Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng đóng vai trò then chốt thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và hội nhập quốc tế. Công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng trở thành yếu tố quyết định thành công của các công trình, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ, chi phí và chất lượng. Tại Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ & Xây dựng Quang Tiến Lộc, hoạt động quản lý dự án từ năm 2017 đến nay đã trải qua nhiều biến động, đặc biệt chịu ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19. Doanh thu của công ty trong giai đoạn này biến động với mức tăng trưởng bình quân khoảng 4%, trong đó năm 2020 giảm 26,99% so với năm 2019 do tác động của dịch bệnh. Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại công ty, đánh giá những thành tựu và hạn chế, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư xây dựng. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào công tác quản lý dự án theo lĩnh vực tại công ty trong giai đoạn 2017-2022, với ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao năng lực quản lý dự án, góp phần phát triển bền vững doanh nghiệp và ngành xây dựng nói chung.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý dự án hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Lý thuyết quản lý dự án theo PMBOK: Quản lý dự án được hiểu là sự áp dụng kiến thức, kỹ năng, công cụ và kỹ thuật vào các hoạt động dự án nhằm đáp ứng các yêu cầu, bao gồm 5 nhóm quá trình chính: khởi tạo, lập kế hoạch, thực hiện, giám sát và kết thúc.

  • Mô hình quản lý dự án xây dựng theo CIOB: Nhấn mạnh việc hoạch định, phối hợp và kiểm soát tổng thể dự án từ chủ trương đến kết thúc, đảm bảo đạt yêu cầu về chức năng, chi phí, tiến độ và chất lượng.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: dự án đầu tư xây dựng, quản lý phạm vi, quản lý tiến độ, quản lý chi phí, quản lý chất lượng, quản lý rủi ro và quản lý an toàn lao động. Luận văn cũng vận dụng các quy định pháp luật như Luật Xây dựng 2014, Nghị định 15/2021/NĐ-CP về phân loại dự án, Nghị định 112/2009/NĐ-CP về quản lý chi phí đầu tư xây dựng, và các tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập dữ liệu thứ cấp và phân tích định lượng, định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Báo cáo tài chính, hồ sơ năng lực, các hợp đồng thi công, kế hoạch và báo cáo quản lý dự án của Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ & Xây dựng Quang Tiến Lộc giai đoạn 2017-2021; các văn bản pháp luật và tiêu chuẩn liên quan.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích số liệu tài chính và hoạt động quản lý dự án qua các bảng biểu, biểu đồ Gantt; đánh giá năng lực quản lý dự án dựa trên các tiêu chí về nhân sự, máy móc, công nghệ và quy trình quản lý; so sánh thực trạng với các chuẩn mực quản lý dự án quốc tế.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Tập trung nghiên cứu toàn bộ các dự án và hoạt động quản lý dự án của công ty trong giai đoạn nghiên cứu, đảm bảo tính đại diện và toàn diện.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu từ năm 2017 đến tháng 4 năm 2022, bao gồm cả giai đoạn chịu ảnh hưởng của đại dịch Covid-19.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả quản lý tiến độ dự án: Công ty áp dụng biểu đồ Gantt và phần mềm Microsoft Project để lập kế hoạch và giám sát tiến độ. Trong giai đoạn 2017-2021, có khoảng 90% dự án hoàn thành đúng tiến độ, với cơ chế khen thưởng cho các trường hợp đẩy nhanh tiến độ và phạt vi phạm, góp phần nâng cao hiệu quả thi công.

  2. Quản lý chi phí đầu tư xây dựng: Tổng mức đầu tư và dự toán xây dựng được kiểm soát chặt chẽ. Tuy nhiên, do biến động giá nguyên vật liệu, chi phí phát sinh chiếm khoảng 5-7% tổng dự toán, công ty đã thiết lập khoản dự phòng phí hợp lý để đảm bảo dự án không bị gián đoạn.

  3. Năng lực tài chính và nguồn vốn: Tổng nguồn vốn công ty tăng trưởng trung bình 6% mỗi năm, đạt khoảng 481 tỷ đồng năm 2021. Tuy nhiên, tỷ lệ vay ngắn hạn chiếm tới 74% tổng nguồn vốn, cao hơn gấp 3 lần vốn chủ sở hữu, tiềm ẩn rủi ro thanh khoản trong bối cảnh kinh tế biến động.

  4. Năng lực nhân sự và công nghệ: Đội ngũ quản lý dự án gồm 6 người, trong đó có 1 thạc sĩ và 5 đại học chuyên ngành phù hợp. Công ty đầu tư mạnh vào máy móc thiết bị hiện đại và công nghệ thi công tiên tiến, đồng thời tổ chức đào tạo nhân sự định kỳ, nâng cao tay nghề và cập nhật công nghệ mới.

Thảo luận kết quả

Việc áp dụng các công cụ quản lý tiến độ hiện đại giúp công ty duy trì hiệu quả thi công, phù hợp với các nghiên cứu quốc tế về quản lý dự án xây dựng. Tuy nhiên, tỷ lệ vay ngắn hạn cao so với vốn chủ sở hữu là điểm cần lưu ý, bởi nó làm tăng áp lực tài chính và rủi ro thanh khoản, nhất là trong các giai đoạn kinh tế khó khăn như đại dịch Covid-19. So với các doanh nghiệp cùng ngành, công ty có lợi thế về đội ngũ nhân sự và trang thiết bị, nhưng cần cải thiện hơn nữa công tác quản lý rủi ro tài chính và chi phí phát sinh. Việc lập kế hoạch chi tiết và giám sát chặt chẽ các nội dung quản lý dự án đã giúp công ty hạn chế sai sót và nâng cao hiệu quả đầu tư xây dựng, góp phần củng cố vị thế trên thị trường xây dựng trong nước.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường quản lý tài chính và giảm tỷ lệ vay ngắn hạn: Công ty cần xây dựng kế hoạch tài chính dài hạn, ưu tiên tăng vốn chủ sở hữu và vay dài hạn để giảm áp lực thanh khoản, đảm bảo ổn định nguồn vốn trong vòng 3 năm tới.

  2. Hoàn thiện mô hình tổ chức quản lý dự án: Đề xuất bổ sung nhân sự chuyên trách quản lý rủi ro và kiểm soát chi phí, đồng thời áp dụng hệ thống quản lý dự án tích hợp (PMIS) để nâng cao hiệu quả phối hợp và giám sát.

  3. Nâng cao công tác quản lý tiến độ và chất lượng: Tiếp tục sử dụng biểu đồ Gantt và phần mềm quản lý dự án, đồng thời tăng cường đào tạo kỹ năng quản lý tiến độ cho cán bộ dự án, đảm bảo ít nhất 95% dự án hoàn thành đúng tiến độ trong 2 năm tới.

  4. Đẩy mạnh đào tạo và phát triển nguồn nhân lực: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao kỹ năng quản lý dự án, cập nhật công nghệ thi công mới, đồng thời duy trì chương trình đào tạo nhân sự tại nước ngoài hàng năm nhằm nâng cao năng lực chuyên môn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý dự án tại các doanh nghiệp xây dựng: Giúp hiểu rõ thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý dự án đầu tư xây dựng, từ đó áp dụng vào thực tiễn doanh nghiệp.

  2. Các chuyên gia tư vấn và nhà thầu xây dựng: Cung cấp cơ sở để cải tiến quy trình quản lý dự án, đặc biệt trong quản lý tiến độ, chi phí và chất lượng công trình.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh chuyên ngành Quản lý dự án, Kinh tế xây dựng: Là tài liệu tham khảo học thuật, giúp nắm vững lý thuyết và thực tiễn quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Việt Nam.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức liên quan đến đầu tư xây dựng: Hỗ trợ đánh giá năng lực quản lý dự án của doanh nghiệp, từ đó xây dựng chính sách và hướng dẫn phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư công và tư.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý dự án đầu tư xây dựng là gì?
    Quản lý dự án đầu tư xây dựng là quá trình tổ chức, phối hợp các hoạt động nhằm hoàn thành dự án theo mục tiêu về chất lượng, tiến độ, chi phí và an toàn. Ví dụ, công ty Quang Tiến Lộc áp dụng biểu đồ Gantt để quản lý tiến độ dự án.

  2. Tại sao quản lý chi phí trong dự án xây dựng quan trọng?
    Quản lý chi phí giúp kiểm soát ngân sách, tránh thất thoát và đảm bảo dự án không vượt quá tổng mức đầu tư đã phê duyệt. Công ty đã thiết lập khoản dự phòng phí khoảng 5-7% để ứng phó với biến động giá nguyên vật liệu.

  3. Mô hình tổ chức quản lý dự án dạng ma trận có ưu điểm gì?
    Mô hình này kết hợp quản lý theo chức năng và dự án, giúp phân công nhiệm vụ rõ ràng, linh hoạt trong điều phối nguồn lực. Công ty Quang Tiến Lộc đã áp dụng mô hình này hiệu quả trong 6 năm qua.

  4. Làm thế nào để đảm bảo tiến độ thi công dự án?
    Sử dụng công cụ như biểu đồ Gantt, phần mềm quản lý dự án, tổ chức họp giao ban thường xuyên và áp dụng chính sách khen thưởng, phạt rõ ràng. Công ty đã duy trì khoảng 90% dự án hoàn thành đúng tiến độ nhờ các biện pháp này.

  5. Những rủi ro phổ biến trong quản lý dự án xây dựng là gì?
    Bao gồm rủi ro về chi phí phát sinh, trượt giá nguyên vật liệu, sự cố công trình và thay đổi phạm vi dự án. Công ty đã xây dựng kế hoạch ứng phó rủi ro và giám sát chặt chẽ để hạn chế thiệt hại.

Kết luận

  • Công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ & Xây dựng Quang Tiến Lộc đã đạt được nhiều thành tựu, đặc biệt trong quản lý tiến độ và chất lượng công trình.
  • Nguồn vốn và tài chính là điểm cần cải thiện, với tỷ lệ vay ngắn hạn cao tiềm ẩn rủi ro thanh khoản.
  • Mô hình tổ chức quản lý dự án dạng ma trận và ứng dụng công nghệ quản lý hiện đại góp phần nâng cao hiệu quả quản lý.
  • Đề xuất các giải pháp tập trung vào quản lý tài chính, hoàn thiện mô hình tổ chức, nâng cao năng lực nhân sự và quản lý tiến độ.
  • Tiếp tục nghiên cứu và áp dụng các công nghệ mới, đồng thời mở rộng đào tạo nhân lực để đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững trong giai đoạn 2022-2025.

Hành động tiếp theo: Các nhà quản lý dự án và lãnh đạo doanh nghiệp nên áp dụng các giải pháp đề xuất để nâng cao hiệu quả quản lý dự án, đồng thời theo dõi sát sao các chỉ số tài chính và tiến độ thi công nhằm đảm bảo thành công của các dự án đầu tư xây dựng.