Luận án tiến sĩ về phương pháp dạy học hỗ trợ học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong toán

• Tác giả: Nguyễn Thị Thanh Tuyên
• Người hướng dẫn: TS Trần Trung
• Trường học: Trường Đại Học Sư Phạm Hà Nội
• Chuyên ngành: Giáo dục học (tiểu học)
• Đề tài: Phương Pháp Dạy Học Hỗ Trợ Học Sinh Lớp 4 Gặp Khó Khăn Trong Toán
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC HỖ TRỢ HỌC SINH LỚP 4 GẶP KHÓ KHĂN TRONG HỌC TOÁN
• 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu về học sinh gặp khó khăn trong học toán
• 1.2. Về thuật ngữ học sinh gặp khó khăn trong học toán
• 1.3. Các nghiên cứu về đặc điểm học sinh gặp khó khăn trong học toán
• 1.4. Các nghiên cứu về biện pháp hỗ trợ học sinh gặp khó khăn trong học toán
• 1.5. Học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán
• 1.6. Quan niệm về học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán
• 1.7. Biểu hiện của học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán
• 1.8. Đặc điểm học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán
• 1.9. Xác định học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán
• 1.10. Nguyên nhân học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán
• 1.11. Phân loại học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán
• 1.12. Hỗ trợ học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán
• 1.13. Một số lí thuyết liên quan đến việc hỗ trợ học sinh tiểu học gặp khó khăn trong học toán
• 1.14. Định hướng hỗ trợ học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán
• 1.15. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC HỖ TRỢ HỌC SINH LỚP 4 GẶP KHÓ KHĂN TRONG HỌC TOÁN
• 2.1. Môn toán lớp 4 và đặc điểm học sinh lớp 4
• 2.2. Thực trạng học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán và hỗ trợ học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán
• 2.3. Khái quát chung về khảo sát
• 2.4. Công cụ dùng trong khảo sát
• 2.5. Quá trình khảo sát
• 2.6. Kết quả khảo sát
• 2.7. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: CÁC BIỆN PHÁP HỖ TRỢ HỌC SINH LỚP 4 GẶP KHÓ KHĂN TRONG HỌC TOÁN
• 3.1. Nguyên tắc xây dựng biện pháp hỗ trợ học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán
• 3.2. Nguyên tắc đảm bảo tính vừa sức, phù hợp với nhu cầu học sinh gặp khó khăn trong học toán
• 3.3. Dạy học dựa trên sự phát triển những thế mạnh của học sinh
• 3.4. Đảm bảo mối quan hệ thân thiện, hợp tác giữa giáo viên với học sinh và giữa học sinh với học sinh
• 3.5. Đảm bảo phát huy tính tích cực chủ động trong học tập
• 3.6. Tổ chức hoạt động dạy học dựa trên sự hứng thú của học sinh, đa dạng hóa hoạt động dạy học
• 3.7. Các biện pháp hỗ trợ học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán
• 3.7.1. Biện pháp 1: Xác định học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán và lập kế hoạch hỗ trợ
• 3.7.2. Thiết kế nội dung dạy học phù hợp với mức độ nhận thức của học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán
• 3.7.3. Biện pháp 3: Sử dụng biện pháp dạy học phân hóa cho từng cá nhân có chú ý đến loại hình trí tuệ nổi trội của học sinh
• 3.7.4. Biện pháp 4: Xây dựng và sử dụng hệ thống bài tập rèn kĩ năng toán cơ bản cho học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán
• 3.7.5. Biện pháp 5: Tăng cường các hình thức học tập hợp tác nhóm, hợp tác với gia đình hỗ trợ học sinh gặp khó khăn trong học toán
• 3.7.6. Biện pháp 6: Đánh giá sự tiến bộ của học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán
• 3.8. Mối quan hệ giữa các biện pháp hỗ trợ học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán
• 3.9. Kết luận chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 4.1. Khái quát về thực nghiệm
• 4.2. Mục đích thực nghiệm
• 4.3. Thời gian và địa bàn thực nghiệm
• 4.4. Đối tượng thực nghiệm
• 4.5. Nội dung thực nghiệm
• 4.6. Phương pháp thu thập thông tin và xử lí thông tin
• 4.7. Tiến hành thực nghiệm
• 4.8. Phân tích kết quả thực nghiệm
• 4.9. Thực nghiệm sư phạm vòng 1
• 4.10. Thực nghiệm sư phạm vòng 2
• 4.11. Phân tích kết quả trên các trường hợp điển hình
• 4.12. Đánh giá của giáo viên và Ban giám hiệu về các biện pháp hỗ trợ học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán
• 4.13. Nhận xét chung về thực nghiệm
• 4.14. Kết luận chương 4
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• NHỮNG CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Cơ sở lý luận của việc hỗ trợ học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán

Luận án này nghiên cứu về học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán với mục tiêu chính là phát triển các biện pháp hỗ trợ hiệu quả. Dạy học hiệu quả là một yếu tố quan trọng trong quá trình giáo dục, đặc biệt là đối với những học sinh gặp khó khăn. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc học sinh gặp khó khăn trong việc học toán, bao gồm cả yếu tố tâm lý và phương pháp dạy học không phù hợp. Việc xác định đúng nguyên nhân sẽ giúp giáo viên có những chiến lược hỗ trợ học sinh một cách hiệu quả hơn. Một số phương pháp dạy học được đề xuất bao gồm việc áp dụng lý thuyết đa trí tuệ để tối ưu hóa khả năng tiếp thu của từng học sinh, từ đó nâng cao kỹ năng toán học cho học sinh lớp 4. Đặc biệt, việc xây dựng môi trường học tập thân thiện, khuyến khích sự tham gia của học sinh là điều cần thiết để cải thiện tình hình học tập.

1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu về học sinh gặp khó khăn trong học toán

Nghiên cứu về học sinh gặp khó khăn trong học toán đã được thực hiện bởi nhiều tác giả. Theo những nghiên cứu này, học sinh lớp 4 thường gặp khó khăn trong việc tiếp thu kiến thức toán học do nhiều yếu tố như thiếu hụt kiến thức nền tảng, áp lực tâm lý và phương pháp dạy học không phù hợp. Đặc biệt, phương pháp dạy toán cần được điều chỉnh để phù hợp với nhu cầu học tập của học sinh. Việc áp dụng các biện pháp hỗ trợ như tổ chức các hoạt động nhóm, sử dụng tài liệu hỗ trợ học tập sẽ giúp học sinh phát triển kỹ năng và tự tin hơn trong việc học toán. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc định hướng hỗ trợ học sinh gặp khó khăn là rất quan trọng để nâng cao hiệu quả dạy học trong môn toán.

1.2. Các biện pháp hỗ trợ học sinh gặp khó khăn trong học toán

Các biện pháp hỗ trợ học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán bao gồm việc xác định đúng đối tượng học sinh cần hỗ trợ, thiết kế nội dung dạy học phù hợp và sử dụng các phương pháp dạy học linh hoạt. Đánh giá hiệu quả dạy học là một phần không thể thiếu trong quá trình này. Các giáo viên cần thường xuyên theo dõi sự tiến bộ của học sinh và điều chỉnh phương pháp dạy học cho phù hợp. Một số biện pháp cụ thể được đề xuất bao gồm: xây dựng hệ thống bài tập rèn kỹ năng toán cơ bản, tăng cường các hình thức học tập hợp tác và đánh giá sự tiến bộ của học sinh một cách thường xuyên. Những biện pháp này không chỉ giúp học sinh cải thiện kỹ năng toán học mà còn tạo ra môi trường học tập tích cực và thân thiện.

II. Cơ sở thực tiễn của việc hỗ trợ học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán

Thực trạng học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán đã được khảo sát tại nhiều trường tiểu học. Kết quả cho thấy rằng một tỷ lệ lớn học sinh không thể hoàn thành các bài toán cơ bản, điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển kỹ năng toán học của các em. Việc xác định nguyên nhân chính xác là rất cần thiết để có những biện pháp hỗ trợ phù hợp. Các giáo viên cần được đào tạo bài bản về các phương pháp dạy học hiện đại, đồng thời cần có sự hỗ trợ từ phía gia đình để tạo điều kiện tốt nhất cho học sinh. Việc phối hợp giữa giáo viên, phụ huynh và học sinh là yếu tố then chốt trong việc nâng cao năng lực học tập cho học sinh lớp 4.

2.1. Thực trạng học sinh lớp 4 gặp khó khăn trong học toán

Thực trạng cho thấy rằng nhiều học sinh lớp 4 vẫn chưa đạt được các kỹ năng toán học cơ bản. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng có khoảng 20% học sinh gặp khó khăn trong việc thực hiện các phép toán cơ bản. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến kết quả học tập mà còn làm giảm sự tự tin của học sinh trong môn toán. Nhiều học sinh cảm thấy chán nản và không có động lực học tập, điều này càng làm cho tình hình trở nên nghiêm trọng hơn. Các giáo viên cần tìm hiểu nguyên nhân gốc rễ của vấn đề này và thực hiện các biện pháp hỗ trợ phù hợp để giúp học sinh vượt qua khó khăn.

2.2. Đánh giá hiệu quả các biện pháp hỗ trợ

Đánh giá hiệu quả của các biện pháp hỗ trợ là một phần quan trọng trong quá trình cải thiện tình hình học tập của học sinh lớp 4. Các giáo viên cần thiết lập hệ thống theo dõi và đánh giá thường xuyên để xác định mức độ tiến bộ của học sinh. Việc sử dụng các công cụ đánh giá như bài kiểm tra, quan sát trong lớp học và phản hồi từ phụ huynh sẽ giúp giáo viên có cái nhìn tổng thể về sự phát triển của học sinh. Những thông tin này sẽ giúp giáo viên điều chỉnh phương pháp dạy học cho phù hợp hơn với nhu cầu của từng học sinh, từ đó nâng cao hiệu quả dạy học môn toán.