## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh giáo dục hiện nay, kỹ năng nghe hiểu tiếng Anh đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển năng lực ngôn ngữ toàn diện của sinh viên. Tại Việt Nam, đặc biệt là tại Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội (HaUI), việc luyện tập kỹ năng nghe ngoài giờ học chính thức còn hạn chế, dẫn đến hiệu quả học tập chưa cao. Nghiên cứu này được thực hiện với 90 sinh viên chuyên ngành tiếng Anh tại HaUI nhằm khảo sát tác động của phương pháp nghe tăng cường (Extensive Listening - EL) sử dụng các bài giảng TED Talks đến khả năng nghe hiểu của sinh viên. Thời gian nghiên cứu kéo dài 15 tuần, trong đó sinh viên được yêu cầu nghe và hoàn thành nhật ký nghe với các bài TED Talks được chọn lọc phù hợp với trình độ. Mục tiêu chính của nghiên cứu là đánh giá sự khác biệt về khả năng nghe hiểu trước và sau khi áp dụng phương pháp EL, đồng thời khảo sát nhận thức của sinh viên về hiệu quả và khó khăn trong quá trình học tập. Kết quả nghiên cứu không chỉ góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy kỹ năng nghe tại HaUI mà còn có thể áp dụng rộng rãi cho các trường đại học khác, hỗ trợ sinh viên phát triển kỹ năng nghe một cách chủ động và hiệu quả hơn.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

- **Lý thuyết nghe hiểu (Listening Comprehension):** Nghe hiểu được xem là quá trình chủ động xây dựng ý nghĩa từ âm thanh đầu vào, bao gồm cả kiến thức ngôn ngữ và phi ngôn ngữ. Quá trình này bao gồm hai hướng tiếp cận chính: bottom-up (từ chi tiết nhỏ đến tổng thể) và top-down (dựa trên kiến thức nền và dự đoán).  
- **Lý thuyết nghe tăng cường (Extensive Listening - EL):** EL là hình thức nghe các tài liệu có nội dung dễ hiểu, thú vị và phù hợp với trình độ người học nhằm tăng cường khả năng nghe một cách tự nhiên, giảm áp lực và tăng động lực học tập.  
- **Mô hình nghiên cứu hành động (Action Research):** Phương pháp nghiên cứu hành động được sử dụng nhằm cải thiện thực tiễn giảng dạy thông qua việc khảo sát, áp dụng và điều chỉnh phương pháp dạy học dựa trên phản hồi thực tế từ sinh viên.  
- **Khái niệm chính:** Listening comprehension, Extensive listening, TED Talks, Action research, IELTS listening skills.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Đối tượng nghiên cứu:** 90 sinh viên chuyên ngành tiếng Anh tại HaUI, phân chia thành 3 nhóm trình độ: Pre-intermediate (23 sinh viên), Intermediate (42 sinh viên), Upper-intermediate (15 sinh viên).  
- **Cỡ mẫu và chọn mẫu:** Toàn bộ sinh viên lớp học được chọn tham gia nghiên cứu, đảm bảo tính đại diện cho nhóm sinh viên chuyên ngành tiếng Anh tại trường.  
- **Công cụ thu thập dữ liệu:**  
  - Bài kiểm tra nghe IELTS (phần 3 và 4) được sử dụng làm bài kiểm tra trước và sau khi áp dụng phương pháp EL, với 20 câu hỏi mỗi bài, đánh giá kỹ năng nghe hiểu tổng hợp.  
  - Bảng tự đánh giá của sinh viên về quá trình học tập và nhận thức về hiệu quả của việc nghe TED Talks.  
- **Quy trình nghiên cứu:**  
  - Giai đoạn chuẩn bị: Hướng dẫn sinh viên kỹ năng ghi chú và cách sử dụng TED Talks làm tài liệu nghe.  
  - Giai đoạn thực hiện: Sinh viên nghe và hoàn thành nhật ký nghe với các bài TED Talks trong 15 tuần.  
  - Giai đoạn đánh giá: So sánh kết quả bài kiểm tra trước và sau, phân tích dữ liệu định lượng bằng SPSS và phân tích nội dung định tính từ bảng tự đánh giá.  
- **Phân tích dữ liệu:**  
  - Sử dụng thống kê mô tả (mean, standard deviation) và kiểm định t-test một mẫu để đánh giá sự khác biệt giữa điểm số trước và sau.  
  - Phân tích nội dung phản hồi của sinh viên để hiểu rõ hơn về lợi ích và khó khăn trong quá trình học.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Sự cải thiện điểm số nghe hiểu:**  
  - Nhóm Intermediate và Upper-intermediate có sự tăng điểm trung bình đáng kể sau khi áp dụng EL với TED Talks, lần lượt tăng khoảng 1 điểm trên thang 20 điểm (Intermediate: từ 9.0 lên 10.0; Upper-intermediate: từ 11.0 lên 12.0).  
  - Nhóm Pre-intermediate có sự cải thiện nhẹ, điểm trung bình tăng từ 7.0 lên khoảng 7.5, chưa đạt mức tiến bộ rõ rệt.  
- **Nhận thức của sinh viên về lợi ích:**  
  - Sinh viên nhóm trình độ cao nhận thấy việc nghe TED Talks giúp mở rộng vốn từ vựng, nâng cao kiến thức nền và làm quen với nhiều giọng nói, ngữ điệu khác nhau.  
  - Sinh viên nhóm thấp hơn gặp khó khăn về từ vựng và tốc độ nói, nhưng vẫn nhận thấy sự tiến bộ nhất định và động lực học tập tăng lên.  
- **Khó khăn gặp phải:**  
  - Vấn đề về từ vựng chuyên ngành và tốc độ nói nhanh của người nói là rào cản lớn nhất đối với nhóm Pre-intermediate.  
  - Một số sinh viên cảm thấy khó khăn trong việc duy trì thói quen nghe thường xuyên do lịch học bận rộn.  
- **Ảnh hưởng đến kỹ năng khác:**  
  - Một số sinh viên cho biết kỹ năng phát âm và kỹ năng trình bày cũng được cải thiện nhờ việc nghe và bắt chước cách nói của các diễn giả TED.

### Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy việc áp dụng phương pháp nghe tăng cường sử dụng TED Talks có tác động tích cực đến khả năng nghe hiểu của sinh viên, đặc biệt là ở nhóm trình độ Intermediate và Upper-intermediate. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về lợi ích của EL trong việc nâng cao vốn từ vựng, kiến thức nền và khả năng làm quen với các giọng nói khác nhau. Sự cải thiện không rõ rệt ở nhóm Pre-intermediate có thể do các rào cản về từ vựng và tốc độ nói, đồng thời phản ánh nhu cầu thiết kế các tài liệu nghe phù hợp hơn với trình độ thấp. Dữ liệu định tính từ bảng tự đánh giá cũng cho thấy sinh viên đánh giá cao tính hấp dẫn và tính thực tiễn của TED Talks, giúp họ duy trì động lực học tập. Kết quả này có thể được minh họa qua biểu đồ so sánh điểm trung bình trước và sau của từng nhóm trình độ, cũng như bảng tổng hợp các khó khăn và lợi ích được sinh viên phản hồi. So với các nghiên cứu tương tự, nghiên cứu này bổ sung thêm góc nhìn về việc sử dụng nguồn tài liệu nghe phong phú, đa dạng và có tính học thuật cao như TED Talks trong bối cảnh giáo dục đại học Việt Nam.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Phát triển danh sách TED Talks phù hợp:** Lựa chọn và phân loại các bài TED Talks theo trình độ sinh viên để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả của việc nghe tăng cường, đặc biệt chú trọng nhóm Pre-intermediate.  
- **Tổ chức các hoạt động hỗ trợ:** Thiết kế các hoạt động scaffolding như hướng dẫn từ vựng, luyện nghe có hướng dẫn, và thảo luận nhóm để giúp sinh viên vượt qua khó khăn về từ vựng và tốc độ nghe.  
- **Khuyến khích thói quen nghe thường xuyên:** Xây dựng kế hoạch nghe hàng tuần với các mục tiêu cụ thể, kết hợp với việc ghi nhật ký nghe để tăng tính tự giác và trách nhiệm của sinh viên.  
- **Đào tạo kỹ năng ghi chú và trình bày:** Tích hợp các kỹ năng ghi chú hiệu quả và kỹ năng trình bày dựa trên nội dung TED Talks nhằm nâng cao toàn diện năng lực ngôn ngữ.  
- **Theo dõi và đánh giá liên tục:** Thực hiện các bài kiểm tra định kỳ và thu thập phản hồi để điều chỉnh phương pháp và tài liệu phù hợp với nhu cầu thực tế của sinh viên.  
- **Chủ thể thực hiện:** Giảng viên bộ môn tiếng Anh, phòng đào tạo, và sinh viên chuyên ngành tiếng Anh tại các trường đại học.  
- **Thời gian thực hiện:** Triển khai trong các học kỳ tiếp theo, ưu tiên áp dụng ngay cho các lớp có trình độ Intermediate và Upper-intermediate.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Giảng viên tiếng Anh tại các trường đại học:** Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để áp dụng phương pháp nghe tăng cường với nguồn tài liệu TED Talks, giúp nâng cao hiệu quả giảng dạy kỹ năng nghe.  
- **Sinh viên chuyên ngành tiếng Anh:** Giúp sinh viên hiểu rõ lợi ích của việc nghe tăng cường và cách thức tự học hiệu quả thông qua các bài giảng TED Talks, từ đó phát triển kỹ năng nghe và vốn từ vựng.  
- **Nhà quản lý giáo dục và xây dựng chương trình đào tạo:** Cung cấp dữ liệu và đề xuất để thiết kế các chương trình đào tạo kỹ năng nghe phù hợp với nhu cầu thực tế và xu hướng học tập hiện đại.  
- **Nghiên cứu sinh và học giả trong lĩnh vực giảng dạy tiếng Anh:** Là tài liệu tham khảo quý giá cho các nghiên cứu tiếp theo về phương pháp nghe tăng cường, sử dụng tài liệu nghe đa dạng và ứng dụng công nghệ trong giảng dạy.  

## Câu hỏi thường gặp

1. **Phương pháp nghe tăng cường (Extensive Listening) là gì?**  
   Đây là hình thức nghe các tài liệu có nội dung dễ hiểu, thú vị và phù hợp với trình độ người học nhằm tăng cường khả năng nghe một cách tự nhiên, giảm áp lực và tăng động lực học tập.

2. **Tại sao chọn TED Talks làm nguồn tài liệu nghe?**  
   TED Talks cung cấp đa dạng chủ đề, giọng nói và có phụ đề hỗ trợ, giúp sinh viên làm quen với nhiều giọng Anh khác nhau và tăng hứng thú học tập nhờ nội dung truyền cảm hứng.

3. **Làm thế nào để đánh giá hiệu quả của việc nghe TED Talks?**  
   Có thể sử dụng bài kiểm tra nghe trước và sau khi áp dụng phương pháp, kết hợp với bảng tự đánh giá của sinh viên để đánh giá sự tiến bộ và nhận thức về quá trình học.

4. **Những khó khăn thường gặp khi nghe TED Talks là gì?**  
   Sinh viên thường gặp khó khăn về từ vựng chuyên ngành, tốc độ nói nhanh và giọng nói đa dạng, đặc biệt là nhóm trình độ thấp.

5. **Làm sao để khắc phục những khó khăn khi nghe TED Talks?**  
   Có thể áp dụng các hoạt động hỗ trợ như hướng dẫn từ vựng, luyện nghe có hướng dẫn, sử dụng phụ đề, và tổ chức thảo luận nhóm để tăng khả năng hiểu và duy trì động lực học.

## Kết luận

- Phương pháp nghe tăng cường sử dụng TED Talks giúp cải thiện đáng kể kỹ năng nghe hiểu của sinh viên trình độ Intermediate và Upper-intermediate tại HaUI.  
- Nhóm Pre-intermediate có tiến bộ nhẹ, cần có tài liệu và hỗ trợ phù hợp hơn để phát huy hiệu quả.  
- Sinh viên đánh giá cao việc nghe TED Talks giúp mở rộng vốn từ, kiến thức nền và làm quen với nhiều giọng nói khác nhau.  
- Các khó khăn chính gồm từ vựng chuyên ngành, tốc độ nói và đa dạng giọng nói, cần có giải pháp hỗ trợ cụ thể.  
- Nghiên cứu mở ra hướng đi mới cho việc ứng dụng tài liệu nghe đa dạng, truyền cảm hứng trong giảng dạy kỹ năng nghe tiếng Anh tại các trường đại học Việt Nam.

**Hành động tiếp theo:** Triển khai áp dụng phương pháp nghe tăng cường với TED Talks trong các khóa học tiếp theo, đồng thời phát triển các hoạt động hỗ trợ và đánh giá liên tục để nâng cao hiệu quả học tập.  
**Kêu gọi:** Giảng viên và nhà quản lý giáo dục nên cân nhắc tích hợp phương pháp này vào chương trình đào tạo nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập kỹ năng nghe tiếng Anh.