Hoạt Động Logistics Của Doanh Nghiệp Bán Lẻ Tại Việt Nam: Thực Trạng Và Giải Pháp

Có nhiều định nghĩa về logistics bán lẻ, nhưng tựu chung lại, nó là quá trình quản lý dòng chảy hàng hóa từ nhà cung cấp đến tay người tiêu dùng cuối cùng. Điều này bao gồm các hoạt động như mua sắm, lưu kho, vận chuyển, phân phối và quản lý thông tin. Mục tiêu chính là đảm bảo hàng hóa đến đúng địa điểm, đúng thời điểm, với chi phí hợp lý. Theo Mashou, logistics là quá trình tối ưu hóa vị trí lưu trữ và chu chuyển các tài nguyên từ điểm sản xuất đầu tiên đến tay người tiêu dùng cuối cùng.

Logistics đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo sự vận hành trơn tru của chuỗi cung ứng bán lẻ. Nó giúp giảm chi phí, tăng hiệu quả hoạt động, cải thiện dịch vụ khách hàng và nâng cao khả năng cạnh tranh. Theo thống kê, chi phí logistics chiếm một phần đáng kể trong GDP của một quốc gia, cho thấy tầm quan trọng của nó đối với nền kinh tế. Hoạt động logistics đóng vai trò hỗ trợ nhà quản lý doanh nghiệp ra quyết định chính xác trong kinh doanh.

Có nhiều loại hình dịch vụ logistics khác nhau, bao gồm vận tải, kho bãi, bốc xếp, thủ tục hải quan và các dịch vụ giá trị gia tăng. Mỗi loại hình dịch vụ có vai trò riêng trong chuỗi cung ứng và đòi hỏi các kỹ năng và nguồn lực khác nhau. Việc lựa chọn loại hình dịch vụ phù hợp phụ thuộc vào nhu cầu và đặc điểm của từng doanh nghiệp. Theo Nghị định 140/2007/NĐ-CP, các dịch vụ logistics chủ yếu bao gồm dịch vụ bốc xếp hàng hóa, dịch vụ kho bãi và lưu giữ hàng hóa, dịch vụ đại lý vận tải, dịch vụ bổ trợ khác.

Nội dung của hoạt động logistics bao gồm mua sắm nguyên vật liệu, quản lý kho, vận tải và phân phối. Mua sắm là bước đầu tiên trong chuỗi cung ứng, đảm bảo nguồn cung nguyên vật liệu ổn định và chất lượng. Quản lý kho giúp lưu trữ và bảo quản hàng hóa một cách hiệu quả. Vận tải đảm bảo hàng hóa được vận chuyển đến đúng địa điểm và thời gian. Phân phối đưa hàng hóa đến tay người tiêu dùng cuối cùng. Hoạt động mua hàng bao gồm việc mua nguyên vật liệu, máy móc, thiết bị… để phục vụ hoạt động.

Quản lý dự trữ hàng hóa là một phần quan trọng của logistics, đảm bảo có đủ hàng hóa để đáp ứng nhu cầu của khách hàng mà không gây ra tình trạng tồn kho quá lớn. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải có kế hoạch dự trữ phù hợp, dự báo nhu cầu chính xác và quản lý kho hiệu quả. Các nhiệm vụ, công việc liên quan đến quản lý kho hàng trong hoạt động logistics bao gồm: thiết lập mạng lưới kho và chọn vị trí đặt kho; bố trí, thiết kế cấu trúc kho bãi và lắp đặt các thiết bị, phương tiện cất trữ; định vị, phân loại hàng hóa , lập danh mục thanh lý hàng không đạt tiêu chuẩn chất lượng; tổ chức việc xuất, nhập, lưu kho, kiểm kê hàng hóa và điều chỉnh sự chênh lệch (nếu có); đảm bảo an toàn cho hàng hóa, người lao động, phòng ngừa trộm cắp, cháy nổ.

Chi phí logistics là một trong những tiêu chí quan trọng nhất để đánh giá hiệu quả hoạt động logistics. Chi phí này bao gồm chi phí vận chuyển, kho bãi, quản lý hàng tồn kho và các chi phí khác liên quan đến chuỗi cung ứng. Dịch vụ khách hàng cũng là một tiêu chí quan trọng, bao gồm thời gian giao hàng, độ tin cậy và khả năng đáp ứng yêu cầu của khách hàng. Thời gian giao hàng là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách hàng.

Các yếu tố khách quan như tình hình kinh tế, chính trị, xã hội và công nghệ có ảnh hưởng lớn đến hoạt động logistics bán lẻ. Tình hình kinh tế ổn định tạo điều kiện cho hoạt động logistics phát triển. Chính trị ổn định giúp giảm thiểu rủi ro trong chuỗi cung ứng. Xã hội có nhu cầu tiêu dùng cao thúc đẩy hoạt động bán lẻ. Công nghệ phát triển giúp cải thiện hiệu quả hoạt động logistics.

Các yếu tố chủ quan như nhận thức của doanh nghiệp về logistics, nguồn lực nội tại và cơ sở hạ tầng cũng ảnh hưởng đến hoạt động logistics bán lẻ. Doanh nghiệp cần nhận thức rõ tầm quan trọng của logistics và đầu tư vào nguồn lực nội tại để cải thiện hoạt động logistics. Cơ sở hạ tầng tốt giúp giảm chi phí và thời gian vận chuyển.

Thực trạng tự thực hiện và thuê ngoài dịch vụ logistics của doanh nghiệp Việt Nam cho thấy sự đa dạng trong cách tiếp cận quản lý chuỗi cung ứng. Một số doanh nghiệp lựa chọn tự thực hiện các hoạt động logistics để kiểm soát chặt chẽ chi phí và chất lượng dịch vụ. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp khác lại thuê ngoài dịch vụ logistics để tận dụng chuyên môn và kinh nghiệm của các nhà cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp.

Hoạt động logistics trong sản xuất và kinh doanh ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt. Các doanh nghiệp cần tối ưu hóa quy trình logistics để giảm chi phí, tăng hiệu quả hoạt động và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư vào công nghệ, đào tạo nhân lực và xây dựng mối quan hệ tốt với các đối tác trong chuỗi cung ứng.

Đại dịch Covid-19 đã gây ra những tác động tiêu cực đến hoạt động logistics bán lẻ, làm gián đoạn chuỗi cung ứng, tăng chi phí vận chuyển và thay đổi thói quen mua sắm của người tiêu dùng. Tuy nhiên, đại dịch cũng tạo ra cơ hội cho các doanh nghiệp bán lẻ chuyển đổi số, phát triển thương mại điện tử và cải thiện dịch vụ giao hàng tận nhà.

Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của logistics bán lẻ. Điều này bao gồm việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, đầu tư vào cơ sở hạ tầng giao thông và công nghệ thông tin, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn và đào tạo nhân lực.

Doanh nghiệp cần chủ động nâng cao năng lực quản lý, đầu tư vào công nghệ và đào tạo nhân lực để tối ưu hóa hoạt động logistics bán lẻ. Điều này bao gồm việc áp dụng các giải pháp quản lý kho hàng, vận tải và chuỗi cung ứng tiên tiến, xây dựng mối quan hệ tốt với các đối tác và nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng.