Nâng cao kỹ năng viết luận tiếng Anh cho học sinh trung học cơ sở qua sơ đồ tư duy: Nghiên cứu hành động tại Hải Phòng

• Tác giả: Bui Thi Nho
• Người hướng dẫn: Prof. Hoang Van Van
• Trường học: Vietnam National University, Hanoi University of Language and International Studies
• Chuyên ngành: English Teaching Methodology
• Đề tài: Using Mind Maps To Improve Students’ English Essay Writing: An Action Research At A Lower Secondary School In Hai Phong
• Loại tài liệu: minor thesis
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hanoi

• DECLARATION OF AUTHORSHIP
• ACKNOWLEDGEMENTS
• ABSTRACT
• TABLE OF CONTENTS
• 1. CHAPTER 1: INTRODUCTION
• 1.1. Rationale for the study
• 1.2. Aims and objectives of the study
• 1.3. Research questions
• 1.4. Scope of the study
• 1.5. Method of the study
• 1.6. Significance of the study
• 1.7. Organization of the thesis
• 2. CHAPTER 2: LITERATURE REVIEW
• 2.1. What is an essay and its part?
• 2.2. Types of essays
• 2.3. Stages of writing an essay
• 2.4. Definitions of mind map
• 2.5. Steps to create a mind map
• 2.6. Classification of mind mapping techniques
• 2.7. Mind mapping in writing
• 2.8. The research gap
• 3. CHAPTER 3: METHODOLOGY
• 3.1. Restatement of research questions
• 3.2. Research approach
• 3.3. Definition of an action research
• 3.4. Principles of an action research
• 3.5. Models of an action research
• 3.6. Procedures of the study
• 3.7. Context of the study
• 3.8. Data collection instruments
• 3.9. Pre-test and post-test
• 3.10. Questionnaires
• 3.11. Interviews
• 3.12. Data analysis methods
• 4. CHAPTER 4: FINDINGS AND DISCUSSION
• 4.1. Data analysis of the tests
• 4.2. Data analysis of questionnaire for the students
• 4.3. Data analysis of interview with the students
• 4.4. The improvement of the students’ writing competence through mind maps
• 4.5. The attitudes of 9th grade students at a lower secondary school in Hai Phong towards mind maps in English-writing lessons
• 5. CHAPTER 5: CONCLUSION
• 5.1. Limitations
• 5.2. Suggestions for further study
• REFERENCES
• APPENDIX I: TESTS
• APPENDIX II: QUESTIONNAIRES
• APPENDIX III: INTERVIEW
• APPENDIX IV: LESSON PLANS
• APPENDIX V: WRITING CRITERIA
• APPENDIX VI: PHIẾU ĐỒNG THUẬN THAM GIA NGHIÊN CỨU
• APPENDIX VII: PHIẾU ĐỒNG THUẬN THAM GIA NGHIÊN CỨU

I. Tổng quan về việc cải thiện viết luận tiếng Anh bằng sơ đồ tư duy

Viết luận tiếng Anh là một kỹ năng quan trọng đối với học sinh trung học cơ sở. Tuy nhiên, nhiều học sinh gặp khó khăn trong việc tổ chức ý tưởng và diễn đạt chúng một cách rõ ràng. Sơ đồ tư duy là một công cụ hữu ích giúp học sinh hình dung và sắp xếp các ý tưởng một cách trực quan. Nghiên cứu này sẽ khám phá cách mà sơ đồ tư duy có thể cải thiện kỹ năng viết luận của học sinh.

1.1. Khái niệm về sơ đồ tư duy và ứng dụng trong viết luận

Sơ đồ tư duy là một phương pháp trực quan giúp tổ chức thông tin. Nó cho phép học sinh dễ dàng hình dung các mối liên hệ giữa các ý tưởng, từ đó cải thiện khả năng viết luận. Việc sử dụng sơ đồ tư duy trong quá trình viết luận giúp học sinh phát triển kỹ năng tư duy phản biện và sáng tạo.

1.2. Tại sao viết luận tiếng Anh lại quan trọng

Viết luận tiếng Anh không chỉ là một phần của chương trình học mà còn là kỹ năng cần thiết trong cuộc sống. Nó giúp học sinh phát triển khả năng giao tiếp, tư duy logic và khả năng phân tích. Kỹ năng này cũng rất quan trọng trong các kỳ thi và trong môi trường làm việc sau này.

II. Những thách thức trong việc viết luận tiếng Anh cho học sinh trung học cơ sở

Học sinh trung học cơ sở thường gặp nhiều khó khăn khi viết luận tiếng Anh. Những thách thức này bao gồm việc tổ chức ý tưởng, sử dụng ngữ pháp chính xác và phát triển từ vựng phong phú. Những khó khăn này có thể dẫn đến sự thiếu tự tin và động lực trong việc học viết.

2.1. Khó khăn trong việc tổ chức ý tưởng

Nhiều học sinh gặp khó khăn trong việc sắp xếp các ý tưởng một cách logic. Điều này có thể dẫn đến việc viết luận không mạch lạc và khó hiểu. Sơ đồ tư duy giúp học sinh tổ chức ý tưởng một cách rõ ràng và dễ dàng hơn.

2.2. Thiếu từ vựng và ngữ pháp

Việc sử dụng từ vựng hạn chế và ngữ pháp không chính xác là một trong những nguyên nhân chính khiến học sinh gặp khó khăn trong viết luận. Sơ đồ tư duy có thể giúp học sinh mở rộng từ vựng và cải thiện ngữ pháp thông qua việc liên kết các ý tưởng.

III. Phương pháp sử dụng sơ đồ tư duy để cải thiện viết luận

Sử dụng sơ đồ tư duy trong quá trình viết luận có thể được thực hiện qua nhiều bước. Đầu tiên, học sinh cần xác định chủ đề và các ý chính. Sau đó, họ có thể tạo ra sơ đồ tư duy để hình dung các ý tưởng và mối liên hệ giữa chúng. Cuối cùng, học sinh sẽ viết luận dựa trên sơ đồ đã tạo.

3.1. Bước đầu tiên Xác định chủ đề và ý chính

Học sinh cần xác định rõ chủ đề của bài luận và các ý chính mà họ muốn trình bày. Việc này giúp họ có một hướng đi rõ ràng khi tạo sơ đồ tư duy.

3.2. Tạo sơ đồ tư duy

Sau khi xác định các ý chính, học sinh có thể bắt đầu tạo sơ đồ tư duy. Họ nên sử dụng các hình ảnh, màu sắc và biểu tượng để làm cho sơ đồ trở nên sinh động và dễ nhớ hơn.

3.3. Viết luận dựa trên sơ đồ tư duy

Cuối cùng, học sinh sẽ viết luận dựa trên sơ đồ tư duy đã tạo. Việc này giúp họ dễ dàng tổ chức các ý tưởng và đảm bảo rằng bài viết có cấu trúc rõ ràng.

IV. Kết quả nghiên cứu về hiệu quả của sơ đồ tư duy trong viết luận

Nghiên cứu cho thấy việc sử dụng sơ đồ tư duy có tác động tích cực đến kỹ năng viết luận của học sinh. Học sinh không chỉ cải thiện được khả năng tổ chức ý tưởng mà còn phát triển được sự tự tin trong việc viết. Kết quả khảo sát cho thấy đa số học sinh có thái độ tích cực đối với việc sử dụng sơ đồ tư duy.

4.1. Cải thiện kỹ năng viết luận

Kết quả từ các bài kiểm tra cho thấy học sinh có sự tiến bộ rõ rệt trong kỹ năng viết luận sau khi áp dụng sơ đồ tư duy. Họ có khả năng tổ chức ý tưởng tốt hơn và viết luận mạch lạc hơn.

4.2. Thái độ của học sinh đối với sơ đồ tư duy

Hầu hết học sinh đều cho rằng sơ đồ tư duy giúp họ dễ dàng hơn trong việc viết luận. Họ cảm thấy hứng thú hơn với việc học viết và có động lực hơn trong việc cải thiện kỹ năng của mình.

V. Kết luận và triển vọng tương lai của việc sử dụng sơ đồ tư duy

Việc sử dụng sơ đồ tư duy trong giảng dạy viết luận tiếng Anh cho học sinh trung học cơ sở đã chứng minh được hiệu quả. Nghiên cứu này mở ra hướng đi mới cho việc cải thiện kỹ năng viết của học sinh. Trong tương lai, việc áp dụng công nghệ vào sơ đồ tư duy có thể mang lại nhiều lợi ích hơn nữa.

5.1. Tầm quan trọng của việc áp dụng công nghệ

Việc sử dụng phần mềm sơ đồ tư duy có thể giúp học sinh dễ dàng tạo ra các sơ đồ tư duy một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn. Điều này có thể nâng cao trải nghiệm học tập của học sinh.

5.2. Khuyến khích nghiên cứu thêm

Cần có thêm nhiều nghiên cứu về hiệu quả của sơ đồ tư duy trong các lĩnh vực khác nhau của việc học tiếng Anh. Điều này sẽ giúp giáo viên có thêm công cụ để hỗ trợ học sinh trong việc phát triển kỹ năng viết.

Tổng quan nghiên cứu

Việc nâng cao kỹ năng viết bài luận tiếng Anh cho học sinh trung học cơ sở luôn là một thách thức lớn trong giáo dục ngoại ngữ tại Việt Nam. Theo ước tính, nhiều học sinh gặp khó khăn trong việc tổ chức ý tưởng, lựa chọn từ ngữ và cấu trúc câu khi viết luận, dẫn đến kết quả học tập chưa cao và thái độ học tập tiêu cực. Nghiên cứu này được thực hiện tại một trường trung học cơ sở ở Hải Phòng trong khoảng thời gian hai tháng, với sự tham gia của 45 học sinh lớp 9 nhằm khảo sát hiệu quả của việc sử dụng sơ đồ tư duy (mind maps) trong việc cải thiện kỹ năng viết bài luận tiếng Anh. Mục tiêu chính của nghiên cứu là đánh giá tác động của sơ đồ tư duy đến năng lực viết luận của học sinh và khảo sát thái độ của các em đối với phương pháp học này. Kết quả nghiên cứu không chỉ góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy tiếng Anh tại trường mà còn có ý nghĩa thực tiễn trong việc đổi mới phương pháp dạy học, đồng thời cung cấp dữ liệu tham khảo cho các nhà giáo dục và nhà quản lý trong việc phát triển chương trình giảng dạy phù hợp với xu hướng hiện đại.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết về sơ đồ tư duy của Tony Buzan và mô hình nghiên cứu hành động của Kemmis (2007). Sơ đồ tư duy được định nghĩa là một kỹ thuật tổ chức thông tin phi tuyến tính, giúp người học hình dung và kết nối các ý tưởng một cách trực quan, từ đó tăng cường khả năng ghi nhớ và sáng tạo. Các khái niệm trọng tâm bao gồm: cấu trúc bài luận (mở bài, thân bài, kết luận), các loại bài luận (miêu tả, kể chuyện, so sánh, thuyết phục), và các bước viết bài (lập kế hoạch, viết nháp, chỉnh sửa). Mô hình nghiên cứu hành động Kemmis gồm bốn giai đoạn: lập kế hoạch, thực hiện, quan sát và phản hồi, được áp dụng để triển khai và đánh giá hiệu quả của việc sử dụng sơ đồ tư duy trong giảng dạy.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp cả định lượng và định tính. Dữ liệu định lượng được thu thập qua bài kiểm tra trước và sau khi áp dụng sơ đồ tư duy, với cỡ mẫu 45 học sinh lớp 9 được chọn ngẫu nhiên từ một trường trung học cơ sở tại Hải Phòng. Bài kiểm tra được đánh giá theo thang điểm 10, dựa trên 4 tiêu chí: nội dung, tổ chức, phong cách và ngữ pháp. Dữ liệu định tính được thu thập qua bảng hỏi gồm 10 câu hỏi Likert và phỏng vấn bán cấu trúc với một số học sinh đại diện. Quá trình nghiên cứu diễn ra trong 8 tuần, chia thành hai chu kỳ hành động theo mô hình Kemmis, mỗi chu kỳ gồm 4 giai đoạn: lập kế hoạch, thực hiện, quan sát và phản hồi. Phân tích dữ liệu định lượng sử dụng phần mềm SPSS để tính toán điểm trung bình và kiểm định ý nghĩa thống kê (p-value), trong khi dữ liệu định tính được mã hóa và phân tích theo chủ đề.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Cải thiện điểm số viết luận: Điểm trung bình bài kiểm tra sau khi áp dụng sơ đồ tư duy tăng từ 6.4 lên 6.9 trong chu kỳ 1 và từ 6.3 lên 7.9 trong chu kỳ 2, cho thấy sự tiến bộ rõ rệt với mức tăng lần lượt 0.5 và 1.6 điểm.

2. Tăng điểm ở các tiêu chí cụ thể: Trong chu kỳ 2, điểm trung bình các tiêu chí nội dung, tổ chức, phong cách và ngữ pháp đều tăng đáng kể, với phong cách và ngữ pháp tăng 0.5 điểm, nội dung tăng 0.4 điểm và tổ chức tăng 0.3 điểm so với trước khi áp dụng.

3. Ý nghĩa thống kê: Kết quả kiểm định cho thấy p-value của chu kỳ 1 là 0.05, khẳng định sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa điểm trước và sau khi sử dụng sơ đồ tư duy, chứng minh hiệu quả của phương pháp này trong việc nâng cao kỹ năng viết luận.

4. Thái độ tích cực của học sinh: Hơn 80% học sinh thể hiện thái độ tích cực đối với việc học viết luận qua sơ đồ tư duy, cảm thấy phương pháp này giúp họ tổ chức ý tưởng tốt hơn và tăng hứng thú học tập.

Thảo luận kết quả

Sự cải thiện điểm số và thái độ học tập tích cực phản ánh hiệu quả của sơ đồ tư duy trong việc hỗ trợ học sinh hình dung cấu trúc bài luận và phát triển ý tưởng một cách hệ thống. Việc tăng điểm ở các tiêu chí nội dung và tổ chức cho thấy học sinh đã biết cách xây dựng luận điểm rõ ràng và sắp xếp ý tưởng logic hơn. So với các nghiên cứu trước đây, kết quả này tương đồng với các báo cáo cho thấy sơ đồ tư duy giúp tăng cường khả năng ghi nhớ và sáng tạo trong viết. Biểu đồ so sánh điểm trung bình trước và sau từng chu kỳ có thể minh họa rõ ràng sự tiến bộ của học sinh, đồng thời bảng phân tích chi tiết theo tiêu chí giúp giáo viên nhận diện điểm mạnh và điểm yếu để điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp. Kết quả cũng cho thấy việc áp dụng mô hình nghiên cứu hành động giúp liên tục cải tiến bài giảng dựa trên phản hồi thực tế, góp phần nâng cao hiệu quả đào tạo.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Triển khai rộng rãi phương pháp sơ đồ tư duy: Các trường trung học cơ sở nên tích hợp sơ đồ tư duy vào chương trình giảng dạy viết luận tiếng Anh nhằm nâng cao kỹ năng tổ chức ý tưởng và phát triển bài viết cho học sinh trong vòng 1-2 học kỳ.

2. Tổ chức tập huấn cho giáo viên: Cần đào tạo giáo viên về kỹ thuật xây dựng và hướng dẫn sử dụng sơ đồ tư duy, tập trung vào việc thiết kế bài giảng tương tác và hỗ trợ học sinh phát triển kỹ năng viết, thực hiện trong vòng 6 tháng.

3. Phát triển tài liệu và phần mềm hỗ trợ: Nhà trường và các cơ quan quản lý giáo dục nên phối hợp phát triển tài liệu hướng dẫn và ứng dụng phần mềm sơ đồ tư duy phù hợp với chương trình học, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng phương pháp này.

4. Tăng cường hoạt động ngoại khóa: Tổ chức các câu lạc bộ viết luận và các cuộc thi sử dụng sơ đồ tư duy để khuyến khích học sinh thực hành và nâng cao kỹ năng viết, đồng thời tạo môi trường học tập tích cực, thực hiện liên tục hàng năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh trung học cơ sở: Nghiên cứu cung cấp phương pháp giảng dạy mới giúp cải thiện kỹ năng viết luận, hỗ trợ xây dựng bài giảng hiệu quả và tăng cường tương tác với học sinh.

2. Nhà quản lý giáo dục: Thông tin về hiệu quả của sơ đồ tư duy giúp hoạch định chính sách đào tạo, đổi mới chương trình và tổ chức các khóa bồi dưỡng giáo viên.

3. Sinh viên ngành sư phạm tiếng Anh: Tài liệu tham khảo quý giá cho việc nghiên cứu phương pháp giảng dạy, phát triển kỹ năng sư phạm và áp dụng thực tiễn trong giảng dạy.

4. Các nhà nghiên cứu giáo dục: Cung cấp dữ liệu thực nghiệm về tác động của sơ đồ tư duy trong dạy học ngoại ngữ, mở ra hướng nghiên cứu tiếp theo về ứng dụng công nghệ và phương pháp giảng dạy tích cực.

Câu hỏi thường gặp

1. Sơ đồ tư duy là gì và tại sao lại hiệu quả trong dạy viết luận?
   Sơ đồ tư duy là kỹ thuật tổ chức thông tin bằng hình ảnh và từ khóa giúp học sinh dễ dàng hình dung và kết nối ý tưởng. Nó kích thích tư duy sáng tạo và cải thiện khả năng ghi nhớ, từ đó nâng cao chất lượng bài viết.

2. Phương pháp nghiên cứu hành động được áp dụng như thế nào trong nghiên cứu này?
   Nghiên cứu sử dụng mô hình Kemmis gồm 4 giai đoạn: lập kế hoạch, thực hiện, quan sát và phản hồi, giúp liên tục điều chỉnh phương pháp dạy học dựa trên kết quả thực tế và phản hồi của học sinh.

3. Kết quả cải thiện kỹ năng viết được đo lường bằng cách nào?
   Qua bài kiểm tra trước và sau khi áp dụng sơ đồ tư duy, điểm trung bình của học sinh tăng đáng kể ở các tiêu chí nội dung, tổ chức, phong cách và ngữ pháp, được phân tích bằng phần mềm SPSS và kiểm định ý nghĩa thống kê.

4. Học sinh có thái độ như thế nào đối với việc học viết luận qua sơ đồ tư duy?
   Phần lớn học sinh thể hiện thái độ tích cực, cho rằng phương pháp giúp họ tổ chức ý tưởng tốt hơn, dễ dàng hơn trong việc viết bài và tăng hứng thú học tập.

5. Phương pháp này có thể áp dụng cho các cấp học khác không?
   Sơ đồ tư duy là phương pháp linh hoạt, có thể áp dụng hiệu quả ở nhiều cấp học khác nhau, đặc biệt trong việc phát triển kỹ năng viết và tư duy sáng tạo, tuy nhiên cần điều chỉnh phù hợp với trình độ học sinh.

Kết luận

• Sử dụng sơ đồ tư duy giúp cải thiện đáng kể kỹ năng viết bài luận tiếng Anh của học sinh lớp 9 tại trường trung học cơ sở ở Hải Phòng.
• Điểm số trung bình của học sinh tăng từ 6.4 lên 7.9 sau hai chu kỳ áp dụng phương pháp, với sự tiến bộ rõ rệt ở các tiêu chí nội dung, tổ chức, phong cách và ngữ pháp.
• Học sinh có thái độ tích cực và hứng thú hơn khi học viết luận qua sơ đồ tư duy, góp phần nâng cao động lực học tập.
• Mô hình nghiên cứu hành động Kemmis cho phép điều chỉnh linh hoạt phương pháp giảng dạy dựa trên phản hồi thực tế, nâng cao hiệu quả đào tạo.
• Khuyến nghị triển khai rộng rãi phương pháp này trong các trường trung học cơ sở, đồng thời tổ chức tập huấn giáo viên và phát triển tài liệu hỗ trợ để nâng cao chất lượng dạy học tiếng Anh.

Hãy áp dụng ngay phương pháp sơ đồ tư duy để nâng cao kỹ năng viết luận tiếng Anh cho học sinh và góp phần đổi mới phương pháp giảng dạy hiệu quả!