Nghiên Cứu Đặc Điểm Dịch Tễ Học Phân Tử Gen K13 Và Đáp Ứng Của Plasmodium falciparum Với Dihydroartemisinin-Piperaquin Phosphate

• Tác giả: Đỗ Mạnh Hà
• Người hướng dẫn: PGS. Bùi Quang Phúc
• Trường học: Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung Ương
• Chuyên ngành: Dịch tễ học
• Đề tài: Nghiên Cứu Đặc Điểm Dịch Tễ Học Phân Tử Gen K13 Của Plasmodium falciparum Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: Luận án tiến sỹ y học
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Tình hình bệnh sốt rét trên thế giới và Việt Nam
• 1.2. Sốt rét và một số yếu tố liên quan dịch tễ bệnh sốt rét
• 1.3. Các thuật ngữ và định nghĩa liên quan tới kháng thuốc
• 1.3.1. Đột biến gen K13
• 1.3.2. Tình hình ký sinh trùng Plasmodium falciparum kháng thuốc sốt rét
• 1.3.2.1. Trên thế giới
• 1.3.2.2. Tại Việt Nam
• 1.3.3. Hiệu lực điều trị, tính dung nạp và độ an toàn của DHA-PPQ
• 1.3.3.1. Tính dung nạp của phối hợp thuốc DHA-PPQ
• 1.3.3.2. Hiệu lực điều trị và độ an toàn của phối hợp DHA-PPQ
• 1.3.4. Các kỹ thuật đánh giá kháng thuốc do quần thể P.
• 1.3.4.1. Kỹ thuật in vivo đánh giá nhạy - kháng thuốc trên lâm sàng
• 1.3.4.2. Kỹ thuật in vitro đánh giá ký sinh trùng P. falciparum kháng thuốc
• 1.3.4.3. Các kỹ thuật sinh học phân tử
• 1.3.5. Một số yếu tố thuận lợi cho KSTSR phát triển và hình thành kháng
• 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Mô tả một số đặc điểm dịch tễ học phân tử đột biến gen K13
• 2.2. Đối tượng, thời gian, địa điểm nghiên cứu
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu
• 2.4. Đánh giá đáp ứng của ký sinh trùng sốt rét Plasmodium falciparum
• 2.5. Đối tượng, thời gian, địa điểm nghiên cứu
• 2.6. Phương pháp nghiên cứu
• 2.7. Đánh giá nhạy cảm của ký sinh trùng sốt rét Plasmodium falciparum
• 2.8. Đối tượng, thời gian, địa điểm nghiên cứu
• 2.9. Phương pháp nghiên cứu
• 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô tả đặc điểm dịch tễ học phân tử đột biến gen K13
• 3.2. Đặc điểm chung của bệnh nhân nhiễm Plasmodium falciparum
• 3.3. Phân tích đặc điểm các vị trí đột biến trên gen K13 của P.
• 3.4. Đặc điểm về đột biến gen K13 của quần thể P.
• 3.5. Tỷ lệ đột biến gen K13 của 5 tỉnh thực hiện nghiên cứu
• 3.6. So sánh tỷ lệ đột biến gen K13 của các quần thể P.
• 3.7. Đánh giá đáp ứng của ký sinh trùng sốt rét Plasmodium falciparum với
• 3.7.1. Đặc điểm chung về dân số của nhóm nghiên cứu
• 3.7.2. Tỷ lệ, đặc điểm đột biến gen K13 của nhóm nghiên cứu in vivo
• 3.7.3. Thời gian làm sạch ký sinh trùng và cắt sốt sau điều trị DHA-PPQ
• 3.7.4. Hiệu lực phác đồ DHA-PPQ trong điều trị sốt rét do P.
• 3.8. Đánh giá nhạy cảm của P. falciparum với thuốc sốt rét trên in vitro
• 3.8.1. Đặc điểm đột biến gen K13 của ký sinh trùng P.
• 3.8.2. Đánh giá nhạy cảm của P. falciparum với thuốc sốt rét
• 3.8.3. Mối liên quan giữa đột biến gen k13 của ký sinh trùng P.
• 3.8.4. Mô tả một số đặc điểm dịch tễ học phân tử đột biến gen K 13 của Plasmodium falciparum tại 5 tỉnh có sốt rét lưu hành nặng
• 3.9. Đánh giá đáp ứng của ký sinh trùng sốt rét Plasmodium falciparum với thuốc dihydroartemisinin - piperaquin phosphat tại các điểm nghiên cứu
• 3.10. Đánh giá nhạy cảm của ký sinh trùng P. falciparum với một số thuốc sốt rét trên thử nghiệm in vitro tại Gia Lai
• TÍNH KHOA HỌC, TÍNH MỚI
• MỘT SỐ ĐIỂM HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
• NHỮNG CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Nghiên Cứu Đặc Điểm Dịch Tễ Học Gen K13

Nghiên cứu về đặc điểm dịch tễ học của gen K13 trong Plasmodium falciparum tại Việt Nam là một vấn đề quan trọng trong việc hiểu rõ tình hình kháng thuốc sốt rét. Gen K13 đã được xác định là một chỉ điểm phân tử liên quan đến kháng thuốc artemisinin. Việc phân tích gen này giúp xác định tỷ lệ kháng thuốc và đưa ra các biện pháp điều trị hiệu quả hơn.

1.1. Tình Hình Sốt Rét Tại Việt Nam

Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ mắc sốt rét cao, đặc biệt là ở các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên. Theo báo cáo của WHO, số ca mắc sốt rét tại Việt Nam vẫn còn đáng lo ngại, với nhiều ca tử vong liên quan đến bệnh này.

1.2. Vai Trò Của Gen K13 Trong Kháng Thuốc

Gen K13 đóng vai trò quan trọng trong việc xác định khả năng kháng thuốc của Plasmodium falciparum. Các đột biến trong gen này đã được ghi nhận là nguyên nhân chính dẫn đến sự giảm hiệu quả của các phác đồ điều trị dựa trên artemisinin.

II. Vấn Đề Kháng Thuốc Sốt Rét Tại Việt Nam

Kháng thuốc là một trong những thách thức lớn nhất trong việc điều trị sốt rét. Plasmodium falciparum đã phát triển khả năng kháng với nhiều loại thuốc, đặc biệt là artemisinin. Việc nghiên cứu các đặc điểm dịch tễ học của gen K13 sẽ giúp hiểu rõ hơn về tình hình kháng thuốc tại các vùng sốt rét lưu hành.

2.1. Tình Hình Kháng Thuốc Trên Thế Giới

Trên thế giới, kháng thuốc sốt rét đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng, đặc biệt là ở khu vực Tiểu vùng Mê Kông. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng tỷ lệ kháng thuốc đang gia tăng, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị.

2.2. Thách Thức Trong Điều Trị Sốt Rét

Việc điều trị sốt rét ngày càng trở nên khó khăn do sự xuất hiện của các chủng Plasmodium falciparum kháng thuốc. Điều này đòi hỏi các biện pháp can thiệp kịp thời và hiệu quả để kiểm soát tình hình.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Đặc Điểm Gen K13

Nghiên cứu này sử dụng các phương pháp sinh học phân tử để phân tích gen K13 của Plasmodium falciparum. Các mẫu bệnh phẩm được thu thập từ nhiều tỉnh khác nhau, giúp cung cấp cái nhìn tổng quan về tình hình kháng thuốc tại Việt Nam.

3.1. Kỹ Thuật Phân Tích Gen K13

Kỹ thuật PCR được sử dụng để xác định các đột biến trong gen K13. Phân tích này giúp phát hiện các biến thể gen có liên quan đến kháng thuốc, từ đó đưa ra các biện pháp điều trị phù hợp.

3.2. Đánh Giá Hiệu Quả Điều Trị

Đánh giá hiệu quả điều trị của thuốc dihydroartemisinin-piperaquin phosphate (DHA-PPQ) là một phần quan trọng trong nghiên cứu. Kết quả sẽ giúp xác định tỷ lệ đáp ứng lâm sàng và khả năng kháng thuốc của Plasmodium falciparum.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Đặc Điểm Gen K13

Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ đột biến gen K13 ở các tỉnh nghiên cứu có sự khác biệt rõ rệt. Những thông tin này sẽ giúp các nhà khoa học và bác sĩ có cái nhìn sâu sắc hơn về tình hình kháng thuốc tại Việt Nam.

4.1. Tỷ Lệ Đột Biến Gen K13

Tỷ lệ đột biến gen K13 ở các tỉnh như Bình Phước, Gia Lai, Khánh Hòa cho thấy sự gia tăng đáng kể. Điều này cho thấy sự cần thiết phải theo dõi thường xuyên tình hình kháng thuốc.

4.2. Ảnh Hưởng Đến Hiệu Quả Điều Trị

Sự gia tăng tỷ lệ đột biến gen K13 đã ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả điều trị của DHA-PPQ. Các bác sĩ cần điều chỉnh phác đồ điều trị để đảm bảo hiệu quả tối ưu.

V. Kết Luận Về Nghiên Cứu Gen K13 Tại Việt Nam

Nghiên cứu về gen K13 của Plasmodium falciparum tại Việt Nam đã chỉ ra những thách thức lớn trong việc điều trị sốt rét. Việc theo dõi và phân tích các đột biến gen là cần thiết để cải thiện hiệu quả điều trị và kiểm soát bệnh sốt rét.

5.1. Tương Lai Của Nghiên Cứu

Nghiên cứu trong tương lai cần tập trung vào việc phát triển các phương pháp điều trị mới và hiệu quả hơn, đồng thời tiếp tục theo dõi tình hình kháng thuốc.

5.2. Đề Xuất Chính Sách Y Tế

Cần có các chính sách y tế phù hợp để kiểm soát tình hình kháng thuốc, bao gồm việc tăng cường giám sát và nghiên cứu về gen K13 của Plasmodium falciparum.