Nghiên cứu bệnh sán dây trên chó và biện pháp phòng trị tại Đồng bằng sông Cửu Long

LỜI CẢM TẠ

LỜI CAM ĐOAN

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN

1.1. Tính cấp thiết của đề tài

1.2. Mục tiêu nghiên cứu

1.3. Ý nghĩa khoa học

1.4. Ý nghĩa thực tiễn

1.5. Những đóng góp mới của luận án

1.6. TỔNG QUAN TÀI LIỆU

1.6.1. Sán dây và bệnh sán dây

1.6.1.1. Phân loại sinh học sán dây

1.6.1.2. Đặc điểm hình thái sán dây

1.6.1.3. Đặc điểm sinh học sán dây

1.6.1.4. Bệnh sán dây trên chó

1.6.2. Sán dây trên chó

1.6.2.1. Phân loại sinh học các loài sán dây ký sinh trên chó

1.6.2.2. Đặc điểm hình thái một số loài sán dây ký sinh trên chó

1.6.2.3. Đặc điểm ký chủ trung gian của sán dây Dipylidium caninum

1.6.2.3.1. Đặc điểm phân loại và hình thái Ctenocephalides

1.6.2.3.2. Vòng đời của Ctenocephalides

1.6.3. Các phương pháp chẩn đoán sán dây trên chó

1.6.3.1. Chẩn đoán sán dây khi còn sống

1.6.3.2. Phương pháp chẩn đoán trên con vật chết

1.6.4. Các phương pháp xác định loài sán dây

1.6.4.1. Phương pháp xác định loài sán dây bằng đặc điểm hình thái học

1.6.4.2. Phương pháp xác định loài sán dây bằng sinh học phân tử

1.6.5. Thuốc tẩy trừ sán dây và ký chủ trung gian phổ biến trên chó

1.6.6. Tình hình nghiên cứu về bệnh sán dây ký sinh trên chó trên thế giới và trong nước

1.6.6.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới

1.6.6.2. Tình hình nghiên cứu ở trong nước

1.6.7. Vị trí địa lý và đặc điểm tự nhiên, xã hội Đồng Bằng Sông Cửu Long

1.6.7.1. Khái quát đặc điểm tự nhiên

1.6.7.2. Tình hình nuôi chó tại các tỉnh ĐBSCL

2. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Nội dung nghiên cứu

2.1.1. Xác định đặc điểm dịch tễ của sán dây trên chó tại các tỉnh ĐBSCL

2.1.2. Xác định loài sán dây D. caninum bằng đặc điểm hình thái học và sinh học phân tử trên chó tại các tỉnh ĐBSCL

2.1.3. Nghiên cứu xác định vòng đời của loài sán dây D.

2.1.4. Nghiên cứu bệnh lý học trên chó nhiễm sán dây D.

2.1.5. Nghiên cứu biện pháp phòng trừ bệnh sán dây trên chó

2.2. Thời gian, địa điểm, đối tượng nghiên cứu

2.3. Dụng cụ và hóa chất

2.4. Phương pháp nghiên cứu

2.4.1. Xác định đặc điểm dịch tễ của sán dây trên chó tại các tỉnh ĐBSCL

2.4.2. Xác định loài một số đặc điểm hình thái học và sinh học phân tử sán dây Dipylidium caninum trên chó tại các tỉnh ĐBSCL

2.4.3. Nghiên cứu vòng đời sán dây Dipylidium caninum

2.4.4. Nghiên cứu bệnh lý trên chó nhiễm sán dây D.

2.4.5. Nghiên cứu biện pháp phòng trừ bệnh sán dây D. caninum trên chó

2.5. Phương pháp xử lý số liệu

3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

3.1. Kết quả tình hình nhiễm sán dây trên chó tại các tỉnh ĐBSCL và các yếu tố nguy cơ

3.1.1. Kết quả kiểm tra phân

3.1.2. Kết quả mổ khám

3.2. Kết quả định danh phân loại loài sán dây Dipylidium caninum chủ yếu gây tác hại trên chó tại ĐBSCL

3.2.1. Phân loại định danh bằng hình thái học

3.2.2. Phân loại định danh bằng kỹ thuật sinh học phân tử

3.3. Kết quả nghiên cứu vòng đời của sán dây Dipylidium caninum và chu trình phát triển của ký chủ trung gian (Ctenocephalides canis)

3.3.1. Nghiên cứu chu trình phát triển của Ctenocephalides canis

3.3.2. Khảo sát tỷ lệ nhiễm và thời gian biến đổi hình thái của ấu trùng sán dây trong ký chủ trung gian

3.3.3. Thời gian hoàn thành vòng đời và tỷ lệ phát triển của cysticercoid thành sán dây trưởng thành

3.4. Kết quả nghiên cứu đặc điểm bệnh lý trên chó bệnh sán dây Dipylidium caninum

3.4.1. Triệu chứng lâm sàng trên chó nhiễm sán dây Dipylidium caninum

3.4.2. Kết quả nghiên cứu bệnh tích đại thể, vi thể và biến đổi sinh lý máu trên chó nhiễm sán dây

3.5. Kết quả thử nghiệm hiệu quả của một số thuốc tẩy trừ sán dây trên chó

3.5.1. Hiệu quả của các loại thuốc tẩy trừ sán dây trên chó

3.5.2. Hiệu quả thuốc ivermectine trong tẩy trừ và khống chế bọ chét trên chó

4. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHIẾU ĐIỀU TRA TRÊN CHÓ

PHỤ LỤC B: XỬ LÝ THỐNG KÊ

PHỤ LỤC C: GIẢI TRÌNH TỰ DNA

PHỤ LỤC D: HÌNH ẢNH SÁN DÂY VÀ KÝ CHỦ TRUNG GIAN ĐIỂN HÌNH THU NHẬN ĐƯỢC TRONG QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU

PHỤ LỤC E: CÁC GIỐNG CHÓ PHỔ BIẾN

I. Tình hình bệnh sán dây trên chó tại Đồng bằng sông Cửu Long

Bệnh sán dây trên chó là một vấn đề nghiêm trọng tại Đồng bằng sông Cửu Long. Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ nhiễm sán dây ở chó tại khu vực này đạt 22,51% qua phương pháp kiểm tra phân và 25,86% qua phương pháp mổ khám. Các loài sán dây được phát hiện bao gồm Dipylidium caninum, Taenia pisiformis, Taenia hydatigena, Spirometra mansoni và Diphyllobothrium latum. Đặc biệt, loài Dipylidium caninum có tỷ lệ nhiễm cao nhất. Tỷ lệ nhiễm sán dây tăng dần theo lứa tuổi, với chó trên 24 tháng tuổi có tỷ lệ nhiễm cao nhất (31,28%). Các yếu tố như phương thức nuôi, vệ sinh thú y và chế độ ăn uống cũng ảnh hưởng đến tỷ lệ nhiễm. Điều này cho thấy sự cần thiết phải có các biện pháp phòng trị hiệu quả.

1.1. Đặc điểm dịch tễ học của bệnh sán dây

Nghiên cứu dịch tễ học cho thấy bệnh sán dây có sự phân bố không đồng đều giữa các tỉnh trong khu vực. Tại các tỉnh như Cần Thơ, An Giang, Đồng Tháp, Kiên Giang, Sóc Trăng và Bến Tre, tỷ lệ nhiễm có sự khác biệt rõ rệt. Chó nội và lai có tỷ lệ nhiễm cao hơn so với chó ngoại. Các yếu tố như mùa vụ và phương thức nuôi cũng có ảnh hưởng lớn đến tỷ lệ nhiễm. Việc hiểu rõ về dịch tễ học của bệnh sán dây sẽ giúp các nhà nghiên cứu và bác sĩ thú y có những biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả hơn.

II. Triệu chứng và bệnh lý của chó nhiễm sán dây

Chó nhiễm sán dây thường biểu hiện triệu chứng lâm sàng như ngứa cắn hậu môn và tiêu chảy. Bệnh tích vi thể cho thấy tổn thương trên niêm mạc ruột, với sự hiện diện của nhiều bạch cầu và viêm cơ ruột. Các triệu chứng này không chỉ gây khó chịu cho chó mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của chúng. Việc phát hiện sớm các triệu chứng này là rất quan trọng để có thể áp dụng các biện pháp điều trị kịp thời. Nghiên cứu cho thấy rằng chó nhiễm sán dây thường có lượng bạch cầu tăng cao, trong khi hematocrit và hồng cầu giảm, cho thấy sự ảnh hưởng nghiêm trọng của bệnh đến sức khỏe của chó.

2.1. Bệnh lý học trên chó nhiễm sán dây

Bệnh lý học của chó nhiễm sán dây thể hiện qua các triệu chứng lâm sàng và bệnh tích vi thể. Các triệu chứng phổ biến bao gồm ngứa cắn hậu môn và xuất huyết cục bộ tại vị trí bám của đầu sán. Bệnh tích vi thể cho thấy tổn thương trên niêm mạc ruột, với dấu hiệu viêm và sự hiện diện của bạch cầu. Những tổn thương này có thể dẫn đến các vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng, ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng của chó. Việc nghiên cứu bệnh lý học không chỉ giúp hiểu rõ hơn về tác động của bệnh sán dây mà còn cung cấp thông tin quan trọng cho việc phát triển các phương pháp điều trị hiệu quả.

III. Biện pháp phòng trị bệnh sán dây trên chó

Các biện pháp phòng trị bệnh sán dây trên chó bao gồm việc sử dụng thuốc tẩy sán như praziquantel và niclosamide. Nghiên cứu cho thấy hai loại thuốc này có hiệu quả điều trị rất cao, với tỷ lệ sạch sán đạt 100% ở liều 10 mg/kg thể trọng đối với praziquantel và 150 mg/kg thể trọng đối với niclosamide. Ngoài ra, việc kiểm soát bọ chét cũng rất quan trọng, vì chúng là ký chủ trung gian của sán dây. Thuốc ivermectine đã chứng minh hiệu quả 100% trong việc loại bỏ bọ chét. Việc áp dụng đồng bộ các biện pháp này sẽ giúp giảm thiểu tỷ lệ nhiễm sán dây và bảo vệ sức khỏe cho chó.

3.1. Phương pháp điều trị hiệu quả

Phương pháp điều trị bệnh sán dây trên chó cần được thực hiện một cách đồng bộ và hiệu quả. Sử dụng praziquantel và niclosamide là những lựa chọn hàng đầu, với tỷ lệ sạch sán cao. Việc điều trị cần được thực hiện theo đúng liều lượng và thời gian quy định để đảm bảo hiệu quả. Bên cạnh đó, việc kiểm soát bọ chét cũng cần được chú trọng, vì chúng là nguồn lây nhiễm chính. Sự kết hợp giữa điều trị và phòng ngừa sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ tái nhiễm và bảo vệ sức khỏe cho chó.

Nghiên cứu bệnh sán dây trên chó tại Đồng bằng sông Cửu Long và các biện pháp phòng trị hiệu quả