I.
Giai đoạn thực hiện dự án xây dựng công trình là một trong những giai đoạn quan trọng nhất trong quy trình đầu tư. Theo Luật xây dựng số 50/2014/QH13, dự án đầu tư xây dựng được định nghĩa là tập hợp các đề xuất liên quan đến việc sử dụng vốn để thực hiện các hoạt động xây dựng. Việc quản lý dự án trong giai đoạn này bao gồm nhiều công việc như chuẩn bị mặt bằng, tổ chức lựa chọn nhà thầu, thi công xây dựng và nghiệm thu công trình. Quá trình này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan và phải đảm bảo rằng mọi hoạt động đều diễn ra đúng tiến độ, trong phạm vi ngân sách đã được phê duyệt. "Công tác quản lý dự án là việc áp dụng các công cụ, kiến thức và kỹ thuật nhằm định nghĩa, lập kế hoạch, thực hiện và kiểm soát dự án". Việc quản lý chi phí trong giai đoạn này đặc biệt quan trọng, vì chi phí xây dựng là một trong những yếu tố phản ánh hiệu quả đầu tư. Sự thành công của dự án phụ thuộc vào khả năng kiểm soát chi phí, từ đó đảm bảo chất lượng và tiến độ của công trình.
II.
Chi phí dự án đầu tư xây dựng bao gồm tất cả các khoản chi phí liên quan đến việc thực hiện dự án, từ chi phí nguyên vật liệu, nhân công đến chi phí quản lý và chi phí khác. Quản lý chi phí dự án là một quy trình quan trọng, bao gồm việc lập dự toán, kiểm soát chi phí trong suốt quá trình thực hiện dự án. "Một trong những công cụ quản lý không thể thiếu đó là công tác quản lý chi phí sao cho hợp lý và có hiệu quả nhất". Việc kiểm soát chi phí không chỉ giúp đảm bảo rằng dự án không vượt ngân sách mà còn giúp nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực. Những nguyên tắc quản lý chi phí cần được áp dụng bao gồm việc theo dõi thường xuyên, đánh giá chi phí thực tế so với dự toán và điều chỉnh kịp thời khi cần thiết. Quản lý chi phí hiệu quả sẽ giúp các chủ đầu tư đưa ra quyết định đúng đắn và kịp thời trong quá trình thực hiện dự án.
III.
Nhiều nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý chi phí dự án đầu tư xây dựng, trong đó có các yếu tố con người, khoa học công nghệ, thị trường, pháp lý và các yếu tố bất khả kháng. Yếu tố con người đóng vai trò quyết định trong việc thực hiện các nhiệm vụ quản lý, từ việc lập kế hoạch đến việc giám sát thi công. "Nhân tố khoa học công nghệ cũng có ảnh hưởng lớn đến việc kiểm soát chi phí, giúp tối ưu hóa quy trình và giảm thiểu lãng phí". Thị trường cũng ảnh hưởng đến giá cả nguyên vật liệu và dịch vụ, điều này có thể làm thay đổi tổng mức đầu tư của dự án. Ngoài ra, các quy định pháp lý và chính sách cũng cần được tuân thủ để tránh các rủi ro pháp lý có thể xảy ra. Cuối cùng, các yếu tố bất khả kháng như thiên tai cũng có thể làm tăng chi phí và ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án.
IV.
Cơ sở lý thuyết về quản lý chi phí dự án đầu tư xây dựng bao gồm các khái niệm, nguyên tắc và phương pháp quản lý chi phí. Quản lý chi phí dự án không chỉ đơn thuần là việc kiểm soát chi phí mà còn là một quá trình tổng thể nhằm đảm bảo rằng dự án được thực hiện trong phạm vi ngân sách đã được phê duyệt. "Để quản lý chi phí hiệu quả, cần có một hệ thống thông tin chi phí rõ ràng và chính xác, giúp các nhà quản lý đưa ra quyết định kịp thời". Việc lập dự toán chi phí cần phải dựa trên các số liệu thực tế và kinh nghiệm từ các dự án trước đó. Các phương pháp quản lý chi phí như phân tích chi phí, lập kế hoạch ngân sách và theo dõi chi phí thực tế là rất cần thiết để đảm bảo rằng dự án được thực hiện đúng tiến độ và trong phạm vi ngân sách.
V.
Thực trạng công tác quản lý chi phí xây dựng tại tỉnh Bắc Kạn cho thấy nhiều vấn đề cần được cải thiện. Mặc dù Ban quản lý một số dự án đầu tư đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong việc quản lý chi phí, nhưng vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. "Công tác kiểm soát hồ sơ thiết kế và dự toán còn nhiều bất cập, dẫn đến việc chi phí đầu tư xây dựng tăng lên". Việc áp dụng định mức công việc chưa hợp lý và cách tính tạm tính nhiều hạng mục sai cũng là nguyên nhân chính làm tăng chi phí. Bên cạnh đó, công tác giám sát chất lượng công trình cũng chưa được thực hiện đầy đủ, ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng của dự án. Những vấn đề này cần được đánh giá và khắc phục để nâng cao hiệu quả quản lý chi phí trong thời gian tới.
VI.
Để nâng cao công tác quản lý chi phí dự án đầu tư trong giai đoạn thực hiện, cần có một số giải pháp cụ thể. Đầu tiên, cần sắp xếp lại cơ cấu tổ chức của Ban quản lý dự án để đảm bảo sự phối hợp hiệu quả giữa các bộ phận. "Phát triển nâng cao nguồn nhân lực là một yếu tố quan trọng, giúp tăng cường khả năng quản lý và kiểm soát chi phí". Thứ hai, cần tăng cường quản lý chi phí thông qua việc lập dự toán chi tiết và kiểm soát chi phí trong quá trình thi công. Ngoài ra, việc lựa chọn nhà thầu cũng cần được thực hiện một cách cẩn thận để đảm bảo rằng các nhà thầu có đủ năng lực và kinh nghiệm. Cuối cùng, cần có các biện pháp kiểm soát chi phí chặt chẽ hơn trong quá trình thanh toán và quyết toán để tránh tình trạng thất thoát và lãng phí.
