I. Tổng Quan Năng Lực Thực Hành Chăm Sóc Điều Dưỡng
Chất lượng chăm sóc người bệnh là mối quan tâm hàng đầu. Điều dưỡng đóng vai trò quan trọng, trực tiếp chăm sóc người bệnh 24/24. Do đó, năng lực thực hành chăm sóc điều dưỡng là yếu tố then chốt. Thực hành không thành thạo ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng điều trị và an toàn người bệnh. Điều dưỡng bệnh viện cần chuyên nghiệp, kiến thức vững chắc, kỹ năng thực hành tốt, là cộng sự đắc lực của bác sĩ. Điều này giúp giảm đau đớn, lo lắng cho người bệnh, rút ngắn thời gian nằm viện, giảm chi phí điều trị. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, điều dưỡng có nhiệm vụ chăm sóc và phối hợp với mọi lứa tuổi để chăm sóc người bệnh hoặc người khỏe, bao gồm thúc đẩy sức khỏe, phòng ngừa bệnh tật, chăm sóc người ốm, người tàn tật và người sắp qua đời.
1.1. Khái niệm về Năng lực của Điều Dưỡng Viên
Năng lực, theo Khung giáo dục điều dưỡng ung thư Australia, bao gồm kiến thức, kỹ năng, hành vi, và động cơ, tác động đến khả năng thực hiện nhiệm vụ thành công. Năng lực là đặc tính cơ bản giúp cá nhân thực hiện tốt vai trò, giải quyết công việc hiệu quả. Theo ICN, năng lực điều dưỡng là khả năng kết hợp hiệu quả kiến thức, kỹ năng trong chăm sóc người bệnh, bao gồm kiến thức, sự hiểu biết, phán đoán, kỹ năng chuyên môn, và thái độ cá nhân đối với người bệnh. Điều dưỡng lâm sàng cần liên tục trau dồi năng lực chuyên môn.
1.2. Tầm quan trọng của Năng Lực Thực Hành Chăm Sóc
Năng lực thực hành chăm sóc điều dưỡng là yếu tố quan trọng, trực tiếp tác động đến chất lượng khám chữa bệnh và sự an toàn của người bệnh. Điều dưỡng đóng vai trò then chốt trong hệ thống y tế, góp phần phòng ngừa, kiểm soát bệnh tật thông qua truyền thông, giáo dục sức khỏe. Họ khuyến khích lối sống lành mạnh, duy trì, tăng cường sức khỏe người cao tuổi, giảm tỷ lệ tử vong sơ sinh và tử vong mẹ. Theo một nghiên cứu gần đây, “Dịch vụ chăm sóc do điều dưỡng cung cấp là một trong những trụ cột của hệ thống dịch vụ y tế, đóng vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ y tế” [9].
II. Tiêu Chuẩn Đánh Giá Năng Lực Điều Dưỡng Cách Tiếp Cận
Bộ Y tế phối hợp với Hội Điều dưỡng Việt Nam xây dựng chuẩn năng lực cơ bản của Điều dưỡng Việt Nam, bao gồm năng lực thực hành chăm sóc, quản lý và phát triển nghề nghiệp, hành nghề theo pháp luật và đạo đức. Bộ chuẩn này gồm 25 tiêu chuẩn và 110 tiêu chí, với sự hỗ trợ từ Hội Điều dưỡng Canada và chuyên gia điều dưỡng từ Đại học Kỹ thuật Queensland – Úc [9]. Các tiêu chuẩn này giúp cơ sở đào tạo, cơ sở sử dụng nhân lực điều dưỡng và cơ quan quản lý điều dưỡng có cơ sở để đánh giá và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực điều dưỡng. Chất lượng chăm sóc điều dưỡng được đánh giá dựa trên các tiêu chuẩn này.
2.1. Các Tiêu Chuẩn Năng Lực Thực Hành Chăm Sóc Quan Trọng
Trong 15 tiêu chuẩn năng lực thực hành chăm sóc, có một số tiêu chuẩn then chốt cần đặc biệt chú trọng. Ví dụ: Thể hiện sự hiểu biết về tình trạng sức khỏe, bệnh tật của người bệnh; Ra quyết định chăm sóc phù hợp; Sử dụng quy trình điều dưỡng để lập kế hoạch chăm sóc; Tiến hành các kỹ thuật chăm sóc đúng quy trình; Dùng thuốc an toàn, hiệu quả; Đảm bảo chăm sóc liên tục; Sơ cứu và đáp ứng khi có tình huống cấp cứu; Thiết lập mối quan hệ tốt với người bệnh và đồng nghiệp; Giao tiếp hiệu quả; Cung cấp thông tin sức khỏe phù hợp; Xác định nhu cầu và tổ chức giáo dục sức khỏe; Hợp tác với các thành viên nhóm chăm sóc. Kiến thức điều dưỡng đóng vai trò nền tảng cho thực hành.
2.2. Phương Pháp Đánh Giá Năng Lực Thực Hành Chăm Sóc
Có nhiều phương pháp đánh giá năng lực điều dưỡng: Đánh giá theo danh mục tiêu chuẩn; Đánh giá theo bảng kiểm và quan sát trực tiếp; Đánh giá từ đồng nghiệp; Đánh giá từ người bệnh; Đánh giá thông qua khóa đào tạo; Tự đánh giá. Việc đánh giá thường xuyên và khách quan giúp xác định điểm mạnh, điểm yếu, từ đó xây dựng kế hoạch cải thiện năng lực chuyên môn cho điều dưỡng. “Đánh giá năng lực định kỳ giúp phát hiện sớm các sai sót và có biện pháp can thiệp kịp thời” [Trích dẫn từ tài liệu].
2.3. Quy Định Về Tiêu Chuẩn Chức Danh Nghề Nghiệp Điều Dưỡng
Tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp điều dưỡng quy định rõ nhiệm vụ của điều dưỡng viên ở từng hạng. Ví dụ, điều dưỡng hạng II có nhiệm vụ: Khám, nhận định, xác định vấn đề, lập kế hoạch, thực hiện và đánh giá kết quả chăm sóc người bệnh. Nhận định tình trạng sức khỏe và ra chỉ định chăm sóc, theo dõi phù hợp. Tổ chức thực hiện, kiểm tra, đánh giá diễn biến hằng ngày của người bệnh. Phát hiện, phối hợp với bác sĩ điều trị xử trí kịp thời những diễn biến bất thường. Tổ chức thực hiện và kiểm tra, đánh giá công tác chăm sóc giảm nhẹ cho người bệnh giai đoạn cuối và hỗ trợ tâm lý cho người nhà người bệnh.
III. Thực Trạng Năng Lực Thực Hành Chăm Sóc Tại Tiền Giang
Hiện nay, tình trạng quá tải người bệnh, thiếu nhân lực điều dưỡng, trang thiết bị cũ, thiếu vật tư tiêu hao, cơ sở vật chất chật hẹp, áp lực từ người bệnh (nhu cầu chăm sóc cao, quá tải công việc, thiếu thời gian tư vấn, giao tiếp) tạo ra nhiều thách thức. Bệnh viện tiến tới tự chủ, cạnh tranh thương hiệu càng đòi hỏi nâng cao năng lực của nhân viên y tế, đặc biệt là năng lực thực hành chăm sóc điều dưỡng. Thực hành thành thạo, chuyên nghiệp, đạt chuẩn giúp người bệnh tin tưởng, hài lòng, tạo uy tín cho bệnh viện. Tại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang, năm 2013 đã triển khai văn bản Chuẩn năng lực cơ bản của Điều dưỡng Việt Nam, nhưng chưa có đánh giá cụ thể về mức độ năng lực thực hành chăm sóc của điều dưỡng.
3.1. Vấn Đề Đặt Ra Đánh Giá Thực Trạng Hiện Tại
Một câu hỏi đặt ra là: Năng lực thực hành chăm sóc của điều dưỡng tại các khoa lâm sàng Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang hiện tại như thế nào? Có đạt chuẩn năng lực cơ bản của Điều dưỡng Việt Nam hay chưa? Yếu tố nào ảnh hưởng đến năng lực thực hành chăm sóc của điều dưỡng tại bệnh viện? Nghiên cứu về vấn đề này sẽ cung cấp thông tin quan trọng để đưa ra các giải pháp khắc phục, phân công nhiệm vụ hợp lý, tập huấn phù hợp, và xây dựng chính sách khuyến khích, giúp điều dưỡng đạt chuẩn năng lực thực hành chăm sóc.
3.2. Nghiên Cứu Điểm Hình Các Yếu Tố Ảnh Hưởng
Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực thực hành chăm sóc điều dưỡng có thể bao gồm: Sự quan tâm của lãnh đạo, kiểm tra giám sát, thi đua khen thưởng, động viên, khối lượng công việc, cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhận thức về công việc, thu nhập, thâm niên công tác, trình độ chuyên môn, và đào tạo cập nhật kiến thức liên tục. Hiểu rõ các yếu tố này giúp bệnh viện xây dựng môi trường làm việc tốt hơn, tạo động lực cho điều dưỡng nâng cao năng lực.
IV. Nghiên Cứu Thực Trạng Yếu Tố Ảnh Hưởng tại Tiền Giang
Nghiên cứu với đề tài: “Thực trạng và một số yếu tố ảnh hưởng tới năng lực thực hành chăm sóc của điều dưỡng tại các khoa lâm sàng Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang năm 2019” được thực hiện để giải quyết những vấn đề trên. Nghiên cứu này cung cấp thông tin về năng lực thực hành chăm sóc điều dưỡng, làm cơ sở để đưa ra các giải pháp khắc phục, phân công nhiệm vụ hợp lý, tập huấn phù hợp theo nhu cầu của điều dưỡng, có những chính sách phù hợp, khuyến khích giúp điều dưỡng đạt chuẩn năng lực thực hành chăm sóc để người bệnh được an toàn, hài lòng cũng như nâng cao chất lượng Bệnh viện.
4.1. Mục Tiêu Nghiên Cứu Đánh Giá Năng Lực và Phân Tích Yếu Tố
Mục tiêu chính của nghiên cứu là: (1) Mô tả năng lực thực hành chăm sóc của điều dưỡng tại các khoa lâm sàng Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang năm 2019. (2) Phân tích một số yếu tố ảnh hưởng tới năng lực thực hành chăm sóc của điều dưỡng tại các khoa lâm sàng Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang năm 2019. Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính để có cái nhìn toàn diện về vấn đề.
4.2. Phương Pháp Nghiên Cứu Kết Hợp Định Lượng và Định Tính
Nghiên cứu sử dụng bảng kiểm quan sát điều dưỡng trực tiếp chăm sóc người bệnh và phát vấn bộ câu hỏi tự điền với sự tham gia của 220 điều dưỡng. Bên cạnh đó, tiến hành phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm với điều dưỡng để thu thập thông tin định tính. Dữ liệu được phân tích thống kê để xác định mối liên hệ giữa các yếu tố và năng lực thực hành chăm sóc.
4.3. Kết Quả Nghiên Cứu Năng Lực và Các Yếu Tố Liên Quan
Kết quả nghiên cứu cho thấy năng lực thực hành chăm sóc chung của điều dưỡng đạt 70,9%. Các yếu tố ảnh hưởng bao gồm sự quan tâm của lãnh đạo, kiểm tra giám sát, thi đua khen thưởng, động viên, khối lượng công việc, cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhận thức với công việc, thu nhập, thâm niên công tác, trình độ chuyên môn, và đào tạo liên tục. Nghiên cứu khuyến nghị bệnh viện tăng cường đầu tư vào đào tạo, cải thiện môi trường làm việc và xây dựng chính sách khuyến khích phù hợp để nâng cao năng lực điều dưỡng.
V. Giải Pháp Đề Xuất Nâng Cao Năng Lực Điều Dưỡng
Từ kết quả nghiên cứu, nhiều giải pháp và đề xuất được đưa ra nhằm nâng cao năng lực thực hành chăm sóc điều dưỡng tại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang. Các giải pháp tập trung vào việc cải thiện môi trường làm việc, tăng cường đào tạo, và xây dựng chính sách khuyến khích phù hợp.
5.1. Cải Thiện Môi Trường Làm Việc và Động Lực
Lãnh đạo bệnh viện cần quan tâm, động viên, khuyến khích, khen thưởng điều dưỡng. Cần có các buổi tập huấn tư vấn, giải thích, giao tiếp, tạo mối quan hệ tốt với người bệnh. Sắp xếp điều dưỡng hợp lý, tăng cường kiểm tra giám sát năng lực thực hành chăm sóc. Trang bị đầy đủ trang thiết bị, cơ sở vật chất đáp ứng yêu cầu công việc.
5.2. Tăng Cường Đào Tạo và Cập Nhật Kiến Thức Liên Tục
Bệnh viện cần tổ chức đào tạo liên tục, chú trọng thực hành, nâng cao nhận thức với công việc. Điều dưỡng viên cần nỗ lực học tập, cập nhật kiến thức. Cần chú trọng các tiêu chuẩn còn thấp như thiết lập mối quan hệ tốt và giao tiếp hiệu quả với người bệnh và gia đình.
5.3. Xây Dựng Chính Sách Khuyến Khích và Ghi Nhận Đóng Góp
Bệnh viện cần xây dựng chính sách khuyến khích phù hợp để tạo động lực cho điều dưỡng viên không ngừng nâng cao năng lực. Ghi nhận và khen thưởng những đóng góp của điều dưỡng trong việc chăm sóc người bệnh. Tạo điều kiện để điều dưỡng tham gia các hội thảo, khóa học nâng cao trình độ chuyên môn.
