Luận án tiến sĩ về thể loại truyện trinh thám trong văn học Việt Nam hiện đại

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỞ ĐẦU

0.1. Lí do chọn đề tài

0.2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

0.2.1. Mục đích nghiên cứu

0.2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

0.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

0.3.1. Đối tượng nghiên cứu

0.3.2. Phạm vi nghiên cứu

0.4. Phương pháp nghiên cứu

0.5. Đóng góp mới về khoa học

0.6. Ý nghĩa lí luận và thực tiễn

0.7. Cấu trúc của luận án

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU

1.1. Tình hình nghiên cứu truyện trinh thám ở nước ngoài

1.2. Tình hình nghiên cứu truyện trinh thám ở trong nước

1.2.1. Giai đoạn trước 1945

1.2.2. Giai đoạn từ 1945 đến 1975

1.2.3. Giai đoạn từ 1975 đến nay

1.3. Tiểu kết chương 1

2. CHƯƠNG 2: SỰ RA ĐỜI VÀ CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA THỂ LOẠI TRUYỆN TRINH THÁM VIỆT NAM

2.1. Nguồn gốc và những yếu tố ảnh hưởng đến sự ra đời thể loại truyện trinh thám Việt Nam

2.1.1. Bối cảnh lịch sử-xã hội, văn hóa, văn học Việt Nam đầu thế kỉ XX

2.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự ra đời thể loại truyện trinh thám Việt Nam

2.1.2.1. Nhu cầu tinh thần của xã hội và công chúng đương thời

2.1.2.2. Ảnh hưởng của văn hóa-văn học phương Tây

2.1.2.3. Ảnh hưởng của văn hóa-văn học phương Đông

2.1.2.4. Ảnh hưởng của văn hóa-văn học truyền thống Việt Nam

2.1.2.5. Ảnh hưởng của xuất bản, báo chí

2.2. Các giai đoạn phát triển thể loại truyện trinh thám Việt Nam

2.2.1. Giai đoạn hình thành và phát triển thể loại từ đầu thế kỉ XX đến 1945

2.2.2. Giai đoạn biến đổi mô hình thể loại từ 1945 đến 1986

2.2.3. Giai đoạn đổi mới, cách tân thể loại từ 1986 đến nay

2.3. Tiểu kết chương 2

3. CHƯƠNG 3: ĐẶC ĐIỂM TRUYỆN TRINH THÁM VIỆT NAM

3.1. Sự hỗn dung, giao thoa thể loại

3.2. Yếu tố truyền kì trong truyện trinh thám Việt Nam

3.3. Yếu tố kinh dị, đường rừng trong truyện trinh thám Việt Nam

3.4. Yếu tố kiếm hiệp trong truyện trinh thám Việt Nam

3.5. Đặc điểm một số thủ pháp nghệ thuật

3.5.1. Về cốt truyện

3.5.2. Về nhân vật

3.5.3. Về không gian, thời gian nghệ thuật

3.5.4. Vấn đề hiệu ứng thẩm mĩ-nghệ thuật

3.6. Tiểu kết chương 3

4. CHƯƠNG 4: XU HƯỚNG VẬN ĐỘNG VÀ PHÁT TRIỂN CỦA THỂ LOẠI TRUYỆN TRINH THÁM VIỆT NAM HIỆN NAY

4.1. Những yếu tố chi phối sự vận động và phát triển thể loại

4.2. Quan niệm mới về chức năng giải trí của văn học và nhu cầu của công chúng hiện nay

4.3. Sự đa dạng, phong phú của chất liệu đời sống

4.4. Đội ngũ tác giả có đam mê, khát vọng

4.5. Sự phát triển của báo chí, kênh phát hành và một số loại hình nghệ thuật gần gũi với truyện trinh thám

4.6. Sự giao lưu, hội nhập quốc tế

4.7. Xu hướng vận động, phát triển của thể loại

4.7.1. Xu hướng truyện trinh thám kinh dị

4.7.2. Xu hướng truyện trinh thám lịch sử

4.7.3. Xu hướng truyện trinh thám hình sự

4.8. Tiểu kết chương 4

DANH MỤC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Luận án tiến sĩ về thể loại truyện trinh thám trong văn học Việt Nam hiện đại

Luận án tiến sĩ này tập trung nghiên cứu thể loại truyện trinh thám trong văn học Việt Nam hiện đại, một thể loại văn học có nguồn gốc từ phương Tây nhưng đã được Việt hóa và phát triển trong bối cảnh lịch sử, văn hóa đặc thù của Việt Nam. Luận án không chỉ khảo sát quá trình hình thành và phát triển của thể loại này mà còn phân tích các yếu tố ảnh hưởng, đặc điểm nghệ thuật, và xu hướng vận động của nó trong dòng chảy văn học dân tộc. Văn học hiện đại Việt Nam, với sự giao thoa Đông-Tây, đã tạo điều kiện cho sự xuất hiện và phát triển của nhiều thể loại mới, trong đó có truyện trinh thám. Luận án này đóng góp vào việc nhận diện và đánh giá vai trò của thể loại này trong tiến trình hiện đại hóa văn học Việt Nam.

1.1. Nguồn gốc và sự hình thành

Thể loại truyện trinh thám xuất hiện ở Việt Nam vào đầu thế kỷ XX, chịu ảnh hưởng từ văn hóa phương Tây, đặc biệt là văn học Pháp. Sự giao thoa văn hóa Đông-Tây đã tạo nên một bối cảnh thuận lợi cho sự ra đời của thể loại này. Văn học Việt Nam đã tiếp thu và biến đổi thể loại truyện trinh thám để phù hợp với văn hóa và tâm lý người Việt. Luận án chỉ ra rằng, truyện trinh thám Việt Nam không chỉ là sản phẩm của sự tiếp thu mà còn là kết quả của quá trình sáng tạo và Việt hóa, mang đậm dấu ấn văn hóa dân tộc.

1.2. Các giai đoạn phát triển

Luận án chia quá trình phát triển của truyện trinh thám Việt Nam thành ba giai đoạn chính: giai đoạn hình thành (đầu thế kỷ XX đến 1945), giai đoạn biến đổi (1945-1986), và giai đoạn đổi mới (từ 1986 đến nay). Mỗi giai đoạn phản ánh sự thay đổi của xã hội, văn hóa và văn học Việt Nam. Giai đoạn đầu, truyện trinh thám chủ yếu mang tính giải trí. Giai đoạn thứ hai, thể loại này bị ảnh hưởng bởi các yếu tố chính trị và xã hội. Giai đoạn hiện nay, truyện trinh thám đang có dấu hiệu phục hưng với sự xuất hiện của nhiều tác giả trẻ và tác phẩm chất lượng.

II. Đặc điểm của truyện trinh thám Việt Nam

Luận án phân tích các đặc điểm nổi bật của truyện trinh thám Việt Nam, bao gồm sự hỗn dung thể loại, yếu tố truyền kỳ, kinh dị, và kiếm hiệp. Thể loại này không chỉ tập trung vào việc giải quyết các vụ án mà còn kết hợp với các yếu tố văn hóa truyền thống, tạo nên sự độc đáo và hấp dẫn. Văn học đương đại Việt Nam đã chứng kiến sự phát triển đa dạng của truyện trinh thám, với nhiều tác phẩm được đánh giá cao về mặt nghệ thuật và nội dung.

2.1. Sự hỗn dung thể loại

Truyện trinh thám Việt Nam thường kết hợp với các yếu tố truyền kỳ, kinh dị, và kiếm hiệp, tạo nên sự đa dạng và phong phú. Sự hỗn dung này không chỉ làm tăng tính hấp dẫn của cốt truyện mà còn phản ánh sự giao thoa văn hóa Đông-Tây. Luận án chỉ ra rằng, sự kết hợp này là một trong những đặc điểm nổi bật của truyện trinh thám Việt Nam, giúp nó khác biệt so với truyện trinh thám phương Tây.

2.2. Yếu tố truyền kỳ và kinh dị

Yếu tố truyền kỳ và kinh dị là những đặc trưng quan trọng của truyện trinh thám Việt Nam. Những yếu tố này không chỉ tạo nên không khí bí ẩn, hồi hộp mà còn phản ánh tâm lý và văn hóa dân gian của người Việt. Luận án nhấn mạnh rằng, sự kết hợp giữa yếu tố trinh thám và truyền kỳ đã tạo nên một dòng truyện trinh thám độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam.

III. Xu hướng vận động và phát triển

Luận án dự báo các xu hướng vận động của truyện trinh thám Việt Nam trong tương lai, bao gồm sự phát triển của các tiểu thể loại như truyện trinh thám kinh dị, lịch sử, và hình sự. Sự đa dạng hóa này phản ánh nhu cầu của công chúng và sự sáng tạo của các tác giả. Văn học hiện đại Việt Nam đang chứng kiến sự trở lại mạnh mẽ của thể loại này, với nhiều tác phẩm được đón nhận rộng rãi.

3.1. Truyện trinh thám kinh dị

Xu hướng truyện trinh thám kinh dị đang ngày càng phổ biến, thu hút sự quan tâm của độc giả trẻ. Luận án chỉ ra rằng, sự kết hợp giữa yếu tố trinh thám và kinh dị không chỉ tạo nên sự hồi hộp, bí ẩn mà còn phản ánh những nỗi sợ hãi và ám ảnh trong tâm lý con người. Đây là một trong những xu hướng nổi bật của truyện trinh thám Việt Nam hiện nay.

3.2. Truyện trinh thám lịch sử

Truyện trinh thám lịch sử là một xu hướng mới, kết hợp giữa yếu tố trinh thám và lịch sử. Luận án nhận định rằng, thể loại này không chỉ mang tính giải trí mà còn có giá trị giáo dục, giúp độc giả hiểu thêm về lịch sử và văn hóa dân tộc. Sự phát triển của truyện trinh thám lịch sử phản ánh sự sáng tạo và đổi mới của các tác giả Việt Nam.

Luận án tiến sĩ nghiên cứu thể loại truyện trinh thám trong văn học Việt Nam hiện đại