Nâng cao hiệu quả hoạt động tự học môn lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam của sinh viên Đại học Ngân hàng TP.HCM

• Tác giả: TS. Ngô Thị Kim Liên
• Trường học: Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM
• Chuyên ngành: Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam
• Đề tài: Nâng cao hiệu quả tự học môn lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam cho sinh viên Đại học Ngân hàng TP.HCM
• Loại tài liệu: Đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• MỤC LỤC
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Lý do chọn đề tài
• 0.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài
• 0.3. Những nghiên cứu về vấn đề tự học
• 0.4. Những nghiên cứu về hoạt động tự học các môn học lý luận chính trị và môn Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam
• 0.5. Những nội dung đề tài kế thừa
• 0.6. Mục đích nghiên cứu
• 0.7. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
• 0.8. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.9. Giới hạn đề tài
• 0.10. Phương pháp nghiên cứu
• 0.10.1. Phương pháp tổng hợp và phân tích tài liệu
• 0.10.2. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
• 0.10.3. Phương pháp phỏng vấn
• 0.10.4. Phương pháp thống kê mô tả
• 0.11. Đóng góp mới của đề tài
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Khái niệm, vai trò, đặc điểm và các hình thức tự học trong đào tạo tín chỉ
• 1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động tự học của sinh viên
• 1.3. Một số kinh nghiệm của các nhà giáo dục nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tự học của sinh viên trong đào tạo tín chỉ
• 1.3.1. Cơ sở thực tiễn
• 1.3.2. Đặc điểm về môn học Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam
• 1.3.3. Tính đặc thù của vấn đề tự học môn học Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam
• 1.3.4. Vai trò của hoạt động tự học môn Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam đối với sinh viên trường Đại học Ngân hàng
• 1.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG
• 2. CHƯƠNG 2: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 2.1. Thực trạng hoạt động tự học môn học Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam của sinh viên trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh
• 2.1.1. Tổng quan về tình hình và kết quả học tập môn Lịch sử Đảng ở trường Đại học Ngân hàng TP.Hồ Chí Minh
• 2.1.2. Phân tích thực trạng
• 2.1.3. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng
• 2.1.4. Đánh giá chung
• 2.2. Các nguyên nhân của thực trạng
• 2.2.1. Nguyên nhân khách quan
• 2.2.2. Nguyên nhân chủ quan
• 2.3. KẾT LUẬN CHƯƠNG
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT LUẬN VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG TỰ HỌC MÔN HỌC LỊCH SỬ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM CHO SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG
• 3.1. Định hướng nâng cao hiệu quả hoạt động tự học cho sinh viên ở trường Đại học Ngân hàng
• 3.1.1. Tuyên truyền, tổ chức phong trào, giáo dục động cơ tự học cho sinh viên
• 3.1.2. Nâng cao nhận thức của tập thể cán bộ, giảng viên và sinh viên về vị trí, vai trò của môn học Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam
• 3.1.3. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động tự học môn học lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam cho sinh viên trường Đại học Ngân hàng
• 3.1.3.1. Về phía nhà trường
• 3.1.3.2. Về phía sinh viên
• 3.1.3.3. Về phía giảng viên
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• MẪU PHIẾU KHẢO SÁT

I. Giới thiệu về hoạt động tự học môn Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam

Hoạt động tự học môn Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành kiến thức và tư duy chính trị cho sinh viên trường Đại học Ngân hàng TP.HCM. Việc nâng cao hiệu quả học tập không chỉ giúp sinh viên nắm vững kiến thức mà còn phát triển kỹ năng tự học, tự nghiên cứu. Theo nghiên cứu của TS. Ngô Thị Kim Liên, việc phát huy tính chủ động trong học tập là cần thiết để sinh viên có thể tiếp cận và ứng dụng kiến thức một cách hiệu quả. Các phương pháp tự học hiện nay cần được cải tiến để phù hợp với đặc điểm của sinh viên và yêu cầu của môn học. Chẳng hạn, việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực có thể giúp sinh viên nâng cao khả năng tự học và khuyến khích sự sáng tạo trong nghiên cứu.

1.1. Tầm quan trọng của hoạt động tự học

Hoạt động tự học không chỉ giúp sinh viên tiếp thu kiến thức mà còn phát triển các kỹ năng cần thiết cho cuộc sống và công việc sau này. Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam là môn học có ý nghĩa đặc biệt trong việc giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên. Theo các nghiên cứu trước đây, việc tự học giúp sinh viên hình thành thói quen học tập tích cực, từ đó nâng cao khả năng tư duy và phân tích. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, khi mà công nghệ thông tin ngày càng phát triển, sinh viên cần phải biết cách tự học để cập nhật kiến thức mới và phát triển bản thân. Một trong những giải pháp quan trọng là tạo ra môi trường học tập thân thiện và khuyến khích sinh viên tham gia vào các hoạt động tự học.

II. Thực trạng hoạt động tự học của sinh viên

Thực trạng hoạt động tự học môn Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam của sinh viên tại trường Đại học Ngân hàng TP.HCM hiện nay cho thấy nhiều vấn đề cần được giải quyết. Theo khảo sát, một số sinh viên vẫn gặp khó khăn trong việc tự học do thiếu tài liệu và phương pháp học hiệu quả. Đặc biệt, nhiều sinh viên chưa có thói quen tự học thường xuyên, dẫn đến việc tiếp thu kiến thức không đầy đủ. Các yếu tố như thời gian học tập hạn chế và áp lực học tập cũng ảnh hưởng đến hiệu quả tự học. Việc phân tích thực trạng này là cần thiết để đưa ra các giải pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả học tập cho sinh viên.

2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả tự học

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả học tập của sinh viên, bao gồm cả yếu tố chủ quan và khách quan. Yếu tố chủ quan như động cơ học tập, khả năng tự quản lý thời gian và phương pháp học tập của sinh viên. Yếu tố khách quan bao gồm môi trường học tập, chất lượng tài liệu học tập và sự hỗ trợ từ giảng viên. Nghiên cứu cho thấy rằng sinh viên có động cơ học tập cao thường có kết quả học tập tốt hơn. Do đó, việc tạo động lực học tập cho sinh viên là rất quan trọng. Bên cạnh đó, việc cung cấp đầy đủ tài liệu và hỗ trợ từ giảng viên cũng góp phần nâng cao hiệu quả tự học của sinh viên.

III. Giải pháp nâng cao hiệu quả tự học

Để nâng cao hiệu quả tự học môn Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, cần có những giải pháp cụ thể và thiết thực. Một trong những giải pháp quan trọng là cải tiến phương pháp giảng dạy, chuyển từ phương pháp truyền thụ một chiều sang phương pháp dạy học tích cực, khuyến khích sinh viên tham gia vào quá trình học tập. Việc tổ chức các buổi hội thảo, thảo luận nhóm cũng có thể tạo cơ hội cho sinh viên trao đổi và học hỏi lẫn nhau. Ngoài ra, trường cần chú trọng vào việc cung cấp tài liệu học tập đầy đủ và đa dạng, giúp sinh viên có thể tự học một cách hiệu quả. Các giảng viên cũng cần có những phương pháp hướng dẫn sinh viên tự học một cách khoa học và hiệu quả.

3.1. Tăng cường hỗ trợ từ giảng viên

Giảng viên đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn và hỗ trợ sinh viên trong quá trình tự học. Cần có các chương trình đào tạo dành cho giảng viên về phương pháp dạy học tích cực và cách thức hỗ trợ sinh viên trong hoạt động tự học. Việc tổ chức các buổi hướng dẫn về kỹ năng tự học, kỹ năng nghiên cứu tài liệu cũng cần được chú trọng. Hơn nữa, giảng viên cần thường xuyên theo dõi và đánh giá quá trình học tập của sinh viên để kịp thời đưa ra những điều chỉnh phù hợp. Điều này không chỉ giúp sinh viên cải thiện kỹ năng tự học mà còn tạo ra một môi trường học tập tích cực và hiệu quả.

Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động tự học đóng vai trò then chốt trong đào tạo đại học, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số và áp dụng mô hình đào tạo theo tín chỉ. Tại Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh, môn Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam (LSĐCSVN) là một trong những môn học lý luận chính trị quan trọng, góp phần giáo dục chính trị tư tưởng và hình thành năng lực tư duy cho sinh viên. Tuy nhiên, thực tế cho thấy sinh viên còn gặp nhiều khó khăn trong việc tự học môn học này, ảnh hưởng đến kết quả học tập và sự hứng thú với môn học. Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ thực trạng hoạt động tự học môn LSĐCSVN của sinh viên trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh, xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả tự học trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0. Nghiên cứu khảo sát 1037 sinh viên năm 1 và 2 thuộc các hệ chính quy, chất lượng cao và song bằng trong giai đoạn từ tháng 7 đến tháng 10 năm 2021. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện chất lượng đào tạo, nâng cao năng lực tự học và phát triển kỹ năng mềm cho sinh viên, góp phần đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục đại học hiện đại.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về tự học và đào tạo theo hệ thống tín chỉ. Khái niệm tự học được hiểu là quá trình người học chủ động, tự giác lĩnh hội tri thức và rèn luyện kỹ năng mà không cần sự hướng dẫn trực tiếp của giảng viên. Lý thuyết về động cơ học tập, hứng thú học tập và ý thức tự giác được xem là các yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến hiệu quả tự học. Mô hình đào tạo tín chỉ nhấn mạnh vai trò trung tâm của người học, yêu cầu sinh viên phải tự xây dựng kế hoạch học tập, quản lý thời gian và vận dụng phương pháp học phù hợp. Các khái niệm chính bao gồm: tự học độc lập, tự học có điều khiển trực tiếp và gián tiếp của giảng viên; kỹ năng tự học như ghi chép, đọc tài liệu, khái quát hóa kiến thức và tự đánh giá; vai trò của phương pháp giảng dạy tích cực trong việc thúc đẩy tự học.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp phân tích tài liệu, khảo sát bằng bảng hỏi và phỏng vấn sâu. Nguồn dữ liệu chính là kết quả khảo sát 1037 sinh viên năm 1 và 2 của trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh, bao gồm các hệ chính quy, chất lượng cao và song bằng. Bảng hỏi gồm các câu hỏi đóng và mở nhằm đánh giá nhận thức, thái độ, thời gian, phương pháp tự học và các khó khăn gặp phải. Phỏng vấn được thực hiện với giảng viên và sinh viên nhằm làm rõ các vấn đề thực tiễn. Phân tích thống kê mô tả được áp dụng để xử lý dữ liệu, trình bày kết quả bằng biểu đồ và bảng số liệu. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 7 đến tháng 10 năm 2021, đảm bảo tính khách quan và toàn diện trong đánh giá thực trạng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Nhận thức về tầm quan trọng của tự học: 59,5% sinh viên đánh giá việc tự học rất quan trọng, 37,1% cho là quan trọng, chỉ 3,3% xem là bình thường. Điều này cho thấy phần lớn sinh viên đã nhận thức đúng về vai trò của tự học trong quá trình học tập.

2. Vai trò của tự học đối với sinh viên: 35,6% sinh viên cho rằng tự học giúp phát huy tính tự giác, chủ động và sáng tạo; 26,3% rèn luyện tư duy khoa học; 14,5% giúp phát triển bản thân. Tuy nhiên, 11,7% chỉ học để đạt điểm thi, 10,3% học để vận dụng thực tiễn, phản ánh một bộ phận chưa xác định đúng động cơ học tập.

3. Nhận thức về vai trò môn LSĐCSVN: 66,6% sinh viên cho rằng môn học giúp nâng cao hiểu biết về vai trò lãnh đạo của Đảng; 17,4% nâng cao lòng tự hào dân tộc; 17,4% ý thức bảo vệ chủ quyền. Nhận thức này chưa đầy đủ, ảnh hưởng đến động lực học tập.

4. Tâm lý học tập: 49,5% sinh viên có hứng thú với môn học nhờ phương pháp giảng dạy và sự nhiệt tình của giảng viên. Phương pháp thuyết giảng vẫn chiếm ưu thế (86,8%), trong khi các phương pháp tích cực như thảo luận (48,3%), hỏi đáp (72,1%) được áp dụng nhưng chưa phổ biến.

5. Thời gian và phương pháp tự học: 42,7% sinh viên dành 3-4 giờ/tuần cho tự học môn LSĐCSVN, 34,3% dành 1-2 giờ, còn lại học chủ yếu trước kỳ thi. Phương pháp học chủ yếu là đọc giáo trình và bài giảng, chỉ 13,5% có kế hoạch học tập cụ thể. Sinh viên thường học thụ động, thiếu kỹ năng quản lý thời gian và phương pháp học hiệu quả.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy sinh viên trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh đã có nhận thức cơ bản về vai trò của tự học và môn LSĐCSVN, tuy nhiên động cơ học tập chưa đồng đều, ảnh hưởng đến hiệu quả tự học. Việc giảng viên vẫn ưu tiên phương pháp thuyết giảng truyền thống làm giảm sự hứng thú và tính chủ động của sinh viên. Thời gian tự học chưa được phân bổ hợp lý, nhiều sinh viên học đối phó trước kỳ thi, thiếu kỹ năng tự học như lập kế hoạch, đọc hiểu sâu sắc và tự đánh giá. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả tương đồng về vai trò của động cơ và phương pháp giảng dạy tích cực trong nâng cao hiệu quả tự học. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố thời gian tự học, biểu đồ nhận thức và biểu đồ phương pháp giảng dạy để minh họa rõ nét các vấn đề. Những hạn chế này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng học tập và sự phát triển toàn diện của sinh viên trong môi trường đào tạo tín chỉ.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường tuyên truyền, giáo dục động cơ tự học: Nhà trường và giảng viên cần tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo nhằm nâng cao nhận thức về vai trò của tự học và môn LSĐCSVN, giúp sinh viên xác định đúng mục tiêu học tập. Thời gian thực hiện: trong học kỳ tiếp theo. Chủ thể: Phòng Đào tạo, Khoa Lý luận chính trị.

2. Đổi mới phương pháp giảng dạy: Giảng viên cần áp dụng đa dạng các phương pháp tích cực như thảo luận nhóm, hỏi đáp, làm việc nhóm để kích thích sự chủ động và sáng tạo của sinh viên. Thời gian: áp dụng ngay từ học kỳ tới. Chủ thể: Giảng viên bộ môn LSĐCSVN.

3. Hướng dẫn kỹ năng tự học và quản lý thời gian: Tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng học tập, lập kế hoạch và tự đánh giá cho sinh viên, giúp các em phát triển kỹ năng tự học hiệu quả. Thời gian: trong năm học hiện tại. Chủ thể: Trung tâm Hỗ trợ học tập và Khoa.

4. Cải thiện điều kiện học tập và tài liệu tham khảo: Nhà trường cần bổ sung tài liệu, nâng cấp thư viện điện tử, đảm bảo cơ sở vật chất phục vụ tự học, đồng thời phát triển các nền tảng học tập trực tuyến hỗ trợ sinh viên. Thời gian: kế hoạch 1-2 năm. Chủ thể: Ban Giám hiệu, Phòng Quản lý học vụ.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giảng viên các môn lý luận chính trị: Nghiên cứu giúp hiểu rõ thực trạng và phương pháp nâng cao hiệu quả tự học của sinh viên, từ đó đổi mới phương pháp giảng dạy phù hợp.

2. Sinh viên đại học, đặc biệt sinh viên ngành kinh tế, tài chính: Tài liệu tham khảo để nâng cao kỹ năng tự học, quản lý thời gian và phát triển tư duy sáng tạo trong học tập.

3. Nhà quản lý giáo dục đại học: Cung cấp cơ sở dữ liệu thực tiễn để xây dựng chính sách đào tạo, cải tiến chương trình và điều kiện học tập phù hợp với xu hướng đào tạo tín chỉ.

4. Nhà nghiên cứu giáo dục: Là nguồn tư liệu tham khảo về các yếu tố ảnh hưởng đến tự học trong bối cảnh chuyển đổi số và đào tạo đại học hiện đại.

Câu hỏi thường gặp

1. Tự học là gì và tại sao quan trọng trong đào tạo đại học?
   Tự học là quá trình người học chủ động lĩnh hội kiến thức và kỹ năng mà không cần sự hướng dẫn trực tiếp. Nó giúp sinh viên phát triển tư duy độc lập, sáng tạo và thích nghi với môi trường học tập linh hoạt theo hệ thống tín chỉ.

2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả tự học của sinh viên?
   Bao gồm yếu tố khách quan như cơ sở vật chất, tài liệu học tập, phương pháp giảng dạy; và yếu tố chủ quan như động cơ học tập, hứng thú, ý thức tự giác và kỹ năng quản lý thời gian.

3. Phương pháp giảng dạy nào giúp nâng cao hiệu quả tự học?
   Phương pháp tích cực như thảo luận nhóm, hỏi đáp, làm việc nhóm giúp sinh viên chủ động tiếp cận kiến thức, phát triển kỹ năng tư duy và tăng hứng thú học tập hơn so với phương pháp thuyết giảng truyền thống.

4. Sinh viên nên làm gì để nâng cao kỹ năng tự học?
   Sinh viên cần lập kế hoạch học tập cụ thể, sử dụng phương pháp đọc hiểu hiệu quả, ghi chép có hệ thống, tham gia thảo luận và tự đánh giá kết quả học tập để điều chỉnh phương pháp học phù hợp.

5. Làm thế nào để nhà trường hỗ trợ sinh viên trong hoạt động tự học?
   Nhà trường cần cung cấp tài liệu phong phú, cơ sở vật chất hiện đại, tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng học tập, đồng thời khuyến khích giảng viên đổi mới phương pháp giảng dạy và tạo môi trường học tập tích cực.

Kết luận

• Hoạt động tự học môn LSĐCSVN của sinh viên trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh đã có nhận thức đúng về tầm quan trọng nhưng còn nhiều hạn chế về động cơ và phương pháp học.
• Phương pháp giảng dạy truyền thống vẫn chiếm ưu thế, ảnh hưởng đến sự hứng thú và hiệu quả tự học của sinh viên.
• Thời gian tự học chưa được phân bổ hợp lý, kỹ năng quản lý thời gian và kỹ năng tự học còn yếu kém.
• Đề xuất các giải pháp đồng bộ từ tuyên truyền, đổi mới phương pháp giảng dạy, đào tạo kỹ năng tự học đến cải thiện điều kiện học tập.
• Nghiên cứu mở ra hướng đi mới cho việc nâng cao chất lượng đào tạo lý luận chính trị trong bối cảnh giáo dục đại học hiện đại và chuyển đổi số.

Hành động tiếp theo: Các đơn vị liên quan cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng để nâng cao hiệu quả tự học trong toàn trường. Đọc và áp dụng nghiên cứu này sẽ giúp nâng cao chất lượng đào tạo và phát triển năng lực tự học cho sinh viên.