Nhận xét về đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt kháng cắt tinh hoàn

• Tác giả: Nguyễn Phương Hoa
• Người hướng dẫn: TS. Lê Thị Khánh Tâm
• Trường học: Trường Đại học Y Dược, Đại học Quốc Gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Y Đa Khoa
• Đề tài: Nhận xét một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt kháng cắt tinh hoàn
• Loại tài liệu: khóa luận tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 2.1. GIẢI PHẪU VÀ SINH LÝ TUYẾN TIỀN LIỆT. TINH HOÀN VÀ VAI TRÒ CỦA TINH HOÀN TRONG UNG THƢ TUYẾN TIỀN LIỆT
• 2.1.1. Giải phẫu và sinh lý tuyến tiền liệt
• 2.1.2. Tinh hoàn và vai trò của tinh hoàn trong ung thƣ tuyến tiền liệt
• 2.2. DỊCH TỄ HỌC, NGUYÊN NHÂN VÀ CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ UNG THƢ TUYẾN TIỀN LIỆT
• 2.2.1. Dịch tễ học
• 2.2.2. Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ ung thƣ tuyến tiền liệt
• 2.3. CHẨN ĐOÁN UNG THƢ TUYẾN TIỀN LIỆT
• 2.3.1. Lâm sàng
• 2.3.2. Cận lâm sàng
• 2.3.3. Chẩn đoán giai đoạn
• 2.4. ĐIỀU TRỊ NỘI TIẾT TRONG UNG THƢ TUYẾN TIỀN LIỆT
• 2.5. UNG THƢ TUYẾN TIỀN LIỆT KHÁNG CẮT TINH HOÀN
• 2.5.1. Định nghĩa kháng cắt tinh hoàn
• 2.5.2. Triệu chứng lâm sàng UTTTL kháng cắt tinh hoàn
• 2.5.3. Triệu chứng cận lâm sàng UTTTL kháng cắt tinh hoàn
• 2.6. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ UTTTL KHÁNG CẮT TINH HOÀN
• 3. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU
• 3.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn
• 3.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ
• 3.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.2.1. Thiết kế nghiên cứu
• 3.2.2. Mẫu nghiên cứu
• 3.2.3. Thời gian nghiên cứu
• 3.2.4. Địa điểm nghiên cứu
• 3.2.5. Một số khái niệm sử dụng trong nghiên cứu
• 3.2.6. Các biến số, chỉ số trong nghiên cứu
• 3.2.7. Các bƣớc thực hiện
• 4. VẤN ĐỀ ĐẠO ĐỨC TRONG NGHIÊN CỨU
• 5. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG
• 5.1. Điểm hoạt động cơ thể
• 5.2. Triệu chứng lâm sàng
• 6. ĐẶC ĐIỂM CẬN LÂM SÀNG
• 6.1. Các chỉ số liên quan đến PSA
• 6.2. Đặc điểm di căn trên CT
• 6.3. Đặc điểm tế bào máu ngoại vi
• 6.4. Đặc điểm sinh hoá máu
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Đặc điểm lâm sàng

Đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt kháng cắt tinh hoàn thường rất đa dạng và phức tạp. Triệu chứng lâm sàng có thể bao gồm rối loạn tiểu tiện, tiểu máu, và đau xương. Những triệu chứng này thường xuất hiện khi bệnh đã tiến triển đến giai đoạn muộn. Theo nghiên cứu, đau xương là triệu chứng phổ biến nhất, thường khởi phát âm ỉ và tăng dần theo thời gian. Bệnh nhân có thể gặp phải tình trạng gãy xương bệnh lý do di căn, chèn ép tủy sống, và các triệu chứng toàn thân như gầy sút cân và thiếu máu. Việc phát hiện sớm các triệu chứng này có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân. Đặc biệt, triệu chứng lâm sàng có thể thay đổi tùy theo giai đoạn bệnh và tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân. Việc theo dõi và đánh giá thường xuyên là rất cần thiết để điều chỉnh phác đồ điều trị phù hợp.

1.1 Triệu chứng lâm sàng

Triệu chứng lâm sàng của ung thư tuyến tiền liệt kháng cắt tinh hoàn thường bao gồm các vấn đề về tiểu tiện như tiểu khó, tiểu nhiều lần, và tiểu không tự chủ. Ngoài ra, bệnh nhân có thể gặp phải triệu chứng đau xương, đặc biệt là ở các vị trí di căn. Đau xương có thể là dấu hiệu đầu tiên của di căn và thường được mô tả là đau nhức, có thể kèm theo cảm giác chèn ép. Các triệu chứng khác như xuất tinh ra máu và tình trạng suy sụp thể trạng cũng thường gặp. Việc nhận diện các triệu chứng này là rất quan trọng trong việc chẩn đoán và điều trị kịp thời cho bệnh nhân.

II. Đặc điểm cận lâm sàng

Đặc điểm cận lâm sàng của bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt kháng cắt tinh hoàn chủ yếu được đánh giá thông qua các chỉ số PSA và các phương pháp chẩn đoán hình ảnh. Nồng độ PSA là một chỉ số quan trọng trong việc theo dõi tiến triển của bệnh. Tăng PSA được xác định khi có ít nhất ba lần thử liên tiếp với ít nhất hai lần tăng trên 50% so với mức thấp nhất. Chẩn đoán hình ảnh như X quang, siêu âm, và chụp cắt lớp vi tính (CT) cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện di căn và đánh giá mức độ xâm lấn của khối u. Các phương pháp này giúp xác định vị trí và mức độ tổn thương, từ đó hỗ trợ trong việc lập kế hoạch điều trị. Việc kết hợp giữa các chỉ số cận lâm sàng và triệu chứng lâm sàng sẽ giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác hơn.

2.1 Các chỉ số liên quan đến PSA

Nồng độ PSA huyết thanh là một trong những chỉ số cận lâm sàng quan trọng nhất trong việc theo dõi bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt. Nồng độ PSA bình thường có thể thay đổi theo độ tuổi, và việc tăng PSA có thể chỉ ra sự tiến triển của bệnh. Các nghiên cứu cho thấy rằng nồng độ PSA cao có liên quan đến tiên lượng xấu cho bệnh nhân. Ngoài ra, tỷ lệ fPSA/PSA cũng được sử dụng để cải thiện độ nhạy và độ đặc hiệu trong chẩn đoán. Việc theo dõi nồng độ PSA sau điều trị cũng rất quan trọng để đánh giá hiệu quả điều trị và phát hiện tái phát sớm.

III. Chẩn đoán và điều trị

Chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt kháng cắt tinh hoàn thường dựa trên sự kết hợp giữa triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng và các phương pháp chẩn đoán hình ảnh. Việc xác định giai đoạn bệnh là rất quan trọng để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Điều trị nội tiết là phương pháp chính cho bệnh nhân kháng cắt tinh hoàn, bao gồm liệu pháp ức chế androgen và hóa trị. Tuy nhiên, điều trị nội tiết chỉ mang tính tạm thời và bệnh nhân có thể tiến triển sau một thời gian. Do đó, việc theo dõi thường xuyên và điều chỉnh phác đồ điều trị là cần thiết để tối ưu hóa kết quả điều trị. Các nghiên cứu hiện tại đang tập trung vào việc phát triển các phương pháp điều trị mới nhằm cải thiện tiên lượng cho bệnh nhân.

3.1 Phác đồ điều trị

Phác đồ điều trị cho bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt kháng cắt tinh hoàn thường bao gồm liệu pháp ức chế androgen và hóa trị. Liệu pháp ức chế androgen có thể được thực hiện bằng cách cắt tinh hoàn hoặc sử dụng thuốc đồng vận GnRH. Hóa trị thường được chỉ định cho những bệnh nhân có triệu chứng nặng hoặc di căn xa. Việc lựa chọn phác đồ điều trị phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân và mức độ tiến triển của bệnh. Các nghiên cứu mới đang tìm kiếm các phương pháp điều trị kết hợp nhằm nâng cao hiệu quả điều trị và giảm thiểu tác dụng phụ cho bệnh nhân.