữ và giáo dục: Tham khảo phương pháp nghiên cứu hỗn hợp và kết quả phân tích để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về kỹ năng nói tiếng Anh cho người lớn.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao người lớn học tiếng Anh lại gặp nhiều khó khăn hơn trẻ em?
    Người lớn thường có khả năng tiếp thu ngôn ngữ kém hơn do sự giảm sút về trí nhớ và tính linh hoạt của não bộ. Họ cũng dễ bị ức chế và lo lắng khi giao tiếp, ảnh hưởng đến hiệu quả học tập.

  2. Khó khăn về từ vựng ảnh hưởng thế nào đến kỹ năng nói?
    Thiếu từ vựng khiến người học không thể diễn đạt ý tưởng đầy đủ, phải dừng lại để tìm từ hoặc dùng từ không chính xác, làm giảm sự lưu loát và hiệu quả giao tiếp.

  3. Làm thế nào để giảm sự ức chế khi nói tiếng Anh?
    Tạo môi trường học tập thân thiện, khuyến khích thực hành thường xuyên, cung cấp phản hồi tích cực và tổ chức các hoạt động nhóm giúp người học tự tin hơn khi nói.

  4. Phương pháp giảng dạy nào hiệu quả để cải thiện phát âm?
    Sử dụng các bài tập luyện phát âm có hướng dẫn cụ thể, kết hợp nghe và lặp lại, sử dụng công nghệ hỗ trợ như phần mềm luyện phát âm, và nhận phản hồi từ giảng viên.

  5. Kiến thức nền tảng về chủ đề nói quan trọng như thế nào?
    Kiến thức nền tảng giúp người học dễ dàng phát triển ý tưởng, duy trì cuộc hội thoại và sử dụng từ ngữ phù hợp, từ đó nâng cao khả năng giao tiếp hiệu quả.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xác định rõ các khó khăn chính trong kỹ năng nói tiếng Anh của sinh viên người lớn tại Đại học Thủ Dầu Một, bao gồm từ vựng, ngữ pháp, phát âm, yếu tố tâm lý và kiến thức nền tảng.
  • Các khó khăn này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng giao tiếp và sự tự tin của người học trong môi trường thực tế.
  • Giải pháp đề xuất tập trung vào cải tiến phương pháp giảng dạy, tăng cường thực hành, phát triển môi trường học tập tích cực và nâng cao kiến thức nền tảng.
  • Nghiên cứu được thực hiện trong năm học 2020-2021, cung cấp dữ liệu cập nhật và có tính ứng dụng cao cho công tác đào tạo tiếng Anh cho người lớn.
  • Khuyến khích các bên liên quan áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng trong các bối cảnh khác.

Hãy bắt đầu áp dụng các giải pháp này để nâng cao kỹ năng nói tiếng Anh và mở rộng cơ hội nghề nghiệp trong thời đại hội nhập toàn cầu!