Dạy học xác suất thống kê ở trường đại học quân đội: Tăng cường kỹ năng siêu nhận thức cho học viên

• Tác giả: Lê Bình Dương
• Người hướng dẫn: TS. Phan Thị Luyến
• Trường học: Viện Khoa Học Giáo Dục Việt Nam
• Chuyên ngành: Lí luận và Phương pháp dạy học bộ môn Toán
• Đề tài: Rèn Luyện Kỹ Năng Siêu Nhận Thức Trong Dạy Học Xác Suất Thống Kê Tại Các Trường Đại Học Quân Đội
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• NGHĨA CỤM TỪ VIẾT TẮT SỬ DỤNG TRONG LUẬN ÁN
• 1. MỞ ĐẦU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
• 1.3. Mục đích nghiên cứu
• 1.4. Khách thể nghiên cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.5. Giả thuyết khoa học
• 1.6. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 1.7. Luận điểm bảo vệ
• 1.8. Phương pháp nghiên cứu
• 1.9. Đóng góp của luận án
• 1.10. Cấu trúc luận án
• 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
• 2.1. Siêu nhận thức
• 2.2. Quan điểm về siêu nhận thức
• 2.3. Kỹ năng siêu nhận thức
• 2.4. Mối quan hệ giữa nhận thức và siêu nhận thức
• 2.5. Đặc điểm, chức năng, vai trò và đánh giá SNT
• 2.6. Dạy học toán theo hướng tăng cường rèn luyện KN SNT cho HV
• 2.7. Quan niệm về DH toán theo hướng tăng cường rèn luyện KN SNT
• 2.8. Quá trình rèn luyện KN SNT cho HV
• 2.9. Tổ chức DH theo hướng tăng cường rèn luyện KN SNT cho HV
• 2.10. Cơ hội rèn luyện KN SNT trong DH XSTK ở các trường ĐH trong QĐ
• 2.11. Đặc điểm cơ bản của HV trong nhà trường ĐH trong QĐ
• 2.12. Đặc điểm, vai trò của môn XSTK trong nhà trường QĐ
• 2.13. Cơ hội rèn luyện KN SNT trong DH môn XSTK
• 2.14. Thực trạng dạy học XSTK ở một số trường ĐH trong QĐ
• 2.15. Mục tiêu khảo sát
• 2.16. Đối tượng và thời gian khảo sát
• 2.17. Phương pháp khảo sát
• 2.18. Kết quả khảo sát và phân tích
• 2.19. Kết luận chương 1
• 3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP DẠY HỌC XSTK Ở TRƢỜNG ĐẠI HỌC TRONG QUÂN ĐỘI THEO HƢỚNG TĂNG CƢỜNG RÈN LUYỆN KỸ NĂNG SIÊU NHẬN THỨC CHO HỌC VIÊN
• 3.1. Một số định hướng xây dựng và thực hiện các biện pháp sư phạm
• 3.2. Một số biện pháp sư phạm góp phần tăng cường rèn luyện KN SNT cho HV qua dạy học XSTK ở các trường ĐH trong QĐ
• 3.2.1. Biện pháp 1: Rèn luyện cho HV KN dự đoán, lập kế hoạch thông qua các hoạt động tìm hiểu vấn đề, chuyển đổi ngôn ngữ, liên tưởng và huy động kiến thức đã có để giải quyết các nhiệm vụ đặt ra
• 3.2.2. Biện pháp 2: Đặt câu hỏi định hướng góp phần rèn luyện các KN SNT cho HV trong dạy học môn XSTK
• 3.2.3. Biện pháp 3: Rèn luyện KN SNT cho HV thông qua hoạt động giải quyết nhiệm vụ học tập trong dạy học môn XSTK
• 3.2.4. Biện pháp 4: Thiết kế và tổ chức DH một số tình huống sai lầm qua đó rèn cho HV khả năng giám sát và đánh giá
• 3.2.5. Biện pháp 5: Sử dụng hình thức DH theo dự án nhằm tạo cơ hội cho HV thực hiện các hoạt động dự đoán, lập kế hoạch, giám sát và đánh giá khi vận dụng kiến thức XSTK vào giải quyết các nhiệm vụ thực tế
• 3.3. Kết luận chương 2
• 4. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 4.1. Mục đích, yêu cầu, nội dung thực nghiệm sư phạm
• 4.2. Nhiệm vụ thực nghiệm
• 4.3. Nội dung thực nghiệm sư phạm
• 4.4. Thời gian, đối tượng, quy trình và phương pháp đánh giá thực nghiệm sư phạm
• 4.4.1. Thời gian, đối tượng thực nghiệm sư phạm
• 4.4.2. Quy trình tổ chức thực nghiệm sư phạm
• 4.4.3. Phương pháp đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm
• 4.5. Tiến trình thực nghiệm sư phạm
• 4.5.1. Thực nghiệm sư phạm vòng 1
• 4.5.2. Thực nghiệm sư phạm vòng 2
• 4.6. Kết luận chương 3
• CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• TIẾNG NƯỚC NGOÀI
• PHẦN PHỤ LỤC

I. Giới thiệu về kỹ năng siêu nhận thức

Kỹ năng siêu nhận thức (kỹ năng siêu nhận thức) là khả năng nhận biết và điều chỉnh quá trình học tập của bản thân. Trong bối cảnh giáo dục đại học, đặc biệt là trong dạy học xác suất thống kê (dạy học xác suất thống kê), việc phát triển kỹ năng này trở nên cần thiết. Học viên cần có khả năng tự đánh giá, lập kế hoạch và điều chỉnh phương pháp học tập để đạt được hiệu quả cao nhất. Theo nghiên cứu, việc rèn luyện kỹ năng này không chỉ giúp học viên nâng cao khả năng giải quyết vấn đề mà còn phát triển tư duy phản biện và sáng tạo. Điều này đặc biệt quan trọng trong môi trường quân đội, nơi mà khả năng ra quyết định nhanh chóng và chính xác là rất cần thiết.

1.1. Định nghĩa và vai trò của kỹ năng siêu nhận thức

Kỹ năng siêu nhận thức được định nghĩa là khả năng nhận thức về quá trình nhận thức của chính mình. Nó bao gồm việc theo dõi, đánh giá và điều chỉnh các hoạt động học tập. Vai trò của kỹ năng này trong dạy học xác suất thống kê là rất quan trọng, vì nó giúp học viên không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn biết cách áp dụng kiến thức vào thực tiễn. Học viên có thể tự điều chỉnh phương pháp học tập của mình, từ đó nâng cao hiệu quả học tập và khả năng giải quyết vấn đề trong các tình huống thực tế.

II. Phương pháp dạy học xác suất thống kê tại các trường đại học quân đội

Phương pháp dạy học xác suất thống kê tại các trường đại học quân đội cần được thiết kế để khuyến khích sự phát triển của kỹ năng siêu nhận thức. Các phương pháp dạy học hiện đại như học theo dự án, học tập hợp tác và sử dụng công nghệ thông tin có thể được áp dụng. Những phương pháp này không chỉ giúp học viên tiếp thu kiến thức mà còn tạo cơ hội cho họ thực hành và phát triển kỹ năng tự học. Việc áp dụng các phương pháp này trong dạy học xác suất thống kê sẽ giúp học viên hình thành thói quen tự đánh giá và điều chỉnh quá trình học tập của mình.

2.1. Các phương pháp dạy học hiện đại

Các phương pháp dạy học hiện đại như học theo dự án và học tập hợp tác đã được chứng minh là hiệu quả trong việc phát triển kỹ năng siêu nhận thức. Học theo dự án cho phép học viên tham gia vào các hoạt động thực tế, từ đó họ có thể áp dụng kiến thức vào thực tiễn. Học tập hợp tác khuyến khích sự tương tác giữa các học viên, giúp họ học hỏi lẫn nhau và phát triển kỹ năng giao tiếp. Những phương pháp này không chỉ giúp học viên nắm vững kiến thức mà còn phát triển khả năng tự học và tự điều chỉnh quá trình học tập.

III. Thực trạng và giải pháp nâng cao kỹ năng siêu nhận thức trong dạy học xác suất thống kê

Thực trạng hiện nay cho thấy nhiều học viên trong các trường đại học quân đội vẫn còn thụ động trong việc học tập. Họ thường chỉ tiếp thu kiến thức một cách máy móc mà không có sự chủ động trong việc tìm hiểu và áp dụng. Để khắc phục tình trạng này, cần có những giải pháp cụ thể nhằm nâng cao kỹ năng siêu nhận thức cho học viên. Việc tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo về kỹ năng học tập và phương pháp tự học sẽ giúp học viên nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của kỹ năng này.

3.1. Giải pháp nâng cao kỹ năng siêu nhận thức

Một trong những giải pháp quan trọng là tổ chức các buổi tập huấn về kỹ năng siêu nhận thức cho giảng viên và học viên. Giảng viên cần được trang bị kiến thức và kỹ năng để hướng dẫn học viên phát triển khả năng tự học. Bên cạnh đó, việc xây dựng môi trường học tập tích cực, khuyến khích học viên tham gia vào các hoạt động học tập chủ động cũng rất cần thiết. Các hoạt động như thảo luận nhóm, giải quyết vấn đề thực tiễn sẽ giúp học viên phát triển kỹ năng tự đánh giá và điều chỉnh quá trình học tập của mình.