Quản lý rủi ro trong dự án PPP xây dựng hạ tầng tại Đà Nẵng

LỜI CAM ĐOAN

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ

MỞ ĐẦU

1.1. Lý do lựa chọn đề tài

1.2. Mục đích và mục tiêu nghiên cứu

1.3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu

1.4. Cơ sở khoa học của nghiên cứu

1.5. Phương pháp nghiên cứu và quy trình khung nghiên cứu của luận án

1.5.1. Phương pháp nghiên cứu

1.5.2. Quy trình khung nghiên cứu của luận án

1.6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án

1.7. Những đóng góp mới của luận án

1.8. Kết cấu của luận án

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU VỀ QUẢN LÝ RỦI RO DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ SỞ HẠ TẦNG KỸ THUẬT THEO HÌNH THỨC ĐỐI TÁC CÔNG TƯ (PPP)

1.1. Phân tích và đánh giá các công trình nghiên cứu ở nước ngoài có liên quan đến luận án

1.1.1. Phân tích và đánh giá các công trình nghiên cứu về hình thức đối tác công tư trong đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật

1.1.2. Những công trình nghiên cứu về nhân tố đảm bảo sự thành công để thực hiện dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức đối tác công tư

1.1.3. Những công trình nghiên cứu về nhân tố tài chính để thực hiện dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức đối tác công tư

1.1.4. Những công trình nghiên cứu về nhân tố thời gian chuyển nhượng dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức đối tác công tư

1.2. Phân tích và đánh giá các công trình nghiên cứu về quản lý rủi ro (QLRR) dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức đối tác công tư

1.2.1. Nhận thức về rủi ro (RR) của dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức PPP

1.2.2. Phân tích và đánh giá các công trình nghiên cứu về phân loại rủi ro (PLRR) dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức PPP

1.2.3. Phân tích và đánh giá các công trình nghiên cứu về nhận dạng rủi ro (NDRR) dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức PPP

1.2.4. Phân tích và đánh giá các công trình nghiên cứu về phân bổ rủi ro (PBRR) và đề xuất giải pháp giảm thiểu rủi ro cho dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức PPP

1.3. Phân tích và đánh giá công trình nghiên cứu trong nước có liên quan đến luận án

1.3.1. Những công trình nghiên cứu về hình thức đối tác công tư trong đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật

1.3.2. Những công trình nghiên cứu về quản lý rủi ro dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức PPP

1.4. Nhận xét về các công trình nghiên cứu ở trong nước và ở nước ngoài

1.4.1. Nhận xét về các công trình nghiên cứu ở nước ngoài

1.4.2. Nhận xét về các công trình nghiên cứu ở trong nước

1.5. Xác định khoảng trống nghiên cứu và những vấn đề cần đi sâu nghiên cứu

2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ SỞ HẠ TẦNG KỸ THUẬT THEO HÌNH THỨC ĐỐI TÁC CÔNG TƯ (PPP)

2.1. Cơ sở lý luận về cơ sở hạ tầng kỹ thuật

2.1.1. Khái niệm cơ sở hạ tầng kỹ thuật

2.1.2. Đặc điểm của cơ sở hạ tầng kỹ thuật

2.1.3. Các thành phần của cơ sở hạ tầng kỹ thuật

2.1.4. Vai trò của cơ sở hạ tầng kỹ thuật

2.2. Cơ sở lý luận về hình thức đối tác công tư

2.2.1. Một số thuật ngữ có liên quan đến hình thức đối tác công tư

2.2.2. Khái niệm hình thức đối tác công tư

2.2.3. Các loại hợp đồng dự án thực hiện theo hình thức đối tác công tư

2.2.4. Đặc điểm hình thức đối tác công tư

2.2.5. Ưu điểm và nhược điểm của hình thức đối tác công tư

2.2.5.1. Ưu điểm của hình thức đối tác công tư

2.2.5.2. Nhược điểm của hình thức đối tác công tư

2.3. Cơ sở lý luận về quản lý rủi ro dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức đối tác công tư

2.3.1. Khái niệm về quản lý rủi ro dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức đối tác công tư

2.3.2. Quy trình quản lý rủi ro dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức đối tác công tư

2.3.3. Nội dung các bước của quy trình quản lý rủi ro dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức đối tác công tư

2.3.3.1. Nhận dạng rủi ro (NDRR) và phân loại rủi ro (PLRR)

2.3.3.2. Phân tích, đánh giá rủi ro (PTRR)

2.3.3.3. Xử lý rủi ro

2.3.3.4. Kiểm soát rủi ro (KSRR)

2.3.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến việc quản lý rủi ro dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức PPP

2.4. Thực tiễn quản lý rủi ro dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức PPP ở các nước trên thế giới và ở Việt Nam

2.4.1. Thực tiễn ở các nước trên thế giới

2.4.2. Thực tiễn ở Việt Nam

2.4.3. Thực tiễn hệ thống pháp luật, cơ chế chính sách về hình thức PPP tại Việt Nam

2.4.3.1. Hệ thống văn bản luật về hình thức PPP

2.4.3.2. Hệ thống văn bản dưới luật về hình thức PPP

3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ RỦI RO DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ SỞ HẠ TẦNG KỸ THUẬT THEO HÌNH THỨC ĐỐI TÁC CÔNG TƯ TẠI THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

3.1. Thực trạng triển khai dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức đối tác công tư tại thành phố Đà Nẵng

3.1.1. Thực trạng nhu cầu đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức PPP

3.1.2. Thực trạng triển khai hình thức PPP

3.2. Thực trạng nhận thức về hình thức PPP trong đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật tại thành phố Đà Nẵng

3.2.1. Mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến nhận thức của các bên liên quan

3.2.2. Thực trạng nhận thức chung

3.2.3. Thực trạng nhận thức đầy đủ

3.2.4. Thực trạng nhận thức về rủi ro và quản lý rủi ro

3.3. Thực trạng công tác quản lý rủi ro dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức đối tác công tư tại thành phố Đà Nẵng

3.3.1. Thiết lập mô hình phân tích định lượng

3.3.2. Thiết lập mô hình các giả thuyết nghiên cứu

3.3.3. Thiết kế phiếu khảo sát, lựa chọn mẫu khảo sát và thu thập dữ liệu

3.3.4. Kiểm định kết quả nghiên cứu định lượng

3.3.5. Xác suất xảy ra rủi ro trong nghiên cứu định lượng

3.4. Thực trạng phân loại và nhận dạng các rủi ro

3.4.1. Thực trạng nhận dạng rủi ro thông qua các dự án đã triển khai thực hiện tại thành phố Đà Nẵng

3.4.2. Nghiên cứu định tính phân loại và nhận dạng rủi ro

3.4.3. Nghiên cứu định lượng phân loại và nhận dạng rủi ro

3.4.4. Kết quả phân loại và nhận dạng các rủi ro

3.5. Thực trạng phân tích, đánh giá, xếp hạng rủi ro

3.5.1. Phân tích, đánh giá, xếp hạng các rủi ro trong trường hợp phân loại rủi ro thành 10 nhóm theo phạm vi xuất hiện của rủi ro

3.5.2. Phân tích, đánh giá, xếp hạng các rủi ro trong trường hợp phân loại rủi ro thành 8 nhóm theo môi trường tác động của rủi ro

3.5.3. Đánh giá, xếp hạng rủi ro ảnh hưởng trung bình và mạnh đến dự án

3.6. Thực trạng phân bổ rủi ro

3.6.1. Nghiên cứu định tính phân bổ rủi ro

3.6.2. Nghiên cứu định lượng phân bổ rủi ro

3.7. Thực trạng ứng dụng mô hình định lượng và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý rủi ro

3.8. Nguyên nhân gây ra rủi ro cho dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức PPP tại thành phố Đà Nẵng

3.9. Đánh giá thực trạng công tác quản lý rủi ro dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức PPP tại thành phố Đà Nẵng

4. CHƯƠNG 4: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ RỦI RO DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ SỞ HẠ TẦNG KỸ THUẬT THEO HÌNH THỨC ĐỐI TÁC CÔNG TƯ (PPP) TẠI THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

4.1. Định hướng phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật của thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045

4.1.1. Định hướng phát triển của thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045

4.1.2. Mục tiêu phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật của thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045

4.2. Định hướng giải pháp hoàn thiện công tác quản lý rủi ro dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức PPP tại thành phố Đà Nẵng

4.2.1. Định hướng mục tiêu chung của giải pháp

4.2.2. Định hướng mục tiêu cụ thể của giải pháp

4.3. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý rủi ro dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức đối tác công tư tại thành phố Đà Nẵng

4.3.1. Giải pháp hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật liên quan đến hình thức đối tác công tư

4.3.1.1. Bổ sung đầy đủ, đồng bộ và thống nhất văn bản pháp luật

4.3.1.2. Bổ sung, hoàn thiện Nghị định 63/2018/ NĐ - CP về đầu tư theo hình thức đối tác công tư

4.3.2. Giải pháp tổ chức thực hiện công tác quản lý rủi ro dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức đối tác công tư

4.3.2.1. Thực trạng bộ máy quản lý quản lý rủi ro dự án PPP

4.3.2.2. Thành lập bộ phận nghiệp vụ chuyên quản lý rủi ro dự án PPP

4.3.3. Giải pháp nâng cao năng lực triển khai thực hiện dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật thực hiện theo hình thức đối tác công tư

4.3.3.1. Nâng cao nhận thức về rủi ro và quản lý rủi ro trong dự án thực hiện theo hình thức PPP

4.3.3.2. Nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực, kinh nghiệm của cán bộ và tổ chức thực hiện công tác quản lý rủi ro trong dự án thực hiện theo hình thức PPP

4.3.3.3. Cải cách cơ chế quản lý của Nhà nước

4.3.3.4. Tăng cường sự tham gia, giám sát của cộng đồng trong công tác quản lý rủi ro dự án đầu tư xây dựng theo hình thức PPP

4.3.4. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý rủi ro

4.3.4.1. Giải pháp hoàn thiện quy trình phân bổ rủi ro

4.3.4.2. Giải pháp hoàn thiện quy trình quản lý rủi ro

4.3.5. Giải pháp hoàn thiện công tác triển khai thực hiện dự án thực hiện theo hình thức PPP

4.3.5.1. Hoàn thiện trình tự thực hiện dự án đầu tư xây dựng theo hình thức đối tác công tư

4.3.5.2. Hoàn thiện quy trình đánh giá lựa chọn đề xuất dự án đầu tư theo hình thức PPP do nhà đầu tư lập

4.3.5.3. Hoàn thiện trình tự đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư

4.3.5.4. Hoàn thiện trình tự thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án

4.3.6. Giải pháp ứng phó rủi ro cho các bên có liên quan của Nhà nước

4.3.6.1. Giải pháp giảm thiểu rủi ro

4.3.6.2. Giải pháp né tránh rủi ro

4.3.6.3. Giải pháp chuyển dịch rủi ro

4.3.6.4. Giải pháp chấp nhận rủi ro

4.3.6.5. Giải pháp giảm thiểu rủi ro theo môi trường tác động và theo chủ thể gây ra rủi ro

4.3.7. Giải pháp ứng dụng công nghệ thông tin để hỗ trợ phân tích rủi ro trong quản lý rủi ro dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật theo hình thức đối tác công tư tại thành phố Đà Nẵng

4.3.7.1. Mục tiêu của chương trình

4.3.7.2. Chức năng của chương trình phân tích đánh giá rủi ro của dự án PPP

4.3.7.3. Quy trình xây dựng chương trình

4.3.7.4. Kết quả của chương trình

4.3.7.5. Hướng phát triển của luận án

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

LỜI CẢM ƠN

I. Giới thiệu về quản lý rủi ro trong dự án PPP

Quản lý rủi ro là một yếu tố quan trọng trong việc thực hiện các dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng theo hình thức đối tác công tư (PPP). Tại Đà Nẵng, việc áp dụng quản lý rủi ro trong các dự án PPP không chỉ giúp giảm thiểu thiệt hại mà còn tối ưu hóa nguồn lực đầu tư. Các rủi ro trong xây dựng hạ tầng thường liên quan đến tài chính, kỹ thuật, và môi trường. Việc nhận diện và phân tích các rủi ro này là bước đầu tiên trong quy trình quản lý dự án. Theo nghiên cứu, việc áp dụng các phương pháp phân tích rủi ro như AHP (Phân tích thứ bậc) và SPSS (Phần mềm phân tích thống kê) đã cho thấy hiệu quả trong việc đánh giá và kiểm soát rủi ro. Điều này không chỉ giúp các nhà đầu tư có cái nhìn rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng mà còn tạo ra một môi trường đầu tư an toàn hơn.

1.1. Khái niệm và vai trò của quản lý rủi ro

Quản lý rủi ro trong dự án PPP được định nghĩa là quá trình nhận diện, phân tích và ứng phó với các rủi ro có thể xảy ra trong suốt vòng đời của dự án. Vai trò của quản lý rủi ro là rất quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh Đà Nẵng đang phát triển mạnh mẽ về cơ sở hạ tầng. Việc áp dụng các chiến lược quản lý rủi ro hiệu quả không chỉ giúp bảo vệ lợi ích của các bên liên quan mà còn đảm bảo tính bền vững của các dự án. Theo một nghiên cứu gần đây, các dự án PPP tại Đà Nẵng đã gặp phải nhiều rủi ro liên quan đến tài chính và kỹ thuật, do đó, việc xây dựng một khung quản lý rủi ro chặt chẽ là cần thiết.

II. Thực trạng quản lý rủi ro trong dự án PPP tại Đà Nẵng

Thực trạng quản lý rủi ro trong các dự án PPP tại Đà Nẵng cho thấy nhiều vấn đề cần được giải quyết. Nhiều dự án chưa có quy trình quản lý rủi ro rõ ràng, dẫn đến việc không nhận diện được các rủi ro tiềm ẩn. Theo khảo sát, khoảng 60% các dự án PPP không thực hiện đầy đủ các bước trong quy trình quản lý dự án. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng công trình mà còn làm tăng chi phí đầu tư. Các nhà đầu tư và cơ quan quản lý cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn trong việc xây dựng các tiêu chí đánh giá và phân loại rủi ro. Việc áp dụng các công nghệ mới trong quản lý rủi ro cũng cần được xem xét để nâng cao hiệu quả.

2.1. Các loại rủi ro phổ biến trong dự án PPP

Trong các dự án PPP tại Đà Nẵng, các loại rủi ro phổ biến bao gồm rủi ro tài chính, rủi ro kỹ thuật và rủi ro pháp lý. Rủi ro tài chính thường liên quan đến việc không đảm bảo nguồn vốn đầu tư, trong khi rủi ro kỹ thuật có thể phát sinh từ việc không đáp ứng được các tiêu chuẩn kỹ thuật trong xây dựng. Rủi ro pháp lý liên quan đến các quy định và chính sách có thể thay đổi, ảnh hưởng đến tiến độ và chi phí của dự án. Việc nhận diện và phân loại các rủi ro này là rất quan trọng để có thể đưa ra các giải pháp quản lý hiệu quả.

III. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro trong dự án PPP

Để nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro trong các dự án PPP tại Đà Nẵng, cần thiết phải xây dựng một khung pháp lý rõ ràng và đồng bộ. Các giải pháp bao gồm việc hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật liên quan đến hình thức PPP, cũng như tăng cường đào tạo cho các cán bộ quản lý dự án. Việc áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý rủi ro cũng là một yếu tố quan trọng, giúp cải thiện khả năng nhận diện và phân tích rủi ro. Theo một nghiên cứu, việc sử dụng phần mềm phân tích rủi ro có thể giúp giảm thiểu thời gian và chi phí trong quá trình quản lý rủi ro.

3.1. Đề xuất các giải pháp cụ thể

Các giải pháp cụ thể để nâng cao quản lý rủi ro bao gồm: 1) Tăng cường sự tham gia của cộng đồng trong quá trình quản lý dự án, 2) Xây dựng các tiêu chí đánh giá rủi ro rõ ràng và minh bạch, 3) Đào tạo nâng cao năng lực cho các cán bộ quản lý dự án, 4) Ứng dụng công nghệ thông tin trong việc phân tích và đánh giá rủi ro. Những giải pháp này không chỉ giúp cải thiện hiệu quả quản lý rủi ro mà còn tạo ra một môi trường đầu tư an toàn và bền vững cho các dự án PPP tại Đà Nẵng.

Luận án Tiến sĩ về Quản lý Rủi ro Dự án Đầu tư Xây dựng Hạ tầng Kỹ thuật theo Hình thức Đối tác Công Tư tại Thành phố Đà Nẵng