Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế nông nghiệp và xu hướng tiêu dùng hiện đại, việc tiêu thụ các sản phẩm nông sản qua hệ thống siêu thị ngày càng trở nên quan trọng. Tại thành phố Thanh Hóa, sản phẩm trà rau má – một loại trà thảo mộc có nhiều công dụng y học và dinh dưỡng – đang được chú trọng phát triển nhằm nâng cao giá trị kinh tế và đáp ứng nhu cầu thị trường. Giai đoạn 2019-2021 chứng kiến sự gia tăng diện tích trồng rau má và sự đa dạng hóa các sản phẩm chế biến từ rau má tại địa phương, với sự tham gia của 4 doanh nghiệp chủ lực như HTX Dịch vụ Nông nghiệp và Xây dựng Hưng Thịnh, Công ty CP Xây dựng và Thương mại Phong Cách mới, Công ty CP Liên Minh Hợp tác xã Nông Lâm Sản Thanh Hóa và Công ty TNHH Hoàng Thảo Mộc.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc đánh giá thực trạng tiêu thụ các sản phẩm trà rau má qua hệ thống siêu thị trên địa bàn thành phố Thanh Hóa, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả tiêu thụ, mở rộng thị trường và phát triển thương hiệu. Phạm vi nghiên cứu bao gồm 4 siêu thị lớn (BigC, Co.opmart, Vincom, hệ thống siêu thị Miền Tây) cùng các cửa hàng MiniMart và các doanh nghiệp sản xuất trên địa bàn. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế nông nghiệp, nâng cao thu nhập cho người sản xuất và góp phần quảng bá văn hóa đặc trưng của vùng đất Thanh Hóa.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về phân phối và kênh phân phối sản phẩm, đặc biệt là kênh phân phối hiện đại qua siêu thị. Theo Philip Kotler, kênh phân phối là tập hợp các cá nhân và tổ chức tham gia vào quá trình chuyển giao sản phẩm từ nhà sản xuất đến người tiêu dùng cuối cùng. Các chức năng chính của kênh phân phối bao gồm giới thiệu sản phẩm, kích thích tiêu thụ, tiếp xúc khách hàng, thích ứng sản phẩm, thương lượng, lưu thông hàng hóa, tài chính và chấp nhận rủi ro.

Ngoài ra, mô hình phân tích SWOT được sử dụng để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm trà rau má qua hệ thống siêu thị. Các khái niệm chuyên ngành như an toàn thực phẩm (ATTP), tiêu chuẩn quốc gia TCVN 7975:2008 về trà túi lọc thảo mộc, và các tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGap cũng được áp dụng để đảm bảo chất lượng sản phẩm.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp số liệu thứ cấp và sơ cấp. Số liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo của sở ngành, các doanh nghiệp sản xuất, các siêu thị và các tài liệu khoa học liên quan. Số liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát, điều tra và phỏng vấn trực tiếp với 90 khách hàng thường xuyên mua hàng tại siêu thị và MiniMart, cùng các cán bộ quản lý doanh nghiệp sản xuất trà rau má.

Phương pháp chọn mẫu là phương pháp chọn mẫu phi xác suất, tập trung vào các đối tượng có liên quan trực tiếp đến sản xuất và tiêu thụ sản phẩm trà rau má. Phân tích số liệu được thực hiện bằng phần mềm Excel với các phương pháp thống kê mô tả, so sánh và phân tích SWOT nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp phù hợp. Thời gian nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2019-2021, với phạm vi không gian tại thành phố Thanh Hóa.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Diện tích và sản lượng rau má phát triển ổn định: Tổng diện tích trồng rau má của 4 doanh nghiệp chính đạt khoảng 130 ha năm 2021, với sản lượng dự kiến lên tới 1.440 tấn. Công ty CP Xây dựng và Thương mại Phong Cách mới và Công ty CP Liên Minh Hợp tác xã Nông Lâm Sản Thanh Hóa là hai đơn vị có vùng nguyên liệu lớn nhất, lần lượt 80 ha và 150 ha theo kế hoạch đến năm 2025.

  2. Đa dạng hóa sản phẩm trà rau má: Các doanh nghiệp đã phát triển bộ sản phẩm đa dạng gồm trà túi lọc, trà dây sấy lạnh, bột rau má (trà matcha), thạch rau má và các sản phẩm chức năng khác. Sản lượng trà túi lọc của Công ty TNHH Hoàng Thảo Mộc đạt khoảng 30.000 kg năm 2021, cao nhất trong số các đơn vị.

  3. Tiêu thụ qua hệ thống siêu thị còn hạn chế: Mặc dù các sản phẩm trà rau má đã có mặt tại các siêu thị lớn như BigC, Co.opmart, Vincom, nhưng tỷ lệ tiêu thụ qua kênh này chỉ chiếm khoảng 15-20% tổng sản lượng, phần lớn người tiêu dùng vẫn quen mua tại chợ truyền thống hoặc cửa hàng nhỏ lẻ.

  4. Hạn chế về chất lượng và phương thức cung ứng: Các doanh nghiệp nhỏ gặp khó khăn trong việc đáp ứng yêu cầu khắt khe về chất lượng, tem nhãn, an toàn thực phẩm và phương thức cung ứng chuyên nghiệp theo hợp đồng với siêu thị. Chi phí vận chuyển từ vùng nguyên liệu đến siêu thị cũng là thách thức lớn, đặc biệt với các vùng sản xuất xa trung tâm thành phố.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân hạn chế tiêu thụ sản phẩm trà rau má qua hệ thống siêu thị chủ yếu do năng lực sản xuất và quản lý của các doanh nghiệp còn yếu, chưa đáp ứng được tiêu chuẩn chất lượng và quy trình cung ứng chuyên nghiệp. So với các loại trà truyền thống và trà thảo mộc đã có thương hiệu trên thị trường, trà rau má còn mới mẻ và chưa được quảng bá rộng rãi, dẫn đến nhận thức người tiêu dùng còn hạn chế.

Kết quả khảo sát khách hàng cho thấy, khoảng 65% người tiêu dùng quan tâm đến sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, tem nhãn đầy đủ và ưu tiên mua tại siêu thị nếu sản phẩm đáp ứng được các tiêu chí này. Điều này cho thấy tiềm năng phát triển kênh phân phối hiện đại là rất lớn nếu các doanh nghiệp cải thiện chất lượng và xây dựng thương hiệu hiệu quả.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ tiêu thụ sản phẩm qua các kênh phân phối khác nhau, bảng so sánh sản lượng và diện tích trồng rau má của các doanh nghiệp, cũng như ma trận SWOT phân tích điểm mạnh, yếu, cơ hội và thách thức trong tiêu thụ sản phẩm.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường truyền thông và quảng bá sản phẩm: Đẩy mạnh các hoạt động marketing, tổ chức sự kiện giới thiệu sản phẩm tại siêu thị, sử dụng mạng xã hội và các kênh truyền thông để nâng cao nhận thức người tiêu dùng về lợi ích và chất lượng của trà rau má. Mục tiêu tăng tỷ lệ nhận biết sản phẩm lên 50% trong vòng 12 tháng, do các doanh nghiệp phối hợp thực hiện.

  2. Nâng cao chất lượng và hoàn thiện sản phẩm: Áp dụng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm nghiêm ngặt, cải tiến mẫu mã, bao bì và tem nhãn theo tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế. Đầu tư công nghệ chế biến hiện đại để đảm bảo chất lượng đồng đều, kéo dài thời hạn sử dụng. Mục tiêu đạt chứng nhận ATTP và VietGAP trong 18 tháng tới.

  3. Phát triển hệ thống cung ứng chuyên nghiệp: Xây dựng quy trình cung ứng theo hợp đồng với siêu thị, đảm bảo giao hàng đúng thời gian, số lượng và chất lượng. Tăng cường đào tạo kỹ năng đàm phán hợp đồng cho cán bộ doanh nghiệp và hợp tác xã. Mục tiêu ký kết hợp đồng cung ứng ổn định với ít nhất 3 siêu thị lớn trong 2 năm tới.

  4. Mở rộng vùng nguyên liệu và liên kết sản xuất: Huy động nguồn lực đầu tư phát triển vùng nguyên liệu tập trung, liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp và nông dân theo chuỗi giá trị. Tăng diện tích trồng rau má lên khoảng 200 ha đến năm 2025, đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định và chất lượng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Doanh nghiệp sản xuất và chế biến nông sản: Nghiên cứu cung cấp các giải pháp thực tiễn để nâng cao hiệu quả tiêu thụ sản phẩm qua kênh phân phối hiện đại, giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược phát triển bền vững.

  2. Các hợp tác xã nông nghiệp: Tham khảo mô hình liên kết sản xuất và tiêu thụ, áp dụng các tiêu chuẩn chất lượng và kỹ năng đàm phán hợp đồng với siêu thị nhằm mở rộng thị trường.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước và chính quyền địa phương: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, góp phần phát triển kinh tế địa phương.

  4. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, nông nghiệp: Tài liệu tham khảo hữu ích về phương pháp nghiên cứu thị trường, phân tích kênh phân phối và phát triển sản phẩm nông nghiệp trong bối cảnh hiện đại.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao tiêu thụ trà rau má qua siêu thị còn hạn chế?
    Nguyên nhân chính là do các doanh nghiệp chưa đáp ứng được yêu cầu khắt khe về chất lượng, tem nhãn, phương thức cung ứng chuyên nghiệp và chi phí vận chuyển cao. Ngoài ra, nhận thức người tiêu dùng về sản phẩm còn hạn chế.

  2. Các doanh nghiệp đã áp dụng công nghệ gì trong sản xuất trà rau má?
    Công ty CP Xây dựng và Thương mại Phong Cách mới đã đầu tư dây chuyền sơ chế - chế biến rau má chuyển giao từ Nhật Bản, đạt năng suất 1 tấn rau má tươi/ngày, giúp nâng cao chất lượng sản phẩm.

  3. Làm thế nào để nâng cao nhận thức người tiêu dùng về trà rau má?
    Đẩy mạnh truyền thông qua các kênh truyền hình, mạng xã hội, tổ chức sự kiện tại siêu thị và cung cấp thông tin rõ ràng về nguồn gốc, lợi ích sức khỏe của sản phẩm sẽ giúp tăng cường nhận thức và niềm tin của khách hàng.

  4. Vai trò của hợp tác xã trong tiêu thụ sản phẩm qua siêu thị là gì?
    Hợp tác xã hỗ trợ nông dân trong việc đảm bảo chất lượng sản phẩm, tổ chức sản xuất theo quy trình, đàm phán hợp đồng cung ứng và giảm chi phí vận chuyển, từ đó giúp sản phẩm tiếp cận kênh phân phối hiện đại hiệu quả hơn.

  5. Các giải pháp nào giúp doanh nghiệp mở rộng vùng nguyên liệu rau má?
    Liên kết với nông dân theo chuỗi giá trị, ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm, đầu tư kỹ thuật canh tác và áp dụng tiêu chuẩn VietGAP sẽ giúp mở rộng vùng nguyên liệu ổn định, đảm bảo chất lượng và số lượng cung ứng.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về tiêu thụ sản phẩm trà rau má qua hệ thống siêu thị tại thành phố Thanh Hóa, làm rõ thực trạng sản xuất, chế biến và tiêu thụ trong giai đoạn 2019-2021.
  • Phân tích SWOT cho thấy các điểm mạnh như nguồn nguyên liệu dồi dào, tiềm năng thị trường lớn, nhưng cũng tồn tại nhiều thách thức về chất lượng sản phẩm và phương thức cung ứng.
  • Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm tăng cường truyền thông, nâng cao chất lượng sản phẩm, phát triển hệ thống cung ứng chuyên nghiệp và mở rộng vùng nguyên liệu.
  • Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn trong việc phát triển kinh tế nông nghiệp, nâng cao thu nhập cho người sản xuất và quảng bá thương hiệu đặc trưng của Thanh Hóa.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và mở rộng nghiên cứu sang các sản phẩm nông sản khác nhằm đa dạng hóa thị trường tiêu thụ.

Hành động ngay hôm nay để góp phần phát triển bền vững ngành trà rau má tại Thanh Hóa và nâng cao giá trị sản phẩm trên thị trường hiện đại!