Nghiên cứu sinh học và sản xuất giống nghêu lụa Paphia undulata

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

TÓM TẮT

ABSTRACT

MỤC LỤC

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC HÌNH

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN

MỞ ĐẦU

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU

1.1. Tình hình nghiên cứu đặc điểm sinh học giống nghêu Paphia

1.2. Vị trí phân loại và hình thái cấu tạo

1.3. Đặc điểm phân bố và môi trường sống

1.4. Đặc điểm dinh dưỡng

1.5. Đặc điểm sinh trưởng

1.6. Đặc điểm sinh sản

1.7. Tình hình nghiên cứu sản xuất giống các loài nghêu Paphia trên thế giới

1.8. Nghiên cứu sản xuất giống nhân tạo

1.9. Các nghiên cứu phương pháp kích thích sinh sản

1.10. Các nghiên cứu nâng cao hiệu quả ương nuôi ấu trùng và nghêu giống

1.11. Các nghiên cứu sản xuất giống nghêu trong nước

2. CHƯƠNG 2: VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tượng, thời gian và địa điểm nghiên cứu

2.2. Đối tượng nghiên cứu

2.3. Thời gian nghiên cứu

2.4. Địa điểm nghiên cứu

2.5. Nội dung nghiên cứu

2.6. Phương pháp nghiên cứu

2.7. Nghiên cứu đặc điểm sinh học sinh sản của nghêu lụa

2.8. Phương pháp thu mẫu

2.9. Các giai đoạn phát triển tuyến sinh dục

2.10. Tỷ lệ giới tính

2.11. Mùa vụ sinh sản và hệ số thành thục sinh dục

2.12. Kích thước thành thục sinh dục lần đầu

2.13. Sức sinh sản

2.14. Các giai đoạn phát triển phôi và ấu trùng

2.15. Nghiên cứu kỹ thuật nuôi vỗ thành thục và kích thích sinh sản nghêu lụa

2.16. Ảnh hưởng của thức ăn lên tỷ lệ sống và khả năng thành thục sinh dục (TN1)

2.17. Ảnh hưởng của cường độ chiếu sáng lên tỷ lệ sống, khả năng thành thục và sinh sản (TN2)

2.18. Ảnh hưởng của phương pháp kích thích lên hiệu quả sinh sản (TN3)

2.19. Nghiên cứu kỹ thuật ương ấu trùng nghêu lụa giai đoạn sống trôi nổi

2.20. Ảnh hưởng của độ mặn lên sinh trưởng và tỷ lệ sống của ấu trùng nghêu lụa (TN4)

2.21. Ảnh hưởng của thức ăn lên sinh trưởng và tỷ lệ sống của ấu trùng nghêu lụa (TN5)

2.22. Ảnh hưởng của mật độ ương lên sinh trưởng và tỷ lệ sống của ấu trùng nghêu lụa (TN6)

2.23. Nghiên cứu kỹ thuật ương ấu trùng nghêu lụa giai đoạn sống đáy và nghêu giống

2.24. Ảnh hưởng kết hợp của thức ăn và độ mặn lên sinh trưởng và tỷ lệ sống của ấu trùng và nghêu giống (TN7)

2.25. Ảnh hưởng kết hợp của mật độ và chất đáy lên sinh trưởng và tỷ lệ sống của ấu trùng và nghêu giống (TN8)

2.26. Ảnh hưởng của mật độ và thời gian vận chuyển lên tỷ lệ sống và tiêu hao ôxy hòa tan của nghêu giai đoạn giống (TN9)

2.27. Thực nghiệm sản xuất giống nhân tạo và xây dựng quy trình kỹ thuật sản xuất giống nhân tạo nghêu lụa tại Khánh Hòa

2.28. Kỹ thuật tuyển chọn, nuôi vỗ thành thục và kích thích sinh sản

2.29. Kỹ thuật ương nuôi ấu trùng giai đoạn trôi nổi

2.30. Kỹ thuật ương nuôi ấu trùng giai đoạn sống đáy và nghêu giống

2.31. Kỹ thuật nuôi cấy tảo sinh khối làm thức ăn cho nghêu

2.32. Phương pháp thu mẫu và xác định các chỉ tiêu nghiên cứu

2.33. Phương pháp thu mẫu và các công thức tính toán

2.34. Phương pháp xác định các yếu tố môi trường

2.35. Phương pháp phân tích thành phần sinh hóa

2.36. Phương pháp phân tích số liệu

3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

3.1. Đặc điểm sinh học sinh sản của nghêu lụa

3.2. Chỉ tiêu hình thái, khối lượng của nghêu lụa

3.3. Đặc điểm các giai đoạn phát triển tuyến sinh dục của nghêu lụa

3.4. Tỷ lệ giới tính của nghêu lụa

3.5. Mùa vụ sinh sản và hệ số thành thục sinh dục

3.6. Kích thước thành thục sinh dục lần đầu của nghêu lụa

3.7. Sức sinh sản

3.8. Các giai đoạn phát triển phôi và ấu trùng nghêu lụa

3.9. Hoạt động sinh sản và quá trình phát triển phôi

3.10. Các giai đoạn phát triển ấu trùng và con giống nghêu lụa

3.11. Kỹ thuật nuôi vỗ thành thục và kích thích nghêu lụa sinh sản

3.12. Ảnh hưởng của thức ăn lên tỷ lệ sống và khả năng thành thục của nghêu lụa (TN1)

3.13. Biến động các yếu tố môi trường trong thí nghiệm

3.14. Kết quả nuôi vỗ thành thục nghêu lụa

3.15. Thành phần sinh hóa của nghêu lụa

3.16. Ảnh hưởng của chế độ chiếu sáng lên tỷ lệ sống, khả năng thành thục và sinh sản của nghêu lụa (TN2)

3.17. Biến động điều kiện môi trường thí nghiệm

3.18. Kết quả nuôi vỗ thành thục nghêu lụa bố mẹ

3.19. Kết quả kích thích sinh sản

3.20. Ảnh hưởng của phương pháp kích thích lên hiệu quả sinh sản của nghêu lụa (TN3)

3.21. Biến động điều kiện môi trường thí nghiệm

3.22. Kết quả kích thích sinh sản nghêu lụa

3.23. Kỹ thuật ương nuôi ấu trùng nghêu lụa giai đoạn sống trôi nổi

3.24. Điều kiện môi trường thí nghiệm

3.25. Ảnh hưởng của độ mặn lên sinh trưởng và tỷ lệ sống của ấu trùng nghêu lụa giai đoạn sống trôi nổi (TN4)

3.26. Sinh trưởng của ấu trùng nghêu lụa

3.27. Tỷ lệ sống của ấu trùng nghêu lụa

3.28. Ảnh hưởng của thức ăn lên sinh trưởng và tỷ lệ sống của ấu trùng nghêu lụa giai đoạn sống trôi nổi (TN5)

3.29. Sinh trưởng của ấu trùng nghêu lụa

3.30. Tỷ lệ sống của ấu trùng nghêu lụa

3.31. Ảnh hưởng của mật độ ương lên sinh trưởng và tỷ lệ sống của ấu trùng nghêu lụa (TN6)

3.32. Sinh trưởng của ấu trùng nghêu lụa

3.33. Tỷ lệ sống của ấu trùng nghêu lụa

3.34. Kỹ thuật ương nuôi ấu trùng giai đoạn sống đáy và nghêu giống

3.35. Ảnh hưởng kết hợp của thức ăn và độ mặn lên sinh trưởng và tỷ lệ sống của ấu trùng sống đáy và nghêu giống (TN7)

3.36. Điều kiện môi trường thí nghiệm

3.37. Sinh trưởng của ấu trùng và nghêu lụa giống

3.38. Tỷ lệ sống của ấu trùng sống đáy và nghêu lụa giống

3.39. Ảnh hưởng kết hợp của chất đáy và mật độ lên sinh trưởng và tỷ lệ sống của ấu trùng sống đáy và nghêu lụa giống (TN8)

3.40. Điều kiện môi trường thí nghiệm

3.41. Sinh trưởng của ấu trùng sống đáy và nghêu lụa giống

3.42. Tỷ lệ sống của ấu trùng sống đáy và nghêu lụa giống

3.43. Ảnh hưởng kết hợp của mật độ và thời gian vận chuyển lên tỷ lệ sống và tiêu hao ôxy hòa tan (ppm/g/phút) của nghêu lụa giống (TN9)

3.44. Ảnh hưởng lên tỷ lệ sống của nghêu giống

3.45. Ảnh hưởng lên khả năng tiêu hao ôxy của nghêu lụa giai đoạn giống

3.46. Thực nghiệm sản xuất giống và xây dựng quy trình kỹ thuật sản xuất giống nghêu lụa tại Khánh Hòa

3.47. Thực nghiệm sản xuất giống nghêu lụa

3.48. Tuyển chọn và nuôi vỗ thành thục nghêu lụa bố mẹ

3.49. Kích thích sinh sản

3.50. Ương nuôi ấu trùng và nghêu giống

3.51. Quy trình kỹ thuật sản xuất giống nhân tạo nghêu lụa

3.52. Chỉ tiêu kỹ thuật và qui mô sản xuất

3.53. Cơ sở hạ tầng và trang thiết bị

3.54. Nội dung quy trình

4. CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC MỘT SỐ HÌNH ẢNH THỰC HIỆN LUẬN ÁN

PHỤ LỤC KẾT QUẢ XỬ LÝ SỐ LIỆU

I. Đặc điểm sinh học của nghêu lụa Paphia undulata

Nghiên cứu về đặc điểm sinh học của nghêu lụa Paphia undulata cho thấy quá trình phát triển tuyến sinh dục của loài này được chia thành năm giai đoạn: chưa phát triển, phát triển, thành thục sinh dục, sinh sản và tái phát dục. Tỷ lệ giới tính của nghêu lụa là 1:1.08, cho thấy sự cân bằng giữa hai giới. Nghêu lụa có khả năng sinh sản quanh năm, nhưng tập trung vào hai vụ chính từ tháng 4 đến tháng 5 và từ tháng 9 đến tháng 10. Kích thước thành thục sinh dục lần đầu là 43 mm đối với nghêu đực và 44 mm đối với nghêu cái. Sức sinh sản tuyệt đối trung bình đạt 1.054 trứng/cá thể, cho thấy tiềm năng sinh sản cao của loài này. Môi trường sống lý tưởng cho nghêu lụa bao gồm độ mặn từ 30-31‰, pH từ 7.5-8.5, và nhiệt độ từ 28-29°C. Quá trình phát triển ấu trùng trải qua bốn giai đoạn trong khoảng 25 ngày, điều này cho thấy sự phức tạp trong chu kỳ sống của nghêu lụa.

II. Kỹ thuật sản xuất giống nghêu lụa

Kỹ thuật sản xuất giống nghêu lụa tại Khánh Hòa đã được nghiên cứu và phát triển với nhiều phương pháp khác nhau. Vi tảo Chlorella sp. galbana được xác định là thức ăn phù hợp nhất cho việc nuôi vỗ thành thục nghêu lụa, mang lại kết quả tối ưu về tỷ lệ sống và khả năng thành thục. Điều kiện chiếu sáng từ 500 đến 3.000 lux cũng đã được chứng minh là có ảnh hưởng tích cực đến tỷ lệ sống và khả năng sinh sản của nghêu lụa. Ba phương pháp kích thích sinh sản được áp dụng bao gồm sốc nhiệt, chiếu đèn tia cực tím và ngâm trong dung dịch NH4OH. Trong đó, phương pháp sốc nhiệt cho hiệu quả sinh sản tốt nhất. Kỹ thuật ương ấu trùng trong giai đoạn trôi nổi yêu cầu độ mặn 31‰ và mật độ ương từ 1-3 con/mL, kết hợp với thức ăn là vi tảo N. oculata và Chlorella sp. galbana. Đối với giai đoạn sống đáy, độ mặn 31‰ kết hợp với thức ăn tổng hợp cho kết quả tốt nhất về sinh trưởng và tỷ lệ sống.

III. Tình trạng bảo tồn và phát triển giống nghêu lụa

Tình trạng bảo tồn của nghêu lụa Paphia undulata đang gặp nhiều thách thức do khai thác tự nhiên không bền vững. Sản lượng nghêu lụa đã giảm trong những năm gần đây, dẫn đến nhu cầu cấp thiết về việc phát triển sản xuất giống nhân tạo. Việc xây dựng quy trình kỹ thuật sản xuất giống không chỉ giúp tăng cường nguồn giống mà còn đảm bảo sự bền vững cho nghề nuôi trồng thủy sản. Nghiên cứu đã thực hiện sản xuất thành công 17,37 triệu con giống nghêu lụa với tỷ lệ sống trung bình 4,6%. Điều này cho thấy tiềm năng lớn trong việc phát triển giống nghêu lụa, đồng thời góp phần vào việc bảo tồn loài này trong tự nhiên. Các biện pháp quản lý và bảo tồn cần được thực hiện để đảm bảo sự phát triển bền vững cho nghêu lụa trong tương lai.

IV. Đánh giá chất lượng giống nghêu lụa

Đánh giá chất lượng giống nghêu lụa là một yếu tố quan trọng trong sản xuất giống nhân tạo. Các chỉ tiêu như kích thước, khối lượng và tỷ lệ sống của nghêu giống cần được theo dõi chặt chẽ. Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng việc áp dụng các phương pháp nuôi vỗ và kích thích sinh sản hợp lý có thể nâng cao chất lượng giống. Việc sử dụng thức ăn phù hợp và điều kiện môi trường tối ưu sẽ giúp tăng cường sức sống và khả năng sinh trưởng của nghêu giống. Đánh giá chất lượng giống không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sản xuất mà còn đảm bảo sự phát triển bền vững cho ngành nuôi trồng thủy sản.

Luận án tiến sĩ về sinh học và sản xuất giống nghêu lụa Paphia undulata