Tác động của đặc điểm quản trị công ty đến nguyên tắc thận trọng trong kế toán tại các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Thị Bích Thủy
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Hữu Ánh
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Quốc Dân
• Chuyên ngành: Kế toán, kiểm toán và phân tích
• Đề tài: Tác Động Của Đặc Điểm Quản Trị Công Ty Đến Việc Thực Hiện Nguyên Tắc Thận Trọng Trong Kế Toán Tại Các Công Ty Niêm Yết Trên Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.5. Khái quát phương pháp nghiên cứu
• 1.6. Khung nghiên cứu của Luận án
• 1.7. Kết cấu của Luận án
• 1.8. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ TÁC ĐỘNG CỦA ĐẶC ĐIỂM QUẢN TRỊ CÔNG TY ĐẾN VIỆC THỰC HIỆN NGUYÊN TẮC THẬN TRỌNG TRONG KẾ TOÁN
• 2.1. Lý luận chung về nguyên tắc thận trọng trong kế toán
• 2.2. Lịch sử nguyên tắc thận trọng trong kế toán
• 2.3. Các mô hình đo lường việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán tại doanh nghiệp
• 2.4. Lý luận chung về quản trị công ty. Nguồn gốc và định nghĩa Quản trị công ty
• 2.5. Nội dung và đặc điểm của quản trị công ty. Tổng quan tình hình nghiên cứu về tác động của đặc điểm quản trị công ty đến việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán
• 2.6. Tác động của quy mô Hội đồng quản trị đến việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán
• 2.7. Tác động của việc kiêm nhiệm chức danh chủ tịch HĐQT và Tổng giám đốc điều hành (CEO) đến việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán
• 2.8. Tác động của tính độc lập của Hội đồng quản trị đến việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán
• 2.9. Tác động của thành viên Hội đồng quản trị có chuyên môn về kế toán tài chính đến việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán
• 2.10. Tác động của sự hiện diện của Ủy ban kiểm toán đến việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán
• 2.11. Tác động của thành viên Ủy ban kiểm toán hoặc thành viên Ban kiểm soát có chuyên môn về kế toán tài chính đến việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán
• 2.12. Tác động của Sở hữu của Ban giám đốc đến việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán
• 2.13. Tác động của Sở hữu Nhà nước đến việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán
• 2.14. Lý thuyết nền tảng phục vụ nghiên cứu tác động của đặc điểm QTCT đến việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán
• 2.15. Lý thuyết thông tin bất đối xứng (Asymmetric Information)
• 2.16. Lý thuyết đại diện (Agency Theory)
• 2.17. Lý thuyết các bên liên quan (Stakeholder theory)
• 2.18. Xác định khoảng trống nghiên cứu
• 2.19. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: GIẢ THUYẾT KHOA HỌC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Xây dựng giả thuyết khoa học về các yếu tố thuộc đặc điểm quản trị công ty tác động đến việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán
• 3.2. Quy mô Hội đồng quản trị
• 3.3. Kiêm nhiệm chức danh chủ tịch HĐQT và Tổng giám đốc điều hành
• 3.4. Thành viên Hội đồng quản trị không điều hành
• 3.5. Thành viên Hội đồng quản trị có chuyên môn về kế toán tài chính
• 3.6. Thành viên Ban kiểm soát có chuyên môn về kế toán tài chính
• 3.7. Tỷ lệ sở hữu của Ban giám đốc
• 3.8. Sở hữu của Nhà Nước
• 3.9. Các yếu tố khác không thuộc đặc điểm Quản trị công ty có ảnh hưởng đến việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán
• 3.10. Mô hình nghiên cứu
• 3.11. Phương pháp nghiên cứu
• 3.12. Thiết kế nghiên cứu
• 3.13. Mẫu nghiên cứu và phương pháp thu thập dữ liệu
• 3.14. Phương pháp phân tích dữ liệu
• 3.15. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM VỀ TÁC ĐỘNG CỦA ĐẶC ĐIỂM QUẢN TRỊ CÔNG TY ĐẾN VIỆC THỰC HIỆN NGUYÊN TẮC THẬN TRỌNG TRONG KẾ TOÁN TẠI CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM
• 4.1. Kết quả đo lường việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán tại các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam
• 4.2. Thống kê mô tả biến độc lập và mối tương quan giữa các biến trong mô hình nghiên cứu
• 4.3. Thống kê mô tả các biến độc lập
• 4.4. Mối quan hệ tương quan giữa các biến trong mô hình nghiên cứu
• 4.5. Kiểm định giả thuyết các yếu tố thuộc đặc điểm quản trị công ty tác động đến việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán tại các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam
• 4.6. KẾT LUẬN CHƯƠNG 4
• 5. CHƯƠNG 5: THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, CÁC KHUYẾN NGHỊ VÀ KẾT LUẬN
• 5.1. Phân tích, so sánh kết quả hồi quy giữa các mô hình
• 5.2. Thảo luận kết quả nghiên cứu thực nghiệm
• 5.3. Sự kiêm nhiệm chức danh (CEO và chủ tịch HĐQT) và việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán
• 5.4. Thành viên Hội đồng quản trị có chuyên môn về kế toán tài chính và việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán
• 5.5. Thành viên ban kiểm soát có chuyên môn về kế toán tài chính và việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán
• 5.6. Tỷ lệ sở hữu của Ban giám đốc và việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán
• 5.7. Tỷ lệ sở hữu của Nhà nước và việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán
• 5.8. Các khuyến nghị, đề xuất đối với việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán tại các công ty niêm yết trên TTCK Việt Nam
• 5.8.1. Khuyến nghị đối với doanh nghiệp
• 5.8.2. Khuyến nghị đối với cơ quan quản lý Nhà nước
• 5.8.3. Khuyến nghị dành cho nhà đầu tư
• 5.8.4. Khuyến nghị dành cho cơ sở giáo dục đào tạo
• 5.9. Những đóng góp của luận án
• 5.9.1. Đóng góp về mặt khoa học và lý luận
• 5.9.2. Đóng góp về mặt thực tiễn
• 5.10. Các hạn chế của luận án và hướng nghiên cứu trong tương lai
• 5.10.1. Các hạn chế của luận án
• 5.10.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC HÌNH, ĐỒ THỊ

I. Giới thiệu về quản trị công ty và nguyên tắc thận trọng trong kế toán

Quản trị công ty (quản trị công ty) là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán. Nguyên tắc thận trọng (nguyên tắc thận trọng) yêu cầu kế toán phải ghi nhận các khoản lỗ tiềm tàng và không ghi nhận các khoản lợi nhuận cho đến khi chúng được thực hiện. Điều này giúp đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của thông tin tài chính. Tại các công ty niêm yết tại Việt Nam (công ty niêm yết Việt Nam), việc thực hiện nguyên tắc này không chỉ ảnh hưởng đến báo cáo tài chính mà còn tác động đến quyết định đầu tư của cổ đông và nhà đầu tư. Theo nghiên cứu của Ahmed và Duellman (2007), việc thực hiện nguyên tắc thận trọng có thể giúp giảm thiểu rủi ro trong kế toán và tăng cường tính minh bạch tài chính. Do đó, việc nghiên cứu tác động của quản trị công ty đến nguyên tắc thận trọng trong kế toán là cần thiết để hiểu rõ hơn về mối quan hệ này.

II. Tác động của các yếu tố quản trị công ty đến nguyên tắc thận trọng

Các yếu tố thuộc quản trị công ty như quy mô Hội đồng quản trị, tính độc lập của Hội đồng quản trị và sự hiện diện của Ủy ban kiểm toán có thể ảnh hưởng đến việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán. Nghiên cứu cho thấy rằng quy mô Hội đồng quản trị lớn hơn có thể dẫn đến việc thực hiện nguyên tắc thận trọng tốt hơn, vì có nhiều ý kiến và quan điểm khác nhau trong việc ra quyết định. Tính độc lập của Hội đồng quản trị cũng đóng vai trò quan trọng, khi các thành viên độc lập có thể đưa ra các quyết định không bị ảnh hưởng bởi các lợi ích cá nhân. Sự hiện diện của Ủy ban kiểm toán cũng giúp tăng cường tính minh bạch và giảm thiểu rủi ro trong việc thực hiện nguyên tắc thận trọng. Theo Beekes và cộng sự (2004), các công ty có cơ chế quản trị tốt sẽ có khả năng thực hiện nguyên tắc thận trọng cao hơn, từ đó nâng cao giá trị doanh nghiệp.

III. Minh bạch tài chính và nguyên tắc thận trọng

Minh bạch tài chính là một yếu tố quan trọng trong việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán. Các công ty niêm yết tại Việt Nam cần công khai thông tin tài chính một cách đầy đủ và kịp thời để đảm bảo rằng các nhà đầu tư có thể đưa ra quyết định chính xác. Việc công khai thông tin không chỉ giúp tăng cường tính minh bạch mà còn tạo ra sự tin tưởng từ phía nhà đầu tư. Theo nghiên cứu của Garcia Lara và cộng sự (2009), các công ty có mức độ công khai thông tin cao thường thực hiện nguyên tắc thận trọng tốt hơn, từ đó giảm thiểu rủi ro trong báo cáo tài chính. Điều này cho thấy rằng việc thực hiện nguyên tắc thận trọng không chỉ là trách nhiệm của bộ phận kế toán mà còn là một phần của chiến lược quản trị công ty tổng thể.

IV. Khuyến nghị cho các công ty niêm yết tại Việt Nam

Để nâng cao việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán, các công ty niêm yết tại Việt Nam cần chú trọng đến việc cải thiện cơ chế quản trị công ty. Cần thiết lập một Hội đồng quản trị độc lập và có chuyên môn về kế toán tài chính, đồng thời tăng cường sự hiện diện của Ủy ban kiểm toán. Các công ty cũng nên thực hiện các biện pháp để đảm bảo tính minh bạch tài chính, bao gồm việc công khai thông tin tài chính một cách đầy đủ và kịp thời. Ngoài ra, cần có các quy định rõ ràng về việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán để đảm bảo rằng các công ty tuân thủ và thực hiện đúng các yêu cầu này. Những khuyến nghị này không chỉ giúp nâng cao tính chính xác của báo cáo tài chính mà còn tạo ra sự tin tưởng từ phía nhà đầu tư.