I. Tổng Quan Ngành Thủy Sản Kiên Giang Tiềm Năng Phát Triển
Ngành thủy sản Kiên Giang được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn, có khả năng tạo ra sản phẩm hàng hóa có giá trị cao. Với 200 km bờ biển và 63.000 km2 ngư trường, nguồn lợi thủy sản của tỉnh rất phong phú. Sản lượng khai thác hàng năm đạt tương đối lớn, đóng góp quan trọng vào giá trị sản xuất thủy sản của tỉnh. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, ngành cần giải quyết các vấn đề về vốn đầu tư, cơ chế chính sách và định hướng chiến lược. Bài viết này tập trung vào các giải pháp để phát triển ngành thủy sản Kiên Giang đến năm 2010, góp phần vào tiến trình phát triển kinh tế của tỉnh.
1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ngành thủy sản Kiên Giang
Ngành thủy sản Kiên Giang có lịch sử hình thành và phát triển lâu đời, gắn liền với việc xây dựng và phát triển kinh tế của đất nước. Nghề cá nhân dân đã nêu cao truyền thống yêu nước và đạt nhiều thành tựu trong công cuộc đổi mới. Truyền thống tốt đẹp này là vốn quý của ngành, không chỉ cho hiện tại mà còn cho các thế hệ mai sau. Đặc biệt, tỉnh Kiên Giang có nhiều tiềm năng phát triển khai thác thủy sản.
1.2. Vai trò của ngành thủy sản đối với kinh tế xã hội
Ngành thủy sản được coi là ngành kinh tế thế mạnh, có khả năng tạo ra sản phẩm hàng hóa có giá trị cao, góp phần mang lại nguồn thu cho kinh tế - xã hội. Việc đầu tư và tìm ra giải pháp phát triển đồng bộ, đầu tư chiều sâu cho ngành là trọng tâm hàng đầu hiện nay nhằm góp phần phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam. Điều này hoàn toàn đúng theo phương hướng của Chỉ thị số 32/1998/CT-TTg.
II. Thách Thức và Vấn Đề Của Ngành Thủy Sản Kiên Giang
Mặc dù có tiềm năng lớn, thực trạng thủy sản Kiên Giang vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Sản phẩm thủy sản Kiên Giang xuất khẩu chủ yếu ở dạng nguyên liệu, bán thành phẩm, chưa có giá trị gia tăng cao. Các vấn đề về quản lý, vốn, công nghệ, con người và đặc biệt là thị trường cần được giải quyết. Ngành cần tranh thủ mọi nguồn vốn để đầu tư đầy đủ và đồng bộ ở tất cả các khâu trong qui trình sản xuất khép kín. Vụ kiện bán phá giá tôm của Mỹ năm 2004 cũng gây ra nhiều khó khăn cho việc chế biến thủy sản và xuất khẩu.
2.1. Hạn chế trong chế biến và xuất khẩu thủy sản
Sản phẩm thủy sản Kiên Giang xuất khẩu hiện nay vẫn còn ở dạng nguyên liệu, bán thành phẩm nhiều. Để đạt được hiệu quả cao trong sản xuất kinh doanh, cần xử lý nhiều vấn đề, trong đó các vấn đề về quản lý, tiền vốn, công nghệ, con người, thị trường… mà thị trường là yếu tố quan trọng nhất.
2.2. Ảnh hưởng của vụ kiện bán phá giá tôm
Khó khăn nảy sinh trong năm 2004 là vụ kiện bán phá giá tôm của Mỹ đã gây ách tắc cho việc chế biến và xuất khẩu mặt hàng tôm, nhất là bị ép giá. Tôm nguyên liệu còn rớt giá, bấp bênh làm ảnh hưởng đến người nuôi.
III. Cách Phát Triển Nuôi Trồng Thủy Sản Kiên Giang Bền Vững
Để phát triển bền vững nuôi trồng thủy sản Kiên Giang, cần áp dụng các phương thức nuôi đa dạng, phong phú và ngày càng tiến bộ. Các mô hình như nuôi tôm mặn, lợ; nuôi cá ao hầm, mương vườn; nuôi cá ruộng lúa; nuôi cá rừng tràm, nuôi thâm canh, bán thâm canh, nuôi sinh thái, nuôi tôm trên đất cát… cần được khuyến khích. Đặc biệt, cần tận dụng lợi thế về nguồn tôm giống và thức ăn tự nhiên phong phú để phát triển nghề nuôi tôm nước lợ. Đồng thời, chú trọng bảo vệ môi trường và quản lý dịch bệnh.
3.1. Đa dạng hóa các hình thức nuôi trồng thủy sản
Việt Nam là một trong những nước nằm trong nhóm các nước sản xuất nguyên liệu cho chế biến và xuất khẩu lớn trên thế giới với nhiều loại hình, phương thức nuôi đa dạng, phong phú và ngày càng tiến bộ như: nuôi tôm mặn, lợ; nuôi cá ao hầm, mương vườn; nuôi cá ruộng lúa; nuôi cá rừng tràm, nuôi thâm canh, bán thâm canh, nuôi sinh thái, nuôi tôm trên đất cát…
3.2. Phát triển nuôi tôm nước lợ tận dụng lợi thế tự nhiên
Đặc biệt do thiên nhiên ưu đãi về nguồn tôm giống và thức ăn tự nhiên phong phú nên nghề nuôi tôm nước lợ có bước phát triển nhanh chóng trong thời gian gần đây. Cần có chính sách hỗ trợ người dân nuôi tôm để duy trì và phát triển.
IV. Giải Pháp Nâng Cao Chất Lượng Chế Biến Thủy Sản Kiên Giang
Nâng cao chất lượng chế biến thủy sản Kiên Giang là yếu tố then chốt để tăng giá trị gia tăng và khả năng cạnh tranh của sản phẩm. Cần cải tạo và nâng cấp toàn diện các xí nghiệp hiện có, đầu tư xây dựng các cơ sở chế biến thủy sản thế hệ mới. Đồng thời, chú trọng nâng cao trình độ kỹ thuật, công nghệ chế biến, đa dạng hóa sản phẩm và đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng quốc tế. Việc xây dựng thương hiệu và xúc tiến thương mại cũng cần được đẩy mạnh để mở rộng thị trường thủy sản Kiên Giang.
4.1. Đầu tư vào công nghệ và trang thiết bị chế biến
Cao trào cải tạo và nâng cấp toàn diện các các xí nghiệp hiện có, sự ra đời của hàng chục cơ sở chế biến thủy sản thế hệ mới đã làm thay đổi hẳn diện mạo của ngành công nghiệp chế biến thủy sản Việt Nam.
4.2. Nâng cao trình độ kỹ thuật và đa dạng hóa sản phẩm
Từ năm 1994 trở lại đây ngành thủy sản Việt Nam chú trọng nâng cấp cũng như đầu tư, quan tâm tiếp cận với nhu cầu khách hàng nên các mặt hàng cũng được nâng dần chất lượng (nhiều sản phẩm chủ yếu đạt tiêu chuẩn qui định cả trong và ngoài nước), qui cách mẫu mã, đa dạng hóa mặt hàng, thị trường cũng được mở rộng hơn.
V. Chính Sách Hỗ Trợ Phát Triển Ngành Thủy Sản Kiên Giang
Chính sách phát triển thủy sản đóng vai trò quan trọng trong việc tạo động lực cho ngành phát triển. UBND Tỉnh và sở Thủy sản Kiên Giang cần tiếp tục quan tâm đến sự phát triển của ngành, xây dựng các dự án và có nhiều biện pháp để hỗ trợ. Cần tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn, công nghệ, thông tin thị trường. Đồng thời, cần tăng cường công tác quản lý nhà nước về thủy sản, đảm bảo phát triển bền vững và bảo vệ nguồn lợi thủy sản Kiên Giang.
5.1. Ưu đãi về vốn và công nghệ cho doanh nghiệp thủy sản
Nhằm khuyến khích đầu tư và phát triển các lĩnh vực thủy sản, UBND Tỉnh và sở Thủy sản Kiên Giang đã rất quan tâm đến sự phát triển của ngành, đã xây dựng các dự án và cũng đã có nhiều biện pháp để hỗ trợ. Cần có các chính sách cụ thể để tạo động lực cho doanh nghiệp.
5.2. Tăng cường quản lý nhà nước về thủy sản
Quản lý nhà nước về thủy sản cần được tăng cường để đảm bảo khai thác và nuôi trồng thủy sản bền vững, bảo vệ môi trường và nguồn lợi thủy sản.
VI. Định Hướng Tương Lai Cho Ngành Thủy Sản Kiên Giang
Với những giải pháp đồng bộ, ngành thủy sản Kiên Giang có nhiều triển vọng phát triển trong tương lai. Cần tiếp tục phát huy tiềm năng và lợi thế, khắc phục những hạn chế, để đưa ngành thủy sản trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Mục tiêu là xây dựng một ngành thủy sản hiện đại, bền vững và có khả năng cạnh tranh cao trên thị trường quốc tế. Đồng thời, cần gắn kết phát triển kinh tế với bảo vệ an ninh quốc phòng vùng biển.
6.1. Xây dựng ngành thủy sản hiện đại và bền vững
Mục tiêu phát triển kinh tế thủy sản giai đoạn 2005 – 2010 mở ra triển vọng cho các ngành khai thác, nuôi trồng, chế biến và dịch vụ hậu cần nghề cá những điều kiện thuận lợi để đầu tư, nâng cấp, phát triển sản xuất một cách đồng bộ.
6.2. Gắn kết phát triển kinh tế với an ninh quốc phòng
Gắn nhiệm vụ phát triển kinh tế thủy sản với công tác bảo vệ an ninh quốc phòng vùng biển, ngư dân vừa bám biển sản xuất vừa bảo vệ an ninh quốc phòng trong đó hải đoàn tự vệ biển thuộc các Công ty quốc doanh đánh cá các tỉnh thành phối hợp với các lực lượng vũ trang đã và luôn làm nòng cốt trong công tác an ninh quốc phòng trên biển.