I. Tổng quan nghiên cứu về thành ngữ rồng long ngựa mã
Luận văn của Chen Nan tập trung đối chiếu thành ngữ có yếu tố “rồng - long” và “ngựa - mã” trong tiếng Trung và tiếng Việt. Phần mở đầu đã nêu lên lý do chọn đề tài, nhấn mạnh mối quan hệ văn hóa gần gũi giữa hai nước và vai trò của thành ngữ trong việc phản ánh văn hóa dân tộc. Tác giả cũng đã khái quát các nghiên cứu trước đây về thành ngữ ở cả Trung Quốc và Việt Nam, liên quan đến rồng và ngựa. Ở Trung Quốc, các nghiên cứu về rồng thường tập trung vào so sánh văn hóa rồng giữa Trung Quốc và các nước khác, phân tích ý nghĩa biểu tượng của rồng. Đối với ngựa, các nghiên cứu phân tích ý nghĩa biểu tượng trong 12 con giáp, nguồn gốc, đặc điểm cấu trúc, đặc điểm tu từ và ý nghĩa văn hóa của thành ngữ liên quan. Ở Việt Nam, nghiên cứu về thành ngữ rồng còn hạn chế, chủ yếu đề cập đến rồng như một biểu tượng văn hóa. Nghiên cứu về thành ngữ ngựa cũng chưa nhiều, tập trung vào ngữ nghĩa và so sánh với thành ngữ tiếng Anh hoặc Hàn Quốc. Qua tổng quan này, luận văn đã làm rõ bối cảnh nghiên cứu và chỉ ra khoảng trống cần được bổ sung, đó là việc đối chiếu chuyên sâu thành ngữ “rồng - long” và “ngựa - mã” giữa tiếng Trung và tiếng Việt.
II. Lý luận và phương pháp nghiên cứu
Luận văn trình bày rõ đối tượng và phạm vi nghiên cứu, giới hạn trong thành ngữ chứa “rồng - long” và “ngựa - mã” được ghi nhận trong các từ điển thành ngữ của hai nước. Chen Nan sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu, bao gồm phân tích tài liệu, thống kê, so sánh - đối chiếu, và phân tích - tổng hợp. Phương pháp phân tích tài liệu giúp thu thập thông tin từ các công trình nghiên cứu trước đó. Phương pháp thống kê giúp xác định số lượng thành ngữ liên quan trong từng ngôn ngữ. Phương pháp so sánh - đối chiếu là cốt lõi, dùng để tìm ra điểm giống và khác nhau về cấu trúc, ngữ nghĩa, và nội hàm văn hóa của thành ngữ. Cuối cùng, phương pháp phân tích - tổng hợp được sử dụng để rút ra kết luận tổng quát từ các phân tích cụ thể. Việc kết hợp các phương pháp này đảm bảo tính khoa học và toàn diện cho nghiên cứu. Luận văn cũng nêu rõ ý nghĩa lý luận và thực tiễn. Về mặt lý luận, nghiên cứu góp phần làm rõ khái niệm thành ngữ và bổ sung vào lý thuyết hệ thống từ vựng của hai tiếng. Về mặt thực tiễn, nghiên cứu cung cấp tư liệu cho việc học tập, giảng dạy tiếng Trung và tiếng Việt, đồng thời góp phần tăng cường giao lưu văn hóa giữa hai nước.
III. Nội dung chính của luận văn
Dựa trên mục lục, luận văn được chia thành ba chương chính. Chương 1 tập trung vào các vấn đề lý luận chung, bao gồm tổng quan các nghiên cứu trước đó, hệ thống các khái niệm liên quan đến thành ngữ, mối quan hệ giữa văn hóa và thành ngữ, và nguồn gốc của thành ngữ “rồng - long” và “ngựa - mã”. Chương 2 đi sâu vào cấu trúc của các thành ngữ này, khảo sát số lượng và đối chiếu cấu trúc giữa hai tiếng, phân loại thành ngữ theo dạng ẩn dụ hóa đối xứng và phi đối xứng. Chương 3 phân tích ngữ nghĩa và nội hàm văn hóa, so sánh nghĩa cấu trúc, nghĩa biểu trưng và nội hàm văn hóa được phản ánh qua các thành ngữ. Luận văn không chỉ đơn thuần liệt kê và so sánh các thành ngữ, mà còn đi sâu phân tích ý nghĩa, nguồn gốc và cách thức sử dụng của chúng, từ đó làm nổi bật sự tương đồng và khác biệt trong tư duy, quan niệm và giá trị văn hóa của người Trung Quốc và người Việt Nam. Ví dụ, việc phân tích nội hàm “rồng - long” và “ngựa - mã” trong văn hóa hai nước giúp hiểu rõ hơn về cách hai dân tộc nhìn nhận và đánh giá các con vật này, cũng như cách chúng được sử dụng trong ngôn ngữ biểu đạt.
IV. Đánh giá chung
Luận văn của Chen Nan thể hiện một cách tiếp cận khoa học và bài bản trong việc nghiên cứu đối chiếu thành ngữ. Việc lựa chọn đề tài “rồng - long” và “ngựa - mã” mang tính đại diện và có ý nghĩa văn hóa sâu sắc. Việc sử dụng đa dạng phương pháp nghiên cứu và phân tích chi tiết cả về cấu trúc, ngữ nghĩa lẫn nội hàm văn hóa giúp luận văn đạt được tính toàn diện. Tuy nhiên, luận văn có thể được nâng cao hơn nữa bằng cách mở rộng phạm vi nghiên cứu sang các loại hình văn học dân gian khác như tục ngữ, ca dao, để có cái nhìn đa chiều hơn về hình tượng “rồng - long” và “ngựa - mã” trong văn hóa hai nước. Tóm lại, luận văn là một đóng góp đáng kể cho việc nghiên cứu đối chiếu thành ngữ tiếng Trung và tiếng Việt, cung cấp những hiểu biết quý báu về văn hóa và ngôn ngữ của hai dân tộc. Nghiên cứu này có giá trị tham khảo cho những ai quan tâm đến ngôn ngữ học đối chiếu, văn hóa học và giảng dạy ngoại ngữ.
