Nghiên Cứu Tổn Thương Đám Rối Thần Kinh Cánh Tay: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Phương Pháp Điều Trị

ĐRTKCT được hình thành từ các rễ thần kinh C5, C6, C7, C8 và T1. Các rễ này hợp thành ba thân: thân trên (C5-C6), thân giữa (C7) và thân dưới (C8-T1). Mỗi thân lại chia thành các ngành trước và sau, sau đó tạo thành ba bó: bó ngoài, bó trong và bó sau. Các bó này tiếp tục phân nhánh thành các dây thần kinh lớn như thần kinh cơ bì, thần kinh giữa, thần kinh trụ, thần kinh quay và thần kinh nách. Hiểu rõ giải phẫu đám rối thần kinh cánh tay là yếu tố then chốt để xác định vị trí và mức độ tổn thương.

Chẩn đoán sớm và chính xác là yếu tố quyết định trong việc điều trị tổn thương đám rối thần kinh cánh tay. Việc xác định rõ nguyên nhân, vị trí và mức độ tổn thương giúp bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, từ đó tăng cơ hội phục hồi chức năng cho bệnh nhân. Theo nghiên cứu, chẩn đoán chậm trễ và can thiệp muộn có thể bỏ lỡ cơ hội phục hồi sớm và tối đa của rễ thần kinh.

Tai nạn giao thông, đặc biệt là tai nạn xe máy, là nguyên nhân phổ biến nhất gây tổn thương đám rối thần kinh cánh tay. Lực tác động mạnh trong các vụ tai nạn có thể gây kéo giãn, đứt hoặc thậm chí nhổ rễ thần kinh khỏi tủy sống. Việc đội mũ bảo hiểm đúng cách và tuân thủ luật giao thông có thể giúp giảm thiểu nguy cơ tổn thương.

Tổn thương đám rối thần kinh cánh tay ở trẻ sơ sinh có thể xảy ra trong quá trình sinh nở, đặc biệt là khi trẻ có cân nặng lớn hoặc gặp khó khăn trong việc sổ vai. Các thao tác kéo, đẩy mạnh bạo có thể gây tổn thương các rễ thần kinh. Việc theo dõi và can thiệp kịp thời giúp cải thiện khả năng phục hồi.

Ngoài tai nạn giao thông và chấn thương sản khoa, tai nạn lao động (đặc biệt trong các ngành xây dựng, khai thác) và chấn thương thể thao (ví dụ, trong bóng đá, bóng bầu dục) cũng có thể gây ra tổn thương đám rối thần kinh cánh tay. Các biện pháp an toàn lao động và kỹ thuật chơi thể thao đúng cách là rất quan trọng để phòng ngừa.

Đau nhức dữ dội ở vùng vai, cánh tay và cảm giác yếu cơ là những dấu hiệu ban đầu thường gặp của tổn thương đám rối thần kinh cánh tay. Mức độ đau và yếu cơ có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ tổn thương. Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể cảm thấy khó khăn trong việc nhấc tay lên hoặc thực hiện các động tác đơn giản.

Tê bì, ngứa ran và mất cảm giác ở tay và các ngón tay là những triệu chứng thường gặp do tổn thương đám rối thần kinh cánh tay. Điều này xảy ra do các dây thần kinh cảm giác bị tổn thương. Bệnh nhân có thể gặp khó khăn trong việc cảm nhận nhiệt độ, áp lực hoặc đau ở vùng bị ảnh hưởng.

Hội chứng Horner (sụp mi, co đồng tử, giảm tiết mồ hôi ở một bên mặt) là một biểu hiện nặng của tổn thương đám rối thần kinh cánh tay, đặc biệt khi các rễ thần kinh C8 và T1 bị tổn thương. Sự xuất hiện của hội chứng Horner cho thấy tổn thương nghiêm trọng và cần được can thiệp y tế kịp thời.

Vật lý trị liệu đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi chức năng đám rối thần kinh cánh tay. Các bài tập vật lý trị liệu giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, cải thiện tầm vận động và ngăn ngừa co rút khớp. Bệnh nhân cần tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của chuyên gia vật lý trị liệu để đạt hiệu quả tốt nhất.

Phẫu thuật đám rối thần kinh cánh tay có thể được chỉ định trong các trường hợp tổn thương nghiêm trọng, chẳng hạn như đứt thần kinh hoặc nhổ rễ thần kinh. Các kỹ thuật phẫu thuật bao gồm ghép thần kinh (sử dụng dây thần kinh từ nơi khác trong cơ thể để thay thế phần thần kinh bị tổn thương) và chuyển thần kinh (kết nối một dây thần kinh chức năng với một dây thần kinh bị liệt). Theo Nguyễn Ngọc Trung (2019) Phẫu thuật được xem xét khi điều trị bảo tồn không hiệu quả.

Thuốc giảm đau, bao gồm thuốc giảm đau không kê đơn và thuốc giảm đau opioid (trong trường hợp đau nặng), có thể giúp kiểm soát cơn đau và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Tuy nhiên, cần sử dụng thuốc giảm đau theo chỉ định của bác sĩ và tuân thủ liều lượng khuyến cáo để tránh tác dụng phụ.

Khám lâm sàng là bước đầu tiên và quan trọng trong chẩn đoán tổn thương đám rối thần kinh cánh tay. Bác sĩ sẽ kiểm tra khả năng vận động của các cơ ở vai, cánh tay và bàn tay, cũng như đánh giá cảm giác ở các vùng da khác nhau. Khám lâm sàng giúp định hướng cho các xét nghiệm chẩn đoán tiếp theo.

Điện cơ là một xét nghiệm quan trọng giúp xác định vị trí và mức độ tổn thương thần kinh. Điện cơ đo hoạt động điện của cơ bắp và dây thần kinh, từ đó giúp phân biệt giữa tổn thương rễ thần kinh, thân thần kinh hoặc bó thần kinh. Kết quả điện cơ có thể giúp bác sĩ quyết định phương pháp điều trị phù hợp.

Chụp cộng hưởng từ (MRI) là phương pháp chẩn đoán hình ảnh tiên tiến giúp visualizing đám rối thần kinh cánh tay và xác định các tổn thương như đứt, kéo giãn, chèn ép hoặc phù nề. MRI cung cấp thông tin chi tiết về cấu trúc và tình trạng của các dây thần kinh, giúp bác sĩ lập kế hoạch điều trị chính xác. Theo Nguyễn Ngọc Trung (2019), CHT 3 Tesla với coil thần kinh-mạch máu cho phép loại bỏ các tổ chức phần mềm vùng cổ, dựng hình 3D, thuận lợi cho việc chẩn đoán tổn thương.

Vật lý trị liệu là một phần không thể thiếu trong quá trình phục hồi chức năng đám rối thần kinh cánh tay. Các bài tập vật lý trị liệu giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, cải thiện tầm vận động, ngăn ngừa co rút khớp và giảm đau. Chuyên gia vật lý trị liệu sẽ thiết kế một chương trình tập luyện phù hợp với từng bệnh nhân.

Hoạt động trị liệu giúp bệnh nhân rèn luyện các kỹ năng cần thiết để thực hiện các hoạt động sinh hoạt hàng ngày, chẳng hạn như ăn uống, mặc quần áo, vệ sinh cá nhân và làm việc. Chuyên gia hoạt động trị liệu sẽ giúp bệnh nhân thích nghi với các hạn chế do tổn thương và tìm ra các giải pháp để vượt qua khó khăn.

Tổn thương đám rối thần kinh cánh tay có thể gây ra những ảnh hưởng tâm lý tiêu cực, chẳng hạn như lo âu, trầm cảm và mất tự tin. Tư vấn tâm lý giúp bệnh nhân đối phó với những cảm xúc này, xây dựng tinh thần lạc quan và duy trì động lực trong quá trình phục hồi chức năng.