Khảo sát giá trị của xét nghiệm HE4 và CA125 trong chẩn đoán và tiên lượng ung thư buồng trứng

• Tác giả: Giảng Thị Mộng Huyền
• Người hướng dẫn: Lê Xuân Trường
• Trường học: Đại Học Y Dược Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Hóa Sinh Y Học
• Đề tài: Khảo Sát Giá Trị Của Xét Nghiệm HE4 Và CA125 Trong Chẩn Đoán Và Tiên Lượng Ung Thư Biểu Mô Buồng Trứng
• Loại tài liệu: Luận Án Tiến Sĩ Y Học
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• DANH MỤC VIẾT TẮT VÀ THUẬT NGỮ ANH - VIỆT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Đại cương về ung thư buồng trứng
• 1.1.1. Giải phẫu, chức năng buồng trứng
• 1.1.1.1. Giải phẫu buồng trứng
• 1.1.1.2. Chức năng buồng trứng
• 1.1.2. Dịch tễ học ung thư buồng trứng
• 1.1.2.1. Thế giới
• 1.1.2.2. Việt Nam
• 1.1.3. Cơ chế di căn của ung thư buồng trứng
• 1.2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 1.2.1. Thiết kế nghiên cứu
• 1.2.2. Đối tượng nghiên cứu
• 1.2.3. Tiêu chuẩn chọn bệnh
• 1.2.4. Tiêu chuẩn loại trừ
• 1.2.5. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 1.2.6. Cỡ mẫu nghiên cứu
• 1.2.7. Xác định các biến số nghiên cứu
• 1.2.8. Tình trạng mãn kinh
• 1.2.9. Phân loại giai đoạn ung thư buồng trứng theo FIGO
• 1.2.10. Các type mô học khối u buồng trứng
• 1.2.11. Phân độ mô học ung thư
• 1.2.12. Kích thước khối u
• 1.2.13. Phương pháp, công cụ đo lường, thu thập số liệu
• 1.2.13.1. Phương pháp chọn mẫu
• 1.2.13.2. Công cụ đo lường, thu thập số liệu
• 1.2.13.3. Quy trình nghiên cứu
• 1.2.13.4. Chọn mẫu ung thư biểu mô buồng trứng
• 1.2.13.5. Chọn mẫu u lành buồng trứng
• 1.2.14. Phương pháp phân tích dữ liệu
• 1.2.15. Đạo đức trong nghiên cứu
• 1.3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 1.3.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu
• 1.3.1.1. Tình trạng kinh nguyệt
• 1.3.2. Nồng độ CA125, HE4 trong u lành và UTBMBT
• 1.3.3. Giai đoạn bệnh theo phân loại FIGO
• 1.3.4. Phân độ mô học của khối u
• 1.3.5. Kích thước khối u
• 1.3.6. Giá trị xét nghiệm HE4, CA125 và ROMA trong chẩn đoán ung thư biểu mô buồng trứng
• 1.3.7. Mối tương quan giữa nồng độ HE4, CA125 với các yếu tố liên quan
• 1.3.7.1. Tương quan giữa CA125, HE4 với tuổi
• 1.3.7.2. Tương quan giữa CA125, HE4 với tình trạng kinh nguyệt
• 1.3.7.3. Mối tương quan giữa CA125, HE4 và giai đoạn bệnh theo phân loại FIGO
• 1.3.7.4. Mối tương quan giữa CA125, HE4 và phân độ mô học khối u
• 1.3.7.5. Mối tương quan giữa CA125, HE4 và kích thước khối u
• 1.3.8. Sự thay đổi nồng độ của CA125, HE4 sau phẫu thuật và giá trị tiên lượng tái phát ung thư biểu mô buồng trứng
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng quan về giá trị xét nghiệm HE4 và CA125 trong ung thư buồng trứng

Xét nghiệm HE4 và CA125 là hai dấu ấn sinh học quan trọng trong chẩn đoán và tiên lượng ung thư buồng trứng. Cả hai xét nghiệm này đều được sử dụng rộng rãi trong lâm sàng để phát hiện sớm và theo dõi bệnh nhân. Tuy nhiên, giá trị thực sự của chúng trong việc phân biệt giữa ung thư ác tính và các bệnh lý lành tính vẫn còn là một chủ đề tranh cãi. Nghiên cứu cho thấy sự kết hợp của HE4 và CA125 có thể cải thiện độ chính xác trong chẩn đoán.

1.1. Định nghĩa và vai trò của xét nghiệm HE4 và CA125

Xét nghiệm HE4 (Human Epididymis Protein 4) và CA125 (Cancer Antigen 125) là hai chỉ số sinh học được sử dụng để phát hiện ung thư buồng trứng. HE4 được cho là có độ nhạy và độ đặc hiệu cao hơn CA125 trong việc phân biệt giữa ung thư và các bệnh lý khác.

1.2. Tình hình nghiên cứu về HE4 và CA125 tại Việt Nam

Tại Việt Nam, nghiên cứu về giá trị của HE4 và CA125 trong chẩn đoán ung thư buồng trứng còn hạn chế. Một số nghiên cứu cho thấy HE4 có thể cải thiện độ chính xác của chẩn đoán khi kết hợp với CA125.

II. Vấn đề trong chẩn đoán ung thư buồng trứng bằng HE4 và CA125

Mặc dù HE4 và CA125 là những dấu ấn sinh học quan trọng, nhưng việc sử dụng chúng trong chẩn đoán ung thư buồng trứng vẫn gặp nhiều thách thức. Đặc biệt, CA125 có thể tăng cao trong nhiều tình trạng bệnh lý lành tính khác, dẫn đến việc chẩn đoán sai. Điều này làm cho việc xác định chính xác tình trạng của bệnh nhân trở nên khó khăn.

2.1. Hạn chế của xét nghiệm CA125 trong chẩn đoán

CA125 có thể tăng cao trong các bệnh lý như lạc nội mạc tử cung, viêm nhiễm vùng chậu, dẫn đến việc chẩn đoán ung thư buồng trứng không chính xác. Điều này làm giảm độ tin cậy của xét nghiệm này trong lâm sàng.

2.2. Những thách thức trong việc sử dụng HE4

Mặc dù HE4 có độ nhạy cao hơn, nhưng vẫn cần thêm nghiên cứu để xác định rõ ràng vai trò của nó trong chẩn đoán và tiên lượng ung thư buồng trứng. Việc thiếu dữ liệu lâm sàng có thể ảnh hưởng đến việc áp dụng rộng rãi HE4.

III. Phương pháp chẩn đoán ung thư buồng trứng bằng HE4 và CA125

Để chẩn đoán ung thư buồng trứng, các bác sĩ thường sử dụng kết hợp giữa xét nghiệm HE4 và CA125 cùng với các phương pháp hình ảnh như siêu âm và CT scan. Sự kết hợp này giúp tăng độ chính xác trong việc phát hiện bệnh. Ngoài ra, chỉ số ROMA (Risk of Ovarian Malignancy Algorithm) cũng được sử dụng để đánh giá nguy cơ ác tính của khối u buồng trứng.

3.1. Quy trình thực hiện xét nghiệm HE4 và CA125

Xét nghiệm HE4 và CA125 thường được thực hiện bằng cách lấy mẫu máu. Mẫu máu sẽ được phân tích để xác định nồng độ của các dấu ấn sinh học này, từ đó giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác.

3.2. Sử dụng chỉ số ROMA trong chẩn đoán

Chỉ số ROMA kết hợp nồng độ của HE4 và CA125 để đánh giá nguy cơ ác tính của khối u buồng trứng. Việc sử dụng ROMA giúp bác sĩ có cái nhìn tổng quan hơn về tình trạng bệnh của bệnh nhân.

IV. Ứng dụng thực tiễn của xét nghiệm HE4 và CA125 trong điều trị

Xét nghiệm HE4 và CA125 không chỉ giúp chẩn đoán mà còn có giá trị trong việc theo dõi điều trị và tiên lượng tái phát ung thư buồng trứng. Nghiên cứu cho thấy sự thay đổi nồng độ của hai dấu ấn này sau phẫu thuật có thể dự đoán khả năng tái phát của bệnh.

4.1. Theo dõi điều trị ung thư buồng trứng

Nồng độ HE4 và CA125 có thể được sử dụng để theo dõi hiệu quả điều trị. Sự giảm nồng độ của các dấu ấn này thường cho thấy phản ứng tích cực với điều trị.

4.2. Tiên lượng tái phát ung thư buồng trứng

Nghiên cứu cho thấy nồng độ HE4 và CA125 có thể dự đoán khả năng tái phát ung thư buồng trứng. Việc theo dõi thường xuyên giúp bác sĩ có kế hoạch điều trị kịp thời.

V. Kết luận và tương lai của xét nghiệm HE4 và CA125

Xét nghiệm HE4 và CA125 đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán và tiên lượng ung thư buồng trứng. Tuy nhiên, cần có thêm nhiều nghiên cứu để xác định rõ hơn giá trị của chúng trong lâm sàng. Tương lai của các xét nghiệm này có thể bao gồm việc phát triển các chỉ số mới kết hợp với HE4 và CA125 để cải thiện độ chính xác trong chẩn đoán.

5.1. Tầm quan trọng của nghiên cứu tiếp theo

Nghiên cứu tiếp theo cần tập trung vào việc xác định rõ hơn vai trò của HE4 và CA125 trong chẩn đoán và tiên lượng ung thư buồng trứng. Điều này sẽ giúp cải thiện quy trình điều trị cho bệnh nhân.

5.2. Triển vọng phát triển các dấu ấn sinh học mới

Việc phát triển các dấu ấn sinh học mới có thể giúp nâng cao độ chính xác trong chẩn đoán ung thư buồng trứng. Các nghiên cứu hiện tại đang hướng tới việc tìm kiếm các chỉ số mới kết hợp với HE4 và CA125.