Luận Án Tiến Sĩ: Phát Triển Năng Lực Sử Dụng Công Nghệ Thông Tin Trong Dạy Học Tin Học Cho Học Sinh Dự Bị Đại Học Dân Tộc

• Tác giả: Lê Văn Sơn
• Người hướng dẫn: PGS.TS Lê Huy Hoàng
• Trường học: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
• Chuyên ngành: Lý luận và PPDH bộ môn Kỹ thuật Công nghiệp
• Đề tài: Phát Triển Năng Lực Sử Dụng Công Nghệ Thông Tin Và Truyền Thông Trong Dạy Học Tin Học Cho Học Sinh Dự Bị Đại Học Dân Tộc
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ khoa học giáo dục
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG TRONG DẠY HỌC TIN HỌC CHO HỌC SINH DỰ BỊ ĐẠI HỌC DÂN TỘC
• 1.1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ
• 1.1.1. Những kết quả nghiên cứu trên thế giới
• 1.1.2. Những kết quả nghiên cứu trong nước
• 1.1.3. Những vấn đề tiếp tục được nghiên cứu trong luận án
• 1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN
• 1.2.1. Công nghệ thông tin và truyền thông
• 1.2.2. Năng lực sử dụng CNTT&TT
• 1.2.3. Phát triển năng lực sử dụng CNTT&TT
• 1.3. KHUNG NĂNG LỰC SỬ DỤNG CNTT&TT CỦA HỌC SINH DỰ BỊ ĐẠI HỌC DÂN TỘC
• 1.3.1. Cơ sở xây dựng khung năng lực sử dụng CNTT&TT
• 1.3.2. Phương pháp và quy trình xây dựng khung năng lực sử dụng CNTT&TT
• 1.3.3. Khung năng lực sử dụng CNTT&TT
• 1.3.4. Thang đo các mức năng lực sử dụng CNTT&TT của học sinh DBĐH dân tộc
• 1.4. Vai trò của khung lực sử dụng CNTT&TT
• 1.5. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC SỬ DỤNG CNTT&TT DẠY HỌC TIN HỌC CHO HỌC SINH DỰ BỊ ĐẠI HỌC DÂN TỘC
• 1.5.1. Định hướng nâng cao chất lượng dạy học tin học cho học sinh dự bị đại học dân tộc
• 1.5.2. Dạy học phát triển năng lực
• 1.5.3. Phương pháp và kỹ thuật dạy học phát triển năng lực
• 1.5.4. Yếu tố ảnh hưởng đến phát triển năng lực sử dụng CNTT&TT
• 1.5.5. Một số con đường để phát triển năng lực sử dụng CNTT&TT cho học sinh DBĐH dân tộc trong dạy học tin học
• 1.6. THỰC TRẠNG VỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC SỬ DỤNG CNTT&TT TRONG DẠY HỌC TIN HỌC CHO HỌC SINH DỰ BỊ ĐẠI HỌC DÂN TỘC
• 1.6.1. Thiết kế khảo sát
• 1.6.2. Kết quả khảo sát
• 1.6.3. Kết luận về thực trạng phát triển năng lực sử dụng CNTT&TT trong dạy học Tin học của học sinh DBĐH dân tộc
• 1.7. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG TRONG DẠY HỌC TIN HỌC CHO HỌC SINH DỰ BỊ ĐẠI HỌC DÂN TỘC
• 2.1. ĐẶC ĐIỂM DẠY HỌC TIN HỌC Ở TRƯỜNG DỰ BỊ ĐẠI HỌC DÂN TỘC
• 2.1.1. Đặc điểm dạy học ở trường dự bị đại học dân tộc
• 2.1.2. Mục tiêu dạy học Tin học ở trường dự bị đại học
• 2.1.3. Nội dung dạy học tin học ở trường dự bị đại học
• 2.2. ĐỊNH HƯỚNG VÀ NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG BIỆN PHÁP
• 2.2.1. Định hướng xây dựng biện pháp
• 2.2.2. Nguyên tắc xây dựng biện pháp
• 2.3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC SỬ DỤNG CNTT&TT TRONG DẠY HỌC TIN HỌC CHO HỌC SINH DBĐH DÂN TỘC
• 2.3.1. Biện pháp 1: Thiết kế bài dạy Tin học phát triển năng lực sử dụng CNTT&TT
• 2.3.2. Biện pháp 2: Dạy học Tin học gắn với bối cảnh thực tiễn
• 2.3.3. Biện pháp 3: Tổ chức dạy học Tin học theo dự án học tập
• 2.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: KIỂM NGHIỆM VÀ ĐÁNH GIÁ
• 3.1. KIỂM NGHIỆM BẰNG PHƯƠNG PHÁP CHUYÊN GIA
• 3.1.1. Mục đích, nội dung, đối tượng, phương pháp, thời gian kiểm nghiệm
• 3.1.2. Kết quả kiểm nghiệm
• 3.2. KIỂM NGHIỆM BẰNG PHƯƠNG PHÁP THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 3.2.1. Mục đích thực nghiệm
• 3.2.2. Nội dung thực nghiệm
• 3.2.3. Thời gian, địa điểm và đối tượng thực nghiệm sư phạm
• 3.2.4. Nhiệm vụ thực nghiệm
• 3.2.5. Xử lý kết quả thực nghiệm
• 3.2.6. Tổ chức thực nghiệm vòng 1
• 3.2.7. Tổ chức thực nghiệm vòng 2
• 3.3. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Phát triển năng lực CNTT

Phát triển năng lực CNTT là một yêu cầu cấp thiết trong giáo dục hiện đại, đặc biệt đối với học sinh dự bị đại học dân tộc. Năng lực này không chỉ giúp học sinh tiếp cận với công nghệ mà còn tạo nền tảng cho việc học tập suốt đời. Theo nghiên cứu, năng lực sử dụng CNTT bao gồm khả năng thu thập, xử lý thông tin và tạo ra thông tin mới. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, nơi CNTT đóng vai trò then chốt trong mọi lĩnh vực.

1.1. Khung năng lực CNTT

Khung năng lực CNTT được xây dựng dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế như EU, OECD và UNESCO. Khung này bao gồm các mức độ từ cơ bản đến nâng cao, phù hợp với từng đối tượng học sinh. Đối với học sinh dự bị đại học dân tộc, khung năng lực tập trung vào việc sử dụng các công cụ CNTT cơ bản như phần mềm văn phòng và internet, đồng thời phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề thông qua công nghệ.

1.2. Phương pháp phát triển năng lực

Các phương pháp phát triển năng lực CNTT bao gồm dạy học tích hợp, dạy học theo dự án và sử dụng công nghệ trong giảng dạy. Những phương pháp này không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn rèn luyện kỹ năng thực hành, từ đó nâng cao năng lực sử dụng CNTT một cách hiệu quả.

II. Dạy học tin học

Dạy học tin học là một phần không thể thiếu trong chương trình giáo dục hiện đại, đặc biệt đối với học sinh dự bị đại học dân tộc. Môn học này không chỉ cung cấp kiến thức về công nghệ mà còn giúp học sinh phát triển tư duy logic và kỹ năng giải quyết vấn đề. Theo nghiên cứu, việc dạy học tin học cần được thiết kế theo hướng phát triển năng lực, tập trung vào việc ứng dụng kiến thức vào thực tiễn.

2.1. Chương trình đào tạo

Chương trình đào tạo tin học cho học sinh dự bị đại học dân tộc cần được thiết kế linh hoạt, phù hợp với trình độ và nhu cầu của học sinh. Nội dung chương trình bao gồm các kiến thức cơ bản về máy tính, phần mềm ứng dụng và internet, đồng thời tích hợp các bài tập thực hành để học sinh có thể áp dụng kiến thức vào thực tế.

2.2. Phương pháp dạy học

Phương pháp dạy học tin học cần đa dạng, kết hợp giữa lý thuyết và thực hành. Các phương pháp như dạy học theo dự án, dạy học tích hợp và sử dụng công nghệ trong giảng dạy sẽ giúp học sinh phát triển kỹ năng tin học một cách toàn diện. Đồng thời, giáo viên cần tạo môi trường học tập tích cực, khuyến khích học sinh tự học và sáng tạo.

III. Học sinh dự bị đại học

Học sinh dự bị đại học là đối tượng đặc biệt cần được quan tâm trong giáo dục, đặc biệt là trong việc phát triển năng lực CNTT. Những học sinh này thường đến từ các vùng sâu, vùng xa, nơi điều kiện tiếp cận công nghệ còn hạn chế. Do đó, việc trang bị kiến thức và kỹ năng CNTT cho học sinh dự bị đại học là một nhiệm vụ quan trọng, giúp các em có thể hòa nhập và thành công trong môi trường đại học.

3.1. Đặc điểm học sinh

Học sinh dự bị đại học dân tộc thường có trình độ học vấn không đồng đều, đa dạng về dân tộc và ngôn ngữ. Điều này gây khó khăn trong quá trình học tập, đặc biệt là trong môn tin học. Do đó, chương trình đào tạo cần được thiết kế phù hợp, đảm bảo tính linh hoạt và dễ tiếp cận.

3.2. Chiến lược hỗ trợ

Để hỗ trợ học sinh dự bị đại học phát triển năng lực CNTT, cần có các chiến lược như tăng cường cơ sở vật chất, đào tạo giáo viên và xây dựng môi trường học tập tích cực. Đồng thời, cần có các chính sách hỗ trợ tài chính và tạo điều kiện để học sinh có thể tiếp cận với công nghệ một cách dễ dàng.