Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, tiếng Anh ngày càng trở thành ngôn ngữ quan trọng trong giáo dục và nghề nghiệp. Tại Việt Nam, việc nâng cao năng lực tiếng Anh cho sinh viên đại học là một yêu cầu cấp thiết nhằm đáp ứng nhu cầu hội nhập quốc tế. Theo báo cáo của ngành giáo dục, khoảng 94% sinh viên đại học và 92% sinh viên tốt nghiệp tại Việt Nam học tiếng Anh như môn học bắt buộc, tuy nhiên, năng lực giao tiếp tiếng Anh của nhiều sinh viên vẫn còn hạn chế. Trước thực trạng này, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã triển khai Đề án Ngoại ngữ Quốc gia 2020 (DA2020), trong đó quy định chuẩn đầu ra tiếng Anh cho sinh viên đại học, nhằm nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ.

Luận văn tập trung nghiên cứu tác động của Kỳ thi Chuẩn hóa Đánh giá Năng lực Tiếng Anh theo Khung năng lực Ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam (VSTEP) đến việc học tiếng Anh của sinh viên năm nhất Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội (ULIS). Nghiên cứu nhằm làm rõ ảnh hưởng của VSTEP đến hành vi học tập (nội dung và phương pháp học) cũng như các yếu tố tâm lý ảnh hưởng đến học tập như định hướng mục tiêu, động lực, sự tự tin và lo âu của sinh viên. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào sinh viên năm nhất ULIS trong năm học 2015-2016, thời điểm VSTEP được áp dụng làm điều kiện tốt nghiệp chính thức. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải tiến chính sách đào tạo, nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập tiếng Anh tại các trường đại học Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên lý thuyết về tác động của kiểm tra chuẩn hóa (test impact) và washback trong lĩnh vực đánh giá ngôn ngữ. Theo Wall (1997), tác động của bài kiểm tra bao gồm mọi ảnh hưởng đến cá nhân, chính sách và thực tiễn giáo dục. Washback được định nghĩa là ảnh hưởng của bài kiểm tra đến việc dạy và học, có thể tích cực hoặc tiêu cực (Cheng & Curtis, 2004). Bachman và Palmer (1996) phân chia tác động thành hai cấp độ: vi mô (ảnh hưởng đến học sinh, giáo viên) và vĩ mô (ảnh hưởng đến hệ thống giáo dục và xã hội). Nghiên cứu cũng tham khảo mô hình định hướng mục tiêu học tập (Pintrich & Schunk, 1996) và lý thuyết về tự hiệu quả (self-efficacy) của Bandura (2011) để phân tích các yếu tố tâm lý ảnh hưởng đến học tập.

Ba khái niệm chính được tập trung gồm:

  • Hành vi học tập: nội dung học (what students study) và phương pháp học (how they study)
  • Định hướng mục tiêu: mục đích và động lực học tập của sinh viên
  • Tự hiệu quả và lo âu: sự tự tin và cảm xúc lo lắng trong quá trình học tập

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp khảo sát định lượng qua bảng câu hỏi tự báo cáo, được thiết kế dựa trên nghiên cứu tương tự tại Trung Quốc (Li, Zhong & Suen, 2012) và điều chỉnh phù hợp với bối cảnh Việt Nam. Mẫu nghiên cứu gồm 150 sinh viên năm nhất ngành tiếng Anh tại ULIS, được chọn ngẫu nhiên từ 10 lớp học. Cỡ mẫu đảm bảo tính đại diện cho nhóm sinh viên mới nhập học, chưa từng tham gia kỳ thi VSTEP trước đó.

Bảng câu hỏi gồm hai phần:

  • Phần 1: Thông tin chung về sinh viên (chương trình học tiếng Anh, kết quả thi đầu vào, nhận thức về VSTEP)
  • Phần 2: Các mục đánh giá tác động của VSTEP đến học tập và tâm lý, gồm 6 nhóm câu hỏi về nội dung học, phương pháp học, định hướng mục tiêu, động lực, tự hiệu quả và lo âu, sử dụng thang Likert 4 mức độ (rất đồng ý đến rất không đồng ý).

Quá trình thu thập dữ liệu diễn ra trong 3 ngày, với việc phát và thu bảng hỏi trực tiếp tại ký túc xá sinh viên. Sau khi loại bỏ 20 bảng không hợp lệ (do sinh viên không biết về VSTEP), dữ liệu được xử lý bằng phần mềm Microsoft Excel, chuyển đổi sang tỷ lệ phần trăm và trình bày dưới dạng bảng biểu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ảnh hưởng đến nội dung học:

    • 90,7% sinh viên đồng ý hoặc rất đồng ý sẽ tập trung luyện kỹ năng nói nếu VSTEP yêu cầu (29,2% rất đồng ý).
    • 87,7% dành nhiều thời gian luyện nghe khi kỹ năng này được đánh giá nặng hơn.
    • 85% chú ý từ vựng được gắn nhãn VSTEP.
    • 72,3% tăng sự chú ý khi giáo viên giảng bài liên quan đến nội dung VSTEP.
    • 81,5% tập trung vào các nội dung liên quan đến VSTEP.

  2. Ảnh hưởng đến phương pháp học:

    • 77,7% dự định tham gia lớp học luyện thi VSTEP.
    • 76,2% mua hoặc đã mua tài liệu luyện thi VSTEP.
    • 80,8% sẵn sàng thử các phương pháp học mới để đạt kết quả tốt hơn.
    • 71,6% cho biết việc chuẩn bị cho VSTEP ảnh hưởng đến cách học tiếng Anh của họ.

  3. Ảnh hưởng đến định hướng mục tiêu:

    • 69,3% có mục tiêu học tiếng Anh rõ ràng hơn nhờ chuẩn bị cho VSTEP.
    • 45,4% xem việc vượt qua VSTEP là động lực chính học tiếng Anh.
    • Chỉ 27,7% coi việc vượt qua VSTEP là mục đích chính học tiếng Anh.

  4. Ảnh hưởng đến động lực học tập:

    • 74,6% cảm thấy động lực học tiếng Anh tăng lên khi chuẩn bị cho VSTEP.
    • 57,7% dành nhiều thời gian học tiếng Anh hơn.
    • 71,5% nhận thức tiếng Anh là công cụ hữu ích hơn.
    • 67,7% thấy việc học tiếng Anh quan trọng hơn.
    • Sinh viên tập trung nhiều vào việc ghi nhớ từ vựng (79,2%), xem phim tiếng Anh (71,6%), luyện dịch Anh-Việt (73,8%), luyện viết (83,1%) và nghe phát thanh tiếng Anh (73,1%).

  5. Ảnh hưởng đến tự hiệu quả:

    • Trên 70% sinh viên cảm thấy tự tin hơn về các kỹ năng đọc, nghe, nói, viết và khả năng sử dụng tiếng Anh trong thực tế nhờ chuẩn bị cho VSTEP.
    • 79,3% tự tin hơn về năng lực tiếng Anh tổng thể.

  6. Ảnh hưởng đến lo âu:

    • 57,7% cảm thấy áp lực học tiếng Anh tăng lên do chuẩn bị cho VSTEP.
    • 62,3% cảm thấy lo lắng hơn khi học tiếng Anh.
    • Khoảng 30% cảm thấy thất bại trong nỗ lực học tập, 33% cảm thấy bực bội và sợ học tiếng Anh hơn.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy VSTEP có tác động tích cực rõ rệt đến hành vi học tập của sinh viên năm nhất ULIS, đặc biệt là trong việc tập trung vào kỹ năng nói và nghe, cũng như việc sử dụng các phương pháp học tập đa dạng và tài liệu luyện thi. Điều này phù hợp với mục tiêu của DA2020 và chính sách chuẩn đầu ra tiếng Anh của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Tuy nhiên, áp lực và lo âu cũng gia tăng đáng kể, phản ánh tính chất "cửa ải" của kỳ thi tốt nghiệp. Mặc dù sinh viên cảm thấy tự tin hơn về năng lực tiếng Anh, sự lo lắng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả học tập nếu không được quản lý tốt. So sánh với các nghiên cứu tương tự tại Trung Quốc và Đài Loan, mức độ ảnh hưởng của VSTEP tương đồng về mặt tích cực nhưng áp lực tâm lý có phần cao hơn do tính mới và mức độ quan trọng của kỳ thi.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ phần trăm đồng ý với từng khía cạnh tác động, giúp minh họa rõ ràng sự phân bố ý kiến của sinh viên. Bảng so sánh các kỹ năng được chú trọng cũng làm nổi bật sự ưu tiên của sinh viên trong việc chuẩn bị cho VSTEP.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường hỗ trợ kỹ năng nghe và nói

    • Tổ chức các lớp học bổ trợ kỹ năng nghe, nói với giáo viên bản ngữ hoặc có kinh nghiệm.
    • Mục tiêu: nâng cao tỷ lệ sinh viên đạt chuẩn kỹ năng nghe, nói lên trên 85% trong 2 năm tới.
    • Chủ thể thực hiện: ULIS phối hợp với các trung tâm ngoại ngữ.

  2. Phát triển tài liệu học tập và luyện thi chất lượng

    • Biên soạn và cập nhật tài liệu luyện thi VSTEP phù hợp với trình độ sinh viên, tránh lệ thuộc vào ghi nhớ từ vựng máy móc.
    • Mục tiêu: cung cấp tài liệu chính thức cho 100% sinh viên trong năm học tiếp theo.
    • Chủ thể thực hiện: Ban biên soạn tài liệu ULIS và Bộ Giáo dục.

  3. Tổ chức các khóa học kỹ năng quản lý áp lực và giảm lo âu

    • Tổ chức hội thảo, tư vấn tâm lý giúp sinh viên nhận thức và kiểm soát lo âu thi cử.
    • Mục tiêu: giảm tỷ lệ sinh viên cảm thấy áp lực và lo âu xuống dưới 40% trong 1 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Công tác sinh viên ULIS phối hợp với chuyên gia tâm lý.

  4. Đẩy mạnh truyền thông và nâng cao nhận thức về VSTEP

    • Tăng cường thông tin về kỳ thi, yêu cầu chuẩn đầu ra và lợi ích của VSTEP đến sinh viên mới nhập học.
    • Mục tiêu: đạt 100% sinh viên năm nhất được thông báo đầy đủ về VSTEP trước khi nhập học.
    • Chủ thể thực hiện: Ban Đào tạo ULIS và các khoa chuyên ngành.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục tại các trường đại học

    • Lợi ích: Hiểu rõ tác động của kỳ thi chuẩn hóa đến sinh viên, từ đó điều chỉnh phương pháp giảng dạy và chính sách đào tạo phù hợp.
    • Use case: Xây dựng chương trình đào tạo tiếng Anh đáp ứng yêu cầu chuẩn đầu ra.

  2. Nhà hoạch định chính sách giáo dục và Bộ Giáo dục và Đào tạo

    • Lợi ích: Cung cấp bằng chứng thực tiễn về hiệu quả và hạn chế của chính sách thi chuẩn hóa, hỗ trợ điều chỉnh chính sách phù hợp hơn.
    • Use case: Đánh giá và cải tiến Đề án Ngoại ngữ Quốc gia 2020.

  3. Sinh viên ngành tiếng Anh và các ngành liên quan

    • Lợi ích: Nắm bắt được yêu cầu và tác động của VSTEP đến quá trình học tập, từ đó chủ động chuẩn bị và điều chỉnh phương pháp học.
    • Use case: Lập kế hoạch học tập hiệu quả để đạt chuẩn đầu ra.

  4. Các nhà nghiên cứu và học giả trong lĩnh vực đánh giá ngôn ngữ và giáo dục

    • Lợi ích: Tham khảo dữ liệu thực nghiệm về tác động của kỳ thi chuẩn hóa trong bối cảnh Việt Nam, mở rộng nghiên cứu về washback và test impact.
    • Use case: Phát triển các nghiên cứu tiếp theo về ảnh hưởng của kiểm tra chuẩn hóa trong giáo dục đại học.

Câu hỏi thường gặp

  1. VSTEP là gì và tại sao lại quan trọng đối với sinh viên ULIS?
    VSTEP là kỳ thi chuẩn hóa đánh giá năng lực tiếng Anh theo Khung năng lực Ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam, được áp dụng làm điều kiện tốt nghiệp tại ULIS. Kỳ thi này giúp đảm bảo sinh viên đạt chuẩn tiếng Anh cần thiết để hội nhập quốc tế và đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp.

  2. VSTEP ảnh hưởng như thế nào đến cách học tiếng Anh của sinh viên?
    Kỳ thi thúc đẩy sinh viên tập trung vào các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết, đặc biệt là kỹ năng nói và nghe. Sinh viên cũng thay đổi phương pháp học, sử dụng tài liệu luyện thi và tham gia các lớp học bổ trợ để nâng cao hiệu quả học tập.

  3. Sinh viên có cảm thấy áp lực khi chuẩn bị cho VSTEP không?
    Có, hơn 57% sinh viên cảm thấy áp lực và hơn 62% cảm thấy lo lắng khi học tiếng Anh do chuẩn bị cho VSTEP. Áp lực này xuất phát từ tính chất quan trọng của kỳ thi trong việc quyết định tốt nghiệp.

  4. Làm thế nào để giảm bớt lo âu và áp lực cho sinh viên khi học tiếng Anh?
    Các giải pháp bao gồm tổ chức các khóa học kỹ năng quản lý stress, tư vấn tâm lý, tạo môi trường học tập tích cực và hỗ trợ kỹ năng mềm giúp sinh viên tự tin hơn trong quá trình học và thi.

  5. VSTEP có giúp nâng cao sự tự tin về năng lực tiếng Anh của sinh viên không?
    Có, trên 70% sinh viên cảm thấy tự tin hơn về các kỹ năng tiếng Anh và khả năng sử dụng tiếng Anh trong thực tế sau khi chuẩn bị cho VSTEP, đặc biệt là kỹ năng nói và viết.

Kết luận

  • VSTEP có tác động tích cực rõ rệt đến hành vi học tập và động lực của sinh viên năm nhất ULIS, giúp họ tập trung hơn vào kỹ năng tiếng Anh cần thiết.
  • Kỳ thi cũng tạo ra áp lực và lo âu đáng kể, ảnh hưởng đến tâm lý học tập của sinh viên.
  • Sinh viên có sự tự tin tăng lên về năng lực tiếng Anh tổng thể sau khi chuẩn bị cho VSTEP.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở dữ liệu quan trọng cho việc cải tiến chính sách đào tạo và tổ chức kỳ thi chuẩn hóa tại Việt Nam.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp hỗ trợ kỹ năng, giảm áp lực và nâng cao nhận thức về VSTEP nhằm tối ưu hóa tác động tích cực của kỳ thi.

Call-to-action: Các nhà quản lý giáo dục, giảng viên và sinh viên nên phối hợp chặt chẽ để phát huy hiệu quả của VSTEP, đồng thời nghiên cứu sâu hơn về các biện pháp hỗ trợ nhằm giảm thiểu áp lực và nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Anh trong bối cảnh hội nhập quốc tế.