I. Tổng Quan Nghiên Cứu Chuyển Ngữ Trong Dạy Tiếng Anh Ẩm Thực
Nghiên cứu này tập trung vào việc sử dụng chuyển ngữ của sinh viên trong các lớp tiếng Anh nghề ẩm thực tại Cao đẳng Du lịch Huế. Mục tiêu chính là khám phá nhận thức và thái độ của sinh viên về việc chuyển ngữ trong dạy học tiếng Anh, cách họ sử dụng nó trong quá trình học tập, và những lợi ích mà nó mang lại. Nghiên cứu này được thực hiện tại HUETC, với đối tượng là sinh viên chuyên ngành kỹ thuật chế biến món ăn. Dữ liệu được thu thập thông qua ghi âm, khảo sát và phỏng vấn. Kết quả cho thấy phần lớn sinh viên nhận thức được vai trò quan trọng của chuyển ngữ trong việc học tiếng Anh chuyên ngành du lịch, đặc biệt là trong lĩnh vực ẩm thực. Sinh viên thường chuyển ngữ với giáo viên trong các hoạt động giao tiếp, chủ yếu sử dụng chuyển ngữ liên câu và nội câu. Việc giải thích các món ăn, đặc biệt là món Á và quốc tế, là những lĩnh vực mà sinh viên thường xuyên sử dụng tiếng mẹ đẻ trong lớp học tiếng Anh. Chuyển ngữ giúp sinh viên tự tin hơn, bớt cô lập và yêu thích tiếng Anh nghề ẩm thực hơn. Dựa trên những phát hiện này, nghiên cứu đề xuất một số gợi ý sư phạm cho sinh viên, giáo viên và trường Cao đẳng Du lịch Huế.
1.1. Bối Cảnh Nghiên Cứu Tiếng Anh Nghề Ẩm Thực tại Huế
Quyết định 761/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về "Kế hoạch Trường cao đẳng nghề chất lượng cao đến năm 2020" đã chọn Cao đẳng Du lịch Huế là một trong sáu trường cao đẳng được đầu tư phát triển. Điều này đòi hỏi sinh viên không chỉ giỏi về kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp mà còn phải giỏi tiếng Anh. Thị trường lao động chung ASEAN (AEC) đòi hỏi người lao động phải có trình độ ngoại ngữ nhất định. Tuy nhiên, thực tế cho thấy trình độ tiếng Anh của sinh viên Cao đẳng Du lịch Huế, đặc biệt là sinh viên ngành tiếng Anh chuyên ngành du lịch, chưa đáp ứng được yêu cầu. Điều này đặt ra thách thức lớn cho việc nâng cao chất lượng đào tạo và khả năng cạnh tranh của sinh viên trên thị trường lao động.
1.2. Vấn Đề Nghiên Cứu Hiệu Quả Chuyển Ngữ Trong Dạy Tiếng Anh
Mặc dù số giờ học tiếng Anh đã được tăng lên, nhưng năng lực tiếng Anh của sinh viên vẫn chưa đạt được kỳ vọng. Một trong những lý do là chương trình tiếng Anh nghề ẩm thực khá khó, với nhiều thuật ngữ chuyên ngành, quy trình nấu ăn, trang trí món ăn phức tạp. Bên cạnh đó, nền tảng tiếng Anh của sinh viên còn hạn chế. Câu hỏi đặt ra là làm thế nào để dạy tiếng Anh hiệu quả, sử dụng chiến lược nào để khuyến khích sinh viên học tiếng Anh, và liệu có nên kết hợp tiếng Việt và tiếng Anh trong lớp học hay không? Nhiều giáo viên đã áp dụng các phương pháp giảng dạy mới, nhưng dường như vẫn rất khó để cải thiện khả năng tiếng Anh của sinh viên.
II. Thách Thức và Cơ Hội Sử Dụng Tiếng Mẹ Đẻ Trong Lớp Tiếng Anh
Trong quá khứ, chuyển ngữ thường bị hạn chế hoặc cấm trong các lớp học tiếng Anh. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy ảnh hưởng của tiếng mẹ đẻ đối với việc học tiếng Anh là đáng kể. Auer (1984, 1995, 1998) nhận thấy rằng sinh viên chuyển ngữ không chỉ khi họ thiếu kiến thức về ngôn ngữ đích, mà còn vì các chức năng liên quan đến diễn ngôn, để diễn giải ý nghĩa tương tác của lời nói. Chuyển ngữ giúp sinh viên chia sẻ sự hiểu biết, ý tưởng và tương tác, đồng thời xác định bản thân là thành viên của cộng đồng. Cook (2011) cho rằng việc kết hợp tiếng mẹ đẻ và ngôn ngữ đích khuyến khích người học kết nối các quá trình trong não và cho phép chuyển đổi giữa các ngôn ngữ một cách tự nhiên.
2.1. Lợi Ích Của Chuyển Ngữ Theo Quan Điểm Ngôn Ngữ Học Ứng Dụng
Simon (2001) đặt câu hỏi liệu phương pháp luận được sử dụng để phân tích chuyển ngữ xã hội có phù hợp trong bối cảnh lớp học hay không. Ông cho rằng chuyển ngữ có thể được sử dụng như một phần của phương pháp giảng dạy thực tế. Khi giáo viên nhận thức được ngôn ngữ của học sinh, lớp học sẽ là một môi trường tiềm năng để sử dụng chuyển ngữ. Levine (2003) cho rằng chuyển ngữ là cần thiết trong các lớp học ngôn ngữ vì nó giúp giáo viên và học sinh xác định các vấn đề về ngôn ngữ, tạo ra một bầu không khí thoải mái, cải thiện cách học ngôn ngữ và cung cấp cho học sinh cơ hội để diễn đạt ý kiến của mình.
2.2. Chuyển Ngữ Công Cụ Phát Triển Kỹ Năng Giao Tiếp Tiếng Anh
Rolin-Ianziti và Brownlie (2002) nhấn mạnh ba chức năng tích cực của chuyển ngữ: chuyển tiếp, sử dụng siêu ngôn ngữ và sử dụng giao tiếp. Thông qua những chức năng này, chuyển ngữ đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp người học tổ chức, nâng cao và làm phong phú khả năng học tiếng Anh. Đặc biệt, trong lĩnh vực tiếng Anh nghề ẩm thực, giáo viên có thể hỗ trợ sinh viên sử dụng chuyển ngữ để phát triển kỹ năng giao tiếp.
III. Phương Pháp Nghiên Cứu Đánh Giá Thực Trạng Sử Dụng Chuyển Ngữ
Nghiên cứu này sử dụng phương pháp hỗn hợp (mixed methods) để thu thập và phân tích dữ liệu. Các phương pháp thu thập dữ liệu bao gồm: (1) Ghi âm các buổi học tiếng Anh nghề ẩm thực để phân tích cách sinh viên sử dụng chuyển ngữ. (2) Phát phiếu khảo sát cho sinh viên để thu thập thông tin về nhận thức, thái độ và tần suất sử dụng chuyển ngữ. (3) Phỏng vấn sâu sinh viên và giáo viên để hiểu rõ hơn về lý do sử dụng chuyển ngữ, lợi ích và hạn chế của nó. Dữ liệu định lượng (từ phiếu khảo sát) được phân tích bằng phần mềm thống kê SPSS, trong khi dữ liệu định tính (từ ghi âm và phỏng vấn) được phân tích theo phương pháp phân tích nội dung.
3.1. Thu Thập Dữ Liệu Ghi Âm Lớp Học Tiếng Anh Chuyên Ngành
Việc ghi âm các buổi học tiếng Anh nghề ẩm thực cho phép nhà nghiên cứu quan sát trực tiếp cách sinh viên sử dụng chuyển ngữ trong các tình huống giao tiếp thực tế. Dữ liệu ghi âm cung cấp bằng chứng về các loại chuyển ngữ được sử dụng, tần suất sử dụng và mục đích sử dụng. Ví dụ, sinh viên có thể chuyển ngữ để giải thích một thuật ngữ chuyên ngành khó hiểu, để làm rõ một hướng dẫn nấu ăn, hoặc để bày tỏ cảm xúc.
3.2. Khảo Sát và Phỏng Vấn Đánh Giá Nhận Thức Về Chuyển Ngữ
Phiếu khảo sát và phỏng vấn giúp nhà nghiên cứu thu thập thông tin về nhận thức, thái độ và kinh nghiệm của sinh viên và giáo viên liên quan đến chuyển ngữ. Sinh viên được hỏi về quan điểm của họ về lợi ích và hạn chế của chuyển ngữ, cũng như tần suất họ sử dụng nó trong lớp học. Giáo viên được hỏi về cách họ sử dụng chuyển ngữ trong giảng dạy và quan điểm của họ về tác động của nó đối với việc học của sinh viên.
IV. Kết Quả Nghiên Cứu Tác Động Của Chuyển Ngữ Lên Sinh Viên Ẩm Thực
Kết quả nghiên cứu cho thấy sinh viên tiếng Anh nghề ẩm thực có thái độ tích cực đối với việc sử dụng chuyển ngữ. Họ tin rằng chuyển ngữ giúp họ hiểu bài tốt hơn, tự tin hơn khi giao tiếp, và yêu thích môn học hơn. Sinh viên thường sử dụng chuyển ngữ để giải thích các thuật ngữ chuyên ngành, làm rõ hướng dẫn nấu ăn, và bày tỏ cảm xúc. Giáo viên cũng thừa nhận rằng chuyển ngữ có thể là một công cụ hữu ích để hỗ trợ sinh viên học tập, đặc biệt là đối với những sinh viên có trình độ tiếng Anh còn hạn chế. Tuy nhiên, họ cũng lưu ý rằng việc sử dụng chuyển ngữ cần được kiểm soát để tránh lạm dụng và ảnh hưởng đến việc phát triển kỹ năng tiếng Anh của sinh viên.
4.1. Nhận Thức Của Sinh Viên Về Vai Trò Của Chuyển Ngữ
Sinh viên nhận thấy rằng chuyển ngữ giúp họ giảm bớt sự lo lắng khi học tiếng Anh, tạo ra một môi trường học tập thoải mái và thân thiện hơn. Họ cũng cho rằng chuyển ngữ giúp họ kết nối kiến thức chuyên ngành với kiến thức tiếng Anh một cách dễ dàng hơn. Ví dụ, khi học về một món ăn mới, sinh viên có thể sử dụng chuyển ngữ để liên hệ tên món ăn, nguyên liệu và cách chế biến bằng tiếng Việt với các thuật ngữ tương ứng bằng tiếng Anh.
4.2. Các Loại Chuyển Ngữ Được Sử Dụng Phổ Biến Trong Lớp Học
Nghiên cứu cho thấy sinh viên thường sử dụng hai loại chuyển ngữ chính: chuyển ngữ liên câu (intersentential switching) và chuyển ngữ nội câu (intrasentential switching). Chuyển ngữ liên câu xảy ra khi sinh viên chuyển đổi giữa tiếng Việt và tiếng Anh giữa các câu. Ví dụ: "The first step is to prepare the ingredients. Đầu tiên, chúng ta cần chuẩn bị nguyên liệu." Chuyển ngữ nội câu xảy ra khi sinh viên chuyển đổi giữa tiếng Việt và tiếng Anh trong cùng một câu. Ví dụ: "We need to add some nước mắm to the sauce."
V. Ứng Dụng Thực Tiễn Hướng Dẫn Sử Dụng Chuyển Ngữ Hiệu Quả
Dựa trên kết quả nghiên cứu, một số gợi ý sư phạm được đưa ra để giúp sinh viên và giáo viên sử dụng chuyển ngữ một cách hiệu quả hơn trong lớp học tiếng Anh nghề ẩm thực. Đối với sinh viên, nên sử dụng chuyển ngữ như một công cụ hỗ trợ để hiểu bài và tự tin hơn khi giao tiếp, nhưng cần tránh lạm dụng và tập trung vào việc nâng cao trình độ tiếng Anh. Đối với giáo viên, nên sử dụng chuyển ngữ một cách linh hoạt và có mục đích, tạo điều kiện cho sinh viên sử dụng chuyển ngữ khi cần thiết, nhưng cũng khuyến khích họ sử dụng tiếng Anh càng nhiều càng tốt.
5.1. Gợi Ý Cho Sinh Viên Bí Quyết Tự Học Tiếng Anh Ẩm Thực
Sinh viên nên chủ động sử dụng chuyển ngữ để liên kết kiến thức chuyên ngành với kiến thức tiếng Anh, nhưng đồng thời cần cố gắng mở rộng vốn từ vựng và ngữ pháp tiếng Anh để giảm sự phụ thuộc vào chuyển ngữ. Ngoài ra, sinh viên nên tham gia các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ tiếng Anh để có cơ hội thực hành giao tiếp bằng tiếng Anh trong các tình huống thực tế.
5.2. Gợi Ý Cho Giáo Viên Phương Pháp Dạy Tiếng Anh Kết Hợp Chuyển Ngữ
Giáo viên nên sử dụng chuyển ngữ để giải thích các khái niệm khó hiểu, cung cấp ví dụ minh họa, và khuyến khích sinh viên tham gia thảo luận. Tuy nhiên, giáo viên cũng cần tạo ra các hoạt động để khuyến khích sinh viên sử dụng tiếng Anh nhiều hơn, chẳng hạn như trò chơi, đóng vai, và thuyết trình. Giáo viên cũng nên cung cấp phản hồi và sửa lỗi một cách xây dựng để giúp sinh viên cải thiện kỹ năng tiếng Anh của mình.
VI. Kết Luận Tương Lai Nghiên Cứu Về Chuyển Ngữ Trong Giáo Dục
Nghiên cứu này đã cung cấp một cái nhìn sâu sắc về việc sử dụng chuyển ngữ của sinh viên trong các lớp học tiếng Anh nghề ẩm thực tại Cao đẳng Du lịch Huế. Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để cải thiện phương pháp giảng dạy tiếng Anh và nâng cao chất lượng đào tạo tại trường. Tuy nhiên, nghiên cứu này cũng có một số hạn chế, chẳng hạn như quy mô mẫu nhỏ và phạm vi nghiên cứu hạn chế. Trong tương lai, nên thực hiện các nghiên cứu với quy mô lớn hơn và phạm vi rộng hơn để có được những kết quả chính xác và toàn diện hơn.
6.1. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Đánh Giá Hiệu Quả Mô Hình Dạy Học
Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các mô hình dạy học tiếng Anh kết hợp chuyển ngữ, so sánh hiệu quả của các phương pháp giảng dạy khác nhau, và tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng chuyển ngữ của sinh viên. Ngoài ra, cần có thêm các nghiên cứu về việc sử dụng chuyển ngữ trong các lĩnh vực khác của tiếng Anh chuyên ngành du lịch.
6.2. Đề Xuất Cho Cao Đẳng Du Lịch Huế Phát Triển Giáo Trình
Trường Cao đẳng Du lịch Huế nên xem xét việc phát triển giáo trình tiếng Anh nghề ẩm thực có tích hợp chuyển ngữ một cách hợp lý, cung cấp cho sinh viên các tài liệu tham khảo và bài tập thực hành liên quan đến chuyển ngữ, và tổ chức các buổi tập huấn cho giáo viên về cách sử dụng chuyển ngữ một cách hiệu quả trong giảng dạy. Điều này giúp đảm bảo rằng chuyển ngữ được sử dụng như một công cụ hỗ trợ học tập hiệu quả, thay vì trở thành một rào cản cho việc phát triển kỹ năng tiếng Anh của sinh viên.
