I. Tổng quan về đề tài nghiên cứu
Luận án Tiến sĩ Tâm lý học "Cơ sở tâm lý rèn luyện ý chí của hạ sĩ quan, binh sĩ ở các sư đoàn bộ binh Quân đội nhân dân Việt Nam" của tác giả Nguyễn Thế Minh, dưới sự hướng dẫn của TS Nguyễn Đình Gấm và TS Nguyễn Đức Sơn, tập trung vào vấn đề then chốt trong huấn luyện và đào tạo quân sự: rèn luyện ý chí. Đề tài xuất phát từ thực tiễn yêu cầu nâng cao chất lượng huấn luyện, xây dựng quân đội chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đặc biệt trong bối cảnh phát triển vũ khí hiện đại, chiến tranh công nghệ cao và tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường. Luận án chỉ ra rằng, mặc dù đã có nhiều nghiên cứu về ý chí và rèn luyện ý chí, nhưng còn thiếu các nghiên cứu chuyên sâu về cơ sở tâm lý rèn luyện ý chí cho hạ sĩ quan, binh sĩ tại các sư đoàn bộ binh. Điều này dẫn đến sự cần thiết phải có một nghiên cứu hệ thống, khoa học để làm rõ vấn đề này, từ đó đề xuất các biện pháp tâm lý - xã hội phù hợp nhằm nâng cao chất lượng huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của lực lượng này. Một điểm đáng chú ý là luận án không chỉ tập trung vào lý thuyết mà còn chú trọng đến thực tiễn, thông qua việc điều tra, khảo sát, đánh giá thực trạng ý chí của hạ sĩ quan, binh sĩ, từ đó đề xuất các biện pháp can thiệp cụ thể và kiểm chứng tính khả thi của chúng.
II. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Luận án dựa trên nền tảng lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng, các nghị quyết của Quân ủy Trung ương và các nguyên tắc phương pháp luận của tâm lý học Mác xít như: nguyên tắc thống nhất giữa tâm lý, ý thức và hoạt động; nguyên tắc tiếp cận nhân cách; nguyên tắc tiếp cận hệ thống và nguyên tắc phát triển. Việc vận dụng các nguyên tắc này giúp luận án tiếp cận vấn đề một cách toàn diện, khoa học và có hệ thống.
Về phương pháp nghiên cứu, luận án sử dụng kết hợp nhiều phương pháp như: phương pháp nghiên cứu lý thuyết (phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát hóa); phương pháp nghiên cứu thực tiễn (chuyên gia, điều tra bằng bảng hỏi, quan sát, phỏng vấn sâu, phân tích sản phẩm hoạt động, thực nghiệm) và phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học (phần mềm SPSS 16.0). Sự kết hợp đa dạng các phương pháp này đảm bảo tính khoa học, khách quan và tin cậy cho kết quả nghiên cứu. Ví dụ, việc sử dụng phương pháp thực nghiệm cho phép tác giả kiểm chứng tính hiệu quả của các biện pháp tâm lý - xã hội được đề xuất trong luận án. Điều này thể hiện rõ trong việc tác giả tiến hành thực nghiệm tác động rèn luyện ý chí và phân tích kết quả bằng SPSS 16.0.
III. Kết quả nghiên cứu và đóng góp của luận án
Luận án đã đạt được một số kết quả nghiên cứu đáng chú ý. Thứ nhất, luận án làm rõ cơ sở tâm lý rèn luyện ý chí của hạ sĩ quan, binh sĩ, bao gồm ba yếu tố chính là nhận thức, thái độ và hành động, trong đó yếu tố thái độ và hành động được đánh giá ở mức trung bình. Thứ hai, nghiên cứu chỉ ra ý chí của hạ sĩ quan, binh sĩ chịu ảnh hưởng bởi cả yếu tố chủ quan (kinh nghiệm, vốn sống, tính tích cực tự rèn luyện) và yếu tố khách quan (yêu cầu nhiệm vụ, nội dung chương trình huấn luyện, điều kiện bảo đảm, môi trường xã hội). Đặc biệt, yếu tố chủ quan có ảnh hưởng mạnh mẽ hơn. "Kết quả nghiên cứu chỉ rõ, ý chí của hạ sĩ quan, binh sĩ chịu ảnh hưởng của hai nhóm yếu tố: Chủ quan thuộc về đội ngũ cán bộ, hạ sĩ quan, binh sĩ và khách quan..." [Trích từ nội dung tài liệu].
Đóng góp mới của luận án thể hiện ở việc làm sáng tỏ lý luận về ý chí, rèn luyện ý chí và cơ sở tâm lý rèn luyện ý chí của hạ sĩ quan, binh sĩ ở các sư đoàn bộ binh. Về thực tiễn, luận án cung cấp bức tranh thực trạng về ý chí của lực lượng này, đồng thời đề xuất các biện pháp tâm lý - xã hội cụ thể để nâng cao hiệu quả rèn luyện ý chí, góp phần nâng cao chất lượng huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu.
IV. Ứng dụng thực tiễn và ý nghĩa của luận án
Luận án có ý nghĩa thực tiễn cao, cung cấp cơ sở khoa học cho việc nâng cao chất lượng huấn luyện hạ sĩ quan, binh sĩ ở các sư đoàn bộ binh. Các biện pháp tâm lý - xã hội được đề xuất có thể áp dụng trực tiếp vào thực tiễn huấn luyện, giúp nâng cao ý chí, bản lĩnh, tinh thần chiến đấu cho hạ sĩ quan, binh sĩ. Việc luận án phân tích rõ ràng các yếu tố ảnh hưởng đến ý chí (cả chủ quan và khách quan) giúp cho việc xây dựng chương trình huấn luyện, giáo dục trở nên khoa học và hiệu quả hơn. Ví dụ, việc nhấn mạnh vào vai trò của kinh nghiệm, vốn sống, tính tích cực tự rèn luyện của hạ sĩ quan, binh sĩ sẽ định hướng cho các hoạt động huấn luyện chú trọng phát triển các yếu tố này.
Tóm lại, luận án "Cơ sở tâm lý rèn luyện ý chí của hạ sĩ quan, binh sĩ ở các sư đoàn bộ binh Quân đội nhân dân Việt Nam" là một công trình nghiên cứu có giá trị cả về lý luận và thực tiễn, góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng huấn luyện và sức mạnh chiến đấu của Quân đội nhân dân Việt Nam. Kết quả nghiên cứu này có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên cứu, cán bộ quản lý, chỉ huy trong quân đội, đồng thời là cơ sở để tiếp tục phát triển các nghiên cứu sâu hơn về lĩnh vực tâm lý học quân sự.
