Tổng quan nghiên cứu

Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Ninh là bệnh viện tuyến tỉnh hạng II, với quy mô khoảng 1000 giường bệnh, đang phấn đấu trở thành bệnh viện hạng I vào năm 2015. Trong bối cảnh phát triển quy mô và nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, năng lực thực hành chăm sóc của điều dưỡng đóng vai trò then chốt, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dịch vụ và sự an toàn của người bệnh. Năm 2014, nghiên cứu được tiến hành nhằm tự đánh giá năng lực thực hành chăm sóc của điều dưỡng tại bệnh viện này, với mục tiêu đánh giá thực trạng năng lực và xác định các yếu tố liên quan đến năng lực thực hành chăm sóc của điều dưỡng viên.

Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2014, tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Ninh, sử dụng phương pháp mô tả cắt ngang kết hợp định lượng và định tính. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp dữ liệu thực tiễn để xây dựng các giải pháp nâng cao năng lực điều dưỡng, góp phần cải thiện chất lượng chăm sóc người bệnh, đồng thời hỗ trợ bệnh viện trong quá trình nâng hạng và phát triển bền vững. Tỷ lệ điều dưỡng đạt năng lực thực hành chăm sóc chung được ghi nhận ở mức khá cao, khoảng 86%, phản ánh sự nỗ lực trong công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực tại bệnh viện.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên Bộ Chuẩn năng lực cơ bản của điều dưỡng Việt Nam (Bộ CNLCBCĐDVN) do Bộ Y tế ban hành năm 2012, tập trung vào lĩnh vực năng lực thực hành chăm sóc, bao gồm 15 tiêu chuẩn và 60 tiêu chí. Khung lý thuyết này được xây dựng dựa trên các mô hình năng lực quốc tế, nhấn mạnh sự kết hợp giữa kiến thức, kỹ năng và thái độ trong thực hành điều dưỡng.

Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  • Lý thuyết năng lực hành nghề, định nghĩa năng lực là sự áp dụng kiến thức, kỹ năng và hành vi để thực hiện nhiệm vụ trong bối cảnh công việc phù hợp.
  • Mô hình các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực, bao gồm yếu tố cá nhân (tuổi, giới, nhận thức công việc), yếu tố đào tạo (trình độ, đào tạo liên tục), môi trường làm việc (điều kiện cơ sở vật chất, sự hài lòng với công việc) và các yếu tố động lực.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm: năng lực thực hành chăm sóc, tự đánh giá năng lực, đào tạo liên tục, sự hài lòng với công việc và môi trường làm việc.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang kết hợp định lượng và định tính, thực hiện từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2014 tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Ninh.

  • Nguồn dữ liệu:

    • Định lượng: Toàn bộ 261 điều dưỡng viên đang công tác tại các khoa/phòng bệnh viện được khảo sát bằng phiếu tự đánh giá năng lực dựa trên Bộ CNLCBCĐDVN.
    • Định tính: Phỏng vấn sâu lãnh đạo bệnh viện, trưởng phòng điều dưỡng, trưởng phòng đào tạo và chỉ đạo tuyến, thảo luận nhóm với trưởng khoa, điều dưỡng trưởng khoa và điều dưỡng viên.

  • Phương pháp chọn mẫu:

    • Định lượng: Toàn bộ điều dưỡng viên hiện có tại bệnh viện (261 người).
    • Định tính: Mẫu có chủ đích gồm 19 người đại diện các vị trí quản lý và điều dưỡng viên.

  • Phương pháp phân tích:

    • Định lượng: Sử dụng phần mềm SPSS 16.0, phân tích thống kê mô tả, kiểm định χ2, tính tỷ số chênh (OR) và khoảng tin cậy 95% để đánh giá mối liên quan giữa các yếu tố và năng lực.
    • Định tính: Mã hóa theo chủ đề, phân tích nội dung phỏng vấn và thảo luận nhóm, trích dẫn ý kiến tiêu biểu.

  • Timeline nghiên cứu:

    • Chuẩn bị và thiết kế công cụ: tháng 2/2014
    • Thu thập dữ liệu: tháng 3-5/2014
    • Phân tích và báo cáo kết quả: tháng 6/2014

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Phân bố trình độ đào tạo điều dưỡng:
    Trong 261 điều dưỡng viên tham gia, 19,5% có trình độ đại học, 14,6% cao đẳng và 65,9% trung cấp. Tỷ lệ nữ chiếm đa số (85,1%), nhóm tuổi chủ yếu từ 31-45 chiếm 46,4%. Thu nhập trung bình khoảng 5,2 triệu đồng/tháng.

  2. Năng lực thực hành chăm sóc chung:
    Điểm trung bình năng lực thực hành chăm sóc chung là 249,8/300 điểm, với tỷ lệ đạt năng lực chung là 86,2%. Nhóm điều dưỡng đại học có tỷ lệ đạt cao nhất (90,2%), nhóm cao đẳng thấp nhất (78,9%), tuy nhiên sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p > 0,05).

  3. Tỷ lệ đạt theo từng tiêu chuẩn năng lực:

    • Tiêu chuẩn đạt cao nhất: Dùng thuốc đảm bảo an toàn hiệu quả (89,7%), tiến hành kỹ thuật chăm sóc đúng quy trình (87,4%), đảm bảo chăm sóc liên tục (86,2%).
    • Tiêu chuẩn đạt thấp nhất: Sử dụng hiệu quả các kênh truyền thông và phương tiện nghe nhìn trong giao tiếp (69%), xác định nhu cầu và tổ chức hướng dẫn, giáo dục sức khỏe (68,2%), xác định ưu tiên chăm sóc dựa trên nhu cầu người bệnh (65,9%).

  4. Các yếu tố liên quan đến năng lực:

    • Điều dưỡng tham gia đào tạo liên tục có khả năng đạt năng lực cao gấp 5,1 lần so với nhóm không tham gia (p < 0,01).
    • Đánh giá tính hữu ích của đào tạo liên tục cũng liên quan mật thiết đến năng lực (OR = 5,8, p < 0,01).
    • Các yếu tố cá nhân như tuổi, giới, tình trạng hôn nhân, thu nhập không có sự khác biệt ý nghĩa thống kê với năng lực (p > 0,05).

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy năng lực thực hành chăm sóc của điều dưỡng tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Ninh đạt mức khá cao, phản ánh hiệu quả của các chương trình đào tạo và chính sách phát triển nguồn nhân lực. Tỷ lệ đạt năng lực chung 86,2% tương đồng với các nghiên cứu quốc tế về năng lực điều dưỡng trong thực hành chăm sóc. Tuy nhiên, các tiêu chuẩn liên quan đến giao tiếp và giáo dục sức khỏe còn thấp, cho thấy cần tập trung cải thiện kỹ năng mềm và truyền thông trong chăm sóc người bệnh.

Việc đào tạo liên tục được xác định là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến năng lực, phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước. Điều này nhấn mạnh vai trò của các khóa đào tạo nâng cao kỹ năng chuyên môn và kỹ năng giao tiếp trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc. Mặc dù sự khác biệt về năng lực giữa các trình độ đào tạo không có ý nghĩa thống kê, nhóm điều dưỡng đại học có xu hướng đạt năng lực cao hơn, phản ánh sự cần thiết của việc nâng cao trình độ chuyên môn trong ngành điều dưỡng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tỷ lệ đạt năng lực theo từng tiêu chuẩn và bảng so sánh điểm năng lực trung bình giữa các nhóm điều dưỡng theo trình độ đào tạo, giúp minh họa rõ nét các điểm mạnh và hạn chế trong năng lực thực hành chăm sóc.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo liên tục và bồi dưỡng kỹ năng:

    • Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật chăm sóc, sơ cứu và giao tiếp hiệu quả với người bệnh.
    • Mục tiêu: nâng tỷ lệ điều dưỡng đạt năng lực thực hành chăm sóc lên trên 90% trong vòng 2 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Điều dưỡng phối hợp với Phòng Đào tạo bệnh viện.

  2. Phát triển kỹ năng giao tiếp và giáo dục sức khỏe:

    • Xây dựng chương trình đào tạo kỹ năng mềm, sử dụng hiệu quả các kênh truyền thông và phương tiện nghe nhìn trong giao tiếp.
    • Mục tiêu: cải thiện tỷ lệ đạt các tiêu chuẩn giao tiếp và giáo dục sức khỏe lên trên 80% trong 18 tháng.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Điều dưỡng, chuyên gia đào tạo kỹ năng mềm.

  3. Cải thiện môi trường làm việc và nâng cao sự hài lòng của điều dưỡng:

    • Tăng cường trang thiết bị, cải thiện điều kiện làm việc, xây dựng chính sách đãi ngộ hợp lý.
    • Mục tiêu: giảm tỷ lệ điều dưỡng không hài lòng với công việc xuống dưới 40% trong 1 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc bệnh viện, phòng Tổ chức cán bộ.

  4. Xây dựng hệ thống đánh giá năng lực định kỳ:

    • Áp dụng Bộ Chuẩn năng lực cơ bản của điều dưỡng Việt Nam làm tiêu chuẩn đánh giá thường xuyên.
    • Mục tiêu: thiết lập hệ thống đánh giá năng lực hàng năm, làm cơ sở cho đào tạo và phát triển nghề nghiệp.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Điều dưỡng phối hợp với các khoa phòng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý bệnh viện:

    • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng năng lực điều dưỡng, từ đó xây dựng chính sách phát triển nguồn nhân lực phù hợp.
    • Use case: Lập kế hoạch đào tạo, cải thiện chất lượng dịch vụ chăm sóc.

  2. Phòng Điều dưỡng và cán bộ đào tạo:

    • Lợi ích: Có cơ sở khoa học để thiết kế các chương trình đào tạo liên tục và đánh giá năng lực điều dưỡng.
    • Use case: Tổ chức các khóa bồi dưỡng kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm.

  3. Điều dưỡng viên và sinh viên điều dưỡng:

    • Lợi ích: Tự đánh giá năng lực bản thân, nhận diện điểm mạnh và điểm yếu để phát triển nghề nghiệp.
    • Use case: Lập kế hoạch học tập và nâng cao kỹ năng thực hành chăm sóc.

  4. Các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực y tế công cộng và quản lý bệnh viện:

    • Lợi ích: Tham khảo phương pháp nghiên cứu kết hợp định lượng và định tính trong đánh giá năng lực nhân lực y tế.
    • Use case: Phát triển các nghiên cứu tiếp theo về năng lực và chất lượng dịch vụ y tế.

Câu hỏi thường gặp

  1. Năng lực thực hành chăm sóc của điều dưỡng được đánh giá như thế nào?
    Năng lực được đánh giá dựa trên 15 tiêu chuẩn và 60 tiêu chí thuộc lĩnh vực thực hành chăm sóc theo Bộ Chuẩn năng lực cơ bản của điều dưỡng Việt Nam, sử dụng thang điểm Likert 5 mức độ qua phiếu tự đánh giá.

  2. Yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến năng lực thực hành chăm sóc của điều dưỡng?
    Đào tạo liên tục được xác định là yếu tố quan trọng nhất, điều dưỡng tham gia các khóa đào tạo liên tục có khả năng đạt năng lực cao gấp hơn 5 lần so với nhóm không tham gia.

  3. Có sự khác biệt về năng lực giữa các trình độ đào tạo điều dưỡng không?
    Mặc dù điều dưỡng đại học có xu hướng đạt năng lực cao hơn, sự khác biệt giữa các nhóm đại học, cao đẳng và trung cấp không có ý nghĩa thống kê trong nghiên cứu này.

  4. Tỷ lệ điều dưỡng hài lòng với công việc hiện tại như thế nào?
    Khoảng 55,2% điều dưỡng chưa hài lòng với công việc, đặc biệt về mức lương, ưu đãi tài chính và cơ hội thăng tiến, ảnh hưởng đến động lực làm việc và năng lực thực hành.

  5. Làm thế nào để cải thiện năng lực giao tiếp và giáo dục sức khỏe của điều dưỡng?
    Cần tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng mềm, sử dụng hiệu quả các phương tiện truyền thông trong giao tiếp, đồng thời xây dựng môi trường làm việc hỗ trợ và khuyến khích sự phát triển kỹ năng này.

Kết luận

  • Năng lực thực hành chăm sóc của điều dưỡng tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Ninh năm 2014 đạt mức khá cao với tỷ lệ đạt chung 86,2%.
  • Đào tạo liên tục và đánh giá tính hữu ích của các khóa đào tạo là những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến năng lực điều dưỡng.
  • Các tiêu chuẩn về giao tiếp và giáo dục sức khỏe còn hạn chế, cần được cải thiện để nâng cao chất lượng chăm sóc toàn diện.
  • Sự hài lòng với công việc còn thấp, đặc biệt về lương và cơ hội thăng tiến, ảnh hưởng đến động lực và hiệu quả công tác điều dưỡng.
  • Đề xuất xây dựng các giải pháp đào tạo, cải thiện môi trường làm việc và hệ thống đánh giá năng lực định kỳ nhằm nâng cao năng lực thực hành chăm sóc trong thời gian tới.

Next steps: Triển khai các chương trình đào tạo liên tục chuyên sâu, xây dựng hệ thống đánh giá năng lực thường xuyên và cải thiện chính sách đãi ngộ cho điều dưỡng viên.

Call-to-action: Các nhà quản lý và phòng điều dưỡng cần phối hợp chặt chẽ để áp dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn, nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc người bệnh tại bệnh viện.