Nghiên cứu kháng thể kháng HLA và mối liên quan với đặc điểm lâm sàng ở bệnh nhân ghép thận

• Tác giả: Nguyễn Thị Thu Hà
• Người hướng dẫn: TS Lê Viêt Thắng
• Trường học: Học viện Quân Y
• Chuyên ngành: Nội khoa
• Đề tài: Nghiên cứu kháng thể kháng HLA và mối liên quan với đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng ở bệnh nhân ghép thận
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. ĐIỀU TRỊ BỆNH THẬN MẠN TÍNH GIAI ĐOẠN CUỐI BẰNG GHÉP THẬN
• 1.1.1. Khái niệm bệnh thận mạn tính, suy thận mạn tính, bệnh thận mạn tính giai đoạn cuối
• 1.1.2. Phương pháp ghép thận điều trị bệnh thận mạn tính giai đoạn cuối
• 1.2. MIỄN DỊCH TRONG GHÉP THẬN
• 1.2.1. Cơ sở khoa học cho các xét nghiệm miễn dịch
• 1.2.2. Các xét nghiệm miễn dịch trong ghép thận
• 1.2.3. Biến đổi cấu trúc và chức năng thận ghép liên quan đến hòa hợp miễn dịch
• 1.2.4. Kiểm soát các phản ứng miễn dịch bất lợi ở người bệnh sau ghép thận
• 1.3. NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC
• 1.3.1. Nghiên cứu nước ngoài
• 1.3.2. Nghiên cứu trong nước
• 1.4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 1.4.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 1.4.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn
• 1.4.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ
• 1.4.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 1.4.2.1. Thiết kế nghiên cứu và cỡ mẫu
• 1.4.2.2. Phương pháp thu thập số liệu
• 1.4.2.3. Phương tiện phục vụ nghiên cứu
• 1.4.2.4. Nội dung các bước tiến hành nghiên cứu
• 1.4.2.5. Một số tiêu chuẩn chẩn đoán, đánh giá sử dụng trong nghiên cứu
• 1.4.2.6. Xử lý số liệu
• 1.4.2.7. Đạo đức trong nghiên cứu
• 1.5. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 1.5.1. ĐẶC ĐIỂM ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 1.5.1.1. Một số đặc điểm chung của nhóm bệnh nhân nghiên cứu
• 1.5.1.2. Một số đặc điểm miễn dịch người nhận thận và người hiến
• 1.5.1.3. Đặc điểm chức năng thận sau ghép ở nhóm bệnh nhân nghiên cứu
• 1.5.2. ĐẶC ĐIỂM HLA, KHÁNG THỂ KHÁNG HLA (PRA) TRƯỚC GHÉP VÀ MỐI LIÊN QUAN VỚI LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG Ở NGƯỜI BỆNH GHÉP THẬN
• 1.5.2.1. Đặc điểm HLA, PRA trước ghép ở nhóm bệnh nhân nghiên cứu
• 1.5.2.2. Mối liên quan giữa HLA, tiền mẫn cảm (PRA) trước ghép với một số đặc điểm ở người bệnh trước ghép
• 1.5.2.3. Mối liên quan giữa HLA, tiền mẫn cảm (PRA) trước ghép với một số đặc điểm ở người bệnh sau ghép
• 1.5.3. ĐẶC ĐIỂM PRA SAU GHÉP VÀ SỰ XUẤT HIỆN KHÁNG THỂ KHÁNG HLA ĐẶC HIỆU NGƯỜI CHO (HLA - DSA) Ở NGƯỜI BỆNH CÓ GIẢM CHỨC NĂNG THẬN TRONG 6 THÁNG ĐẦU SAU GHÉP
• 1.5.3.1. Một số đặc điểm của nhóm bệnh nhân có giảm chức năng thận ghép trong 6 tháng đầu sau ghép
• 1.5.3.2. Đặc điểm PRA sau ghép, HLA - DSA và mối liên quan với lâm sàng, cận lâm sàng ở nhóm người bệnh có giảm chức năng thận trong 6 tháng đầu sau ghép
• 1.5.4. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 1.5.4.1. Đặc điểm về tuổi, giới, nguyên nhân suy thận mạn tính
• 1.5.4.2. Một số đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân nghiên cứu
• 1.5.4.3. Một số đặc điểm miễn dịch người nhận thận và người hiến
• 1.5.4.4. Đặc điểm chức năng thận sau ghép ở nhóm BN nghiên cứu
• 1.5.5. ĐẶC ĐIỂM KHÁNG THỂ KHÁNG HLA TRƯỚC GHÉP VÀ MỐI LIÊN QUAN VỚI ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG Ở BỆNH NHÂN GHÉP THẬN TỪ NGƯỜI CHO SỐNG
• 1.5.5.1. Đặc điểm hòa hợp, không hòa hợp HLA và mối liên quan với lâm sàng, cận lâm sàng ở người bệnh ghép thận
• 1.5.5.2. Đặc điểm kháng thể kháng HLA trước ghép và mối liên quan với lâm sàng, cận lâm sàng ở bệnh nhân ghép thận từ người cho sống
• 1.5.6. MỐI LIÊN QUAN CỦA KHÁNG THỂ KHÁNG HLA ĐẶC HIỆU NGƯỜI CHO Ở BỆNH NHÂN CÓ GIẢM CHỨC NĂNG THẬN TRONG 6 THÁNG ĐẦU SAU GHÉP
• 1.5.6.1. Một số đặc điểm chung của nhóm bệnh nhân có giảm chức năng thận ghép trong 6 tháng đầu sau ghép
• 1.5.6.2. Kháng thể kháng HLA sau ghép ở bệnh nhân có suy giảm chức năng thận trong 6 tháng đầu sau ghép
• 1.6. HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI
• 1.7. DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
• 1.8. TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

I. Tổng quan về kháng thể kháng HLA trong ghép thận

Kháng thể kháng HLA là một yếu tố quan trọng trong quá trình ghép thận. Chúng có thể ảnh hưởng đến sự thành công của ca ghép và chức năng thận sau ghép. Nghiên cứu cho thấy rằng sự hiện diện của kháng thể này có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm thải ghép cấp tính và giảm chức năng thận. Việc hiểu rõ về kháng thể kháng HLA và mối liên quan của chúng với các đặc điểm lâm sàng là rất cần thiết để cải thiện kết quả ghép thận.

1.1. Kháng thể kháng HLA và vai trò trong ghép thận

Kháng thể kháng HLA có thể được chia thành hai loại: kháng thể đặc hiệu người cho (HLA-DSA) và kháng thể không đặc hiệu. HLA-DSA có thể gây ra phản ứng miễn dịch mạnh mẽ, dẫn đến thải ghép. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự hiện diện của HLA-DSA trước và sau ghép có thể dự đoán được nguy cơ thải ghép và giảm chức năng thận.

1.2. Đặc điểm lâm sàng liên quan đến kháng thể kháng HLA

Các đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân ghép thận có thể bị ảnh hưởng bởi sự hiện diện của kháng thể kháng HLA. Những bệnh nhân có kháng thể này thường có nguy cơ cao hơn về thải ghép và các biến chứng khác. Việc theo dõi các chỉ số lâm sàng như mức creatinin và protein niệu là rất quan trọng để đánh giá tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.

II. Thách thức trong việc quản lý kháng thể kháng HLA ở bệnh nhân ghép thận

Quản lý kháng thể kháng HLA là một thách thức lớn trong ghép thận. Sự xuất hiện của kháng thể này có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chức năng thận và tuổi thọ của mảnh ghép. Các bác sĩ cần phải có các chiến lược hiệu quả để phát hiện và quản lý kháng thể kháng HLA nhằm cải thiện kết quả ghép.

2.1. Các yếu tố nguy cơ liên quan đến kháng thể kháng HLA

Nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện kháng thể kháng HLA, bao gồm tiền sử truyền máu, mang thai trước đó và mức độ hòa hợp HLA giữa người cho và người nhận. Việc xác định các yếu tố này có thể giúp bác sĩ đưa ra các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

2.2. Phương pháp phát hiện kháng thể kháng HLA

Các phương pháp phát hiện kháng thể kháng HLA bao gồm xét nghiệm PRA và HLA-DSA. Những phương pháp này giúp đánh giá mức độ mẫn cảm của bệnh nhân trước khi ghép, từ đó đưa ra các quyết định điều trị phù hợp.

III. Phương pháp điều trị và quản lý kháng thể kháng HLA

Việc điều trị và quản lý kháng thể kháng HLA là rất quan trọng để đảm bảo thành công của ca ghép thận. Các phương pháp điều trị hiện nay bao gồm sử dụng thuốc ức chế miễn dịch và các biện pháp giải mẫn cảm. Những phương pháp này giúp giảm thiểu nguy cơ thải ghép và cải thiện chức năng thận.

3.1. Sử dụng thuốc ức chế miễn dịch

Thuốc ức chế miễn dịch như corticosteroid và thuốc ức chế calcineurin được sử dụng để ngăn chặn phản ứng miễn dịch chống lại mảnh ghép. Việc điều chỉnh liều lượng thuốc là cần thiết để đạt được hiệu quả tối ưu mà không gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng.

3.2. Biện pháp giải mẫn cảm trước ghép

Giải mẫn cảm là một quy trình quan trọng giúp giảm thiểu sự xuất hiện của kháng thể kháng HLA trước khi ghép. Các biện pháp như lọc huyết tương và sử dụng thuốc kháng thể có thể giúp loại bỏ kháng thể này, từ đó tăng khả năng thành công của ca ghép.

IV. Ứng dụng thực tiễn và kết quả nghiên cứu về kháng thể kháng HLA

Nghiên cứu về kháng thể kháng HLA đã chỉ ra rằng việc theo dõi và quản lý kháng thể này có thể cải thiện đáng kể kết quả ghép thận. Các nghiên cứu cho thấy rằng bệnh nhân được theo dõi chặt chẽ về kháng thể kháng HLA có tỷ lệ thải ghép thấp hơn và chức năng thận tốt hơn.

4.1. Kết quả nghiên cứu trong nước và quốc tế

Nhiều nghiên cứu trong nước và quốc tế đã chỉ ra rằng sự hiện diện của kháng thể kháng HLA có thể dự đoán được nguy cơ thải ghép và giảm chức năng thận. Các nghiên cứu này cung cấp thông tin quý giá cho việc quản lý bệnh nhân ghép thận.

4.2. Ứng dụng trong lâm sàng

Thông tin từ các nghiên cứu về kháng thể kháng HLA có thể được áp dụng trong lâm sàng để cải thiện quy trình ghép thận. Việc theo dõi kháng thể này giúp bác sĩ đưa ra các quyết định điều trị kịp thời và hiệu quả.

V. Kết luận và tương lai của nghiên cứu kháng thể kháng HLA

Nghiên cứu về kháng thể kháng HLA và mối liên quan của chúng với đặc điểm lâm sàng ở bệnh nhân ghép thận là một lĩnh vực quan trọng và cần thiết. Tương lai của nghiên cứu này hứa hẹn sẽ mang lại nhiều tiến bộ trong việc cải thiện kết quả ghép thận và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

5.1. Tương lai của nghiên cứu kháng thể kháng HLA

Các nghiên cứu trong tương lai cần tập trung vào việc phát triển các phương pháp mới để phát hiện và quản lý kháng thể kháng HLA. Điều này sẽ giúp cải thiện tỷ lệ thành công của ca ghép thận và giảm thiểu các biến chứng.

5.2. Tầm quan trọng của việc giáo dục và nâng cao nhận thức

Giáo dục và nâng cao nhận thức về kháng thể kháng HLA trong cộng đồng y tế là rất quan trọng. Điều này sẽ giúp các bác sĩ và bệnh nhân hiểu rõ hơn về nguy cơ và cách quản lý kháng thể này, từ đó cải thiện kết quả ghép thận.