Nghiên cứu thu hút khu vực tư nhân đầu tư vào hạ tầng giao thông đường bộ theo hình thức đối tác công tư tại Việt Nam

• Tác giả: Phạm Diễm Hằng
• Người hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Hồng Thái
• Trường học: Trường Đại học Giao thông vận tải
• Chuyên ngành: Quản lý xây dựng
• Đề tài: Nghiên Cứu Thu Hút Khu Vực Tư Nhân Tham Gia Đầu Tư Phát Triển Kết Cấu Hạ Tầng Giao Thông Đường Bộ Theo Hình Thức Đối Tác Công Tư Ở Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
• 1.1. Nghiên cứu lý do sử dụng và sự phát triển của hình thức đối tác công tư trong đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng nói chung và kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ nói riêng
• 1.2. Nghiên cứu các nhân tố thành công và rủi ro của các dự án kết cấu hạ tầng thực hiện theo hình thức PPP và bài học kinh nghiệm được rút ra
• 1.3. Nghiên cứu thu hút khu vực tư nhân tham gia đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng nói chung và kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ nói riêng theo hình thức PPP
• 1.4. Các kết luận rút ra từ tổng quan các công trình liên quan đến đề tài luận án
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN THU HÚT KHU VỰC TƯ NHÂN THAM GIA ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ THEO HÌNH THỨC PPP Ở VIỆT NAM
• 2.1. Đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 2.2. Khái niệm, phân loại đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 2.3. Khái niệm, đặc điểm của hình thức đối tác công tư
• 2.4. Các hình thức đối tác công tư
• 2.5. Cấu trúc cơ bản của hình thức đối tác công tư
• 2.6. Hình thức đối tác công tư trong đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 2.7. Quan niệm thu hút khu vực tư nhân tham gia đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ theo hình thức PPP
• 2.8. Cơ sở lý thuyết về ý định đầu tư của khu vực tư nhân
• 2.9. Mô hình và giả thuyết nghiên cứu. Mô hình nghiên cứu đề xuất. Các biến trong mô hình và giả thuyết nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN THU HÚT KHU VỰC TƯ NHÂN THAM GIA ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ THEO HÌNH THỨC PPP Ở VIỆT NAM
• 3.1. Khái quát về phương pháp nghiên cứu
• 3.2. Quy trình nghiên cứu
• 3.3. Nghiên cứu định tính
• 3.4. Nghiên cứu định lượng sơ bộ
• 3.5. Các biến và thang đo
• 3.6. Thang đo ý định đầu tư
• 3.7. Thang đo thái độ của khu vực tư nhân
• 3.8. Thang đo hỗ trợ của khu vực Nhà nước
• 3.9. Thang đo hỗ trợ của bên cho vay
• 3.10. Thang đo hỗ trợ của người sử dụng dịch vụ
• 3.11. Thang đo năng lực và kinh nghiệm của khu vực tư nhân
• 3.12. Thang đo môi trường đầu tư
• 3.13. Thang đo đặc điểm dự án
• 3.14. Nghiên cứu định lượng chính thức
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ CÁC KHUYẾN NGHỊ NHẰM THU HÚT KHU VỰC TƯ NHÂN THAM GIA ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ THEO HÌNH THỨC PPP Ở VIỆT NAM
• 4.1. Thực trạng thu hút khu vực tư nhân tham gia đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Việt Nam theo hình thức PPP
• 4.2. Hiện trạng mạng lưới giao thông đường bộ Việt Nam giai đoạn 2010-2017
• 4.3. Các dự án đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ở Việt Nam theo hình thức PPP thực hiện giai đoạn 2010 - 2017
• 4.4. Đánh giá thực trạng thu hút khu vực tư nhân tham gia đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Việt Nam theo hình thức PPP giai đoạn 2010 - 2017
• 4.5. Kết quả chạy mô hình và thảo luận
• 4.6. Thống kê mô tả mẫu nghiên cứu
• 4.7. Kết quả kiểm định độ tin cậy của thang đo
• 4.8. Kết quả kiểm định mô hình và giả thuyết nghiên cứu
• 4.9. Thảo luận kết quả nghiên cứu
• 4.10. Các khuyến nghị nhằm thu hút khu vực tư nhân tham gia đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Việt Nam theo hình thức PPP
• 4.11. Nhu cầu vốn đầu tư cho phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ đến năm 2020
• 4.12. Một số khuyến nghị đối với các bên liên quan trong dự án PPP
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• PHỤ LỤC 1: PHIẾU KHẢO SÁT
• PHỤ LỤC 2: KẾT QUẢ KIỂM ĐỊNH ĐỘ TIN CẬY THANG ĐO
• PHỤ LỤC 3: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH HỒI QUY TUYẾN TÍNH
• PHỤ LỤC 4: TỔNG HỢP CÁC DỰ ÁN PPP TRONG LĨNH VỰC GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ GIAI ĐOẠN 2010-2017

I. Tổng quan về thu hút đầu tư tư nhân vào hạ tầng giao thông đường bộ

Việt Nam đang đối mặt với thách thức lớn trong việc phát triển hạ tầng giao thông. Nhu cầu đầu tư cho hạ tầng giao thông ngày càng tăng, trong khi nguồn vốn từ ngân sách nhà nước và ODA không đủ đáp ứng. Hình thức PPP (Đối tác công tư) đã được xem như một giải pháp khả thi để thu hút đầu tư tư nhân. Việc áp dụng hình thức PPP không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho nhà nước mà còn nâng cao hiệu quả trong quản lý và vận hành các dự án hạ tầng giao thông. Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam cần khoảng 30 tỷ USD mỗi năm để phát triển hạ tầng giao thông. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, chỉ có khoảng 50-60% nhu cầu vốn được đáp ứng từ các nguồn tài chính hiện có.

1.1. Lý do sử dụng hình thức PPP

Hình thức PPP được sử dụng rộng rãi trên thế giới nhằm thu hút đầu tư tư nhân vào hạ tầng giao thông. Các lý do chính bao gồm: (i) Giảm bớt áp lực tài chính cho ngân sách nhà nước; (ii) Tăng cường chất lượng dịch vụ thông qua sự cạnh tranh từ khu vực tư nhân; (iii) Khả năng huy động nguồn lực từ khu vực tư nhân để phát triển hạ tầng giao thông. Nghiên cứu cho thấy, việc áp dụng hình thức PPP đã giúp nhiều quốc gia cải thiện đáng kể chất lượng hạ tầng giao thông và giảm thiểu rủi ro tài chính cho chính phủ.

1.2. Thực trạng thu hút đầu tư tư nhân vào hạ tầng giao thông tại Việt Nam

Thực trạng thu hút đầu tư tư nhân vào hạ tầng giao thông tại Việt Nam cho thấy nhiều dự án PPP đã được triển khai, nhưng vẫn còn nhiều thách thức. Các dự án PPP trong lĩnh vực hạ tầng giao thông thường gặp khó khăn trong việc thu hút đầu tư tư nhân do thiếu minh bạch trong quy trình đấu thầu, rủi ro pháp lý và sự không đồng nhất trong chính sách. Đặc biệt, các nhà đầu tư tư nhân thường lo ngại về khả năng thu hồi vốn và lợi nhuận từ các dự án này. Do đó, cần có các chính sách hỗ trợ và khuyến khích mạnh mẽ hơn từ chính phủ để tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư tư nhân.

II. Các nhân tố ảnh hưởng đến thu hút đầu tư tư nhân

Nghiên cứu chỉ ra rằng có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến việc thu hút đầu tư tư nhân vào hạ tầng giao thông theo hình thức PPP. Các nhân tố này bao gồm: (i) Chính sách hỗ trợ từ chính phủ; (ii) Môi trường đầu tư; (iii) Độ tin cậy của các dự án; (iv) Khả năng quản lý rủi ro. Chính sách hỗ trợ từ chính phủ đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra một môi trường đầu tư hấp dẫn cho các nhà đầu tư tư nhân. Môi trường đầu tư ổn định và minh bạch sẽ giúp tăng cường niềm tin của nhà đầu tư vào các dự án PPP.

2.1. Chính sách hỗ trợ từ chính phủ

Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách nhằm thu hút đầu tư tư nhân vào hạ tầng giao thông. Các chính sách này bao gồm việc giảm thuế, hỗ trợ tài chính và tạo điều kiện thuận lợi trong quy trình cấp phép. Tuy nhiên, việc thực thi các chính sách này vẫn còn nhiều bất cập, dẫn đến sự chậm trễ trong việc triển khai các dự án. Cần có sự đồng bộ và nhất quán trong các chính sách để tạo ra một môi trường đầu tư hấp dẫn hơn cho khu vực tư nhân.

2.2. Môi trường đầu tư và độ tin cậy của dự án

Môi trường đầu tư tại Việt Nam hiện nay vẫn còn nhiều rào cản, bao gồm sự phức tạp trong thủ tục hành chính và thiếu minh bạch trong thông tin. Độ tin cậy của các dự án PPP cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của khu vực tư nhân. Các nhà đầu tư thường lo ngại về khả năng thu hồi vốn và lợi nhuận từ các dự án này. Do đó, việc cải thiện môi trường đầu tư và tăng cường độ tin cậy của các dự án là rất cần thiết để thu hút đầu tư tư nhân.

III. Khuyến nghị nhằm thu hút đầu tư tư nhân

Để thu hút hiệu quả đầu tư tư nhân vào hạ tầng giao thông theo hình thức PPP, cần thực hiện một số khuyến nghị sau: (i) Cải thiện chính sách và quy định liên quan đến PPP; (ii) Tăng cường minh bạch và công khai thông tin về các dự án; (iii) Đảm bảo sự ổn định trong môi trường đầu tư. Cải thiện chính sách và quy định sẽ giúp tạo ra một khung pháp lý rõ ràng cho các nhà đầu tư, từ đó tăng cường niềm tin và sự tham gia của khu vực tư nhân.

3.1. Cải thiện chính sách và quy định

Chính phủ cần xem xét và điều chỉnh các chính sách liên quan đến PPP để tạo ra một môi trường đầu tư thuận lợi hơn cho khu vực tư nhân. Việc đơn giản hóa thủ tục hành chính và giảm thiểu các rào cản pháp lý sẽ giúp thu hút nhiều nhà đầu tư hơn. Ngoài ra, cần có các chính sách khuyến khích cụ thể cho các dự án PPP trong lĩnh vực hạ tầng giao thông.

3.2. Tăng cường minh bạch và công khai thông tin

Minh bạch trong quy trình đấu thầu và công khai thông tin về các dự án sẽ giúp tăng cường niềm tin của nhà đầu tư. Chính phủ cần xây dựng một hệ thống thông tin rõ ràng và dễ tiếp cận để các nhà đầu tư có thể nắm bắt thông tin về các dự án PPP. Điều này không chỉ giúp thu hút đầu tư tư nhân mà còn nâng cao chất lượng các dự án hạ tầng giao thông.