I. Tổng Quan Về Chăm Sóc Dinh Dưỡng Bệnh Nhân Phổi Năm 2019
Dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong sự phát triển và duy trì sức khỏe, đặc biệt quan trọng đối với bệnh nhân phổi. Dinh dưỡng hợp lý là yếu tố không thể thiếu trong các biện pháp điều trị tổng hợp và chăm sóc toàn diện. Việc cung cấp dinh dưỡng đầy đủ giúp giảm nguy cơ suy dinh dưỡng, hạn chế nhiễm trùng, tăng cường khả năng hồi phục, rút ngắn thời gian nằm viện và giảm chi phí điều trị. Điều này góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ y tế và sự hài lòng của người bệnh. Các nghiên cứu gần đây cho thấy tỷ lệ suy dinh dưỡng ở bệnh nhân nội trú dao động từ 20-50% trên thế giới và 30-60% tại Việt Nam. Do đó, việc chăm sóc dinh dưỡng đúng cách là vô cùng cần thiết. Theo nghiên cứu, dinh dưỡng điều trị có tác động đến căn nguyên gây bệnh, đến cơ chế điều hòa, khả năng phản ứng, bảo vệ cơ thể. Nhiều công trình nghiên cứu đã chứng minh dinh dưỡng có vai trò điều trị chính trong các bệnh: suy dinh dưỡng do thiếu năng lượng, thừa cân béo phì do thừa năng lượng, các bệnh do thiếu vitamin A, B, C, D., thiếu vi chất: sắt, kẽm, calci…
1.1. Tầm Quan Trọng Của Dinh Dưỡng Lâm Sàng Cho Bệnh Nhân
Dinh dưỡng lâm sàng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo cung cấp đầy đủ và cân đối các chất dinh dưỡng cho người bệnh. Tình trạng dinh dưỡng tốt phản ánh sự cân bằng giữa thức ăn đưa vào cơ thể và tình trạng sức khỏe. Dinh dưỡng điều trị có tác động đến căn nguyên gây bệnh, đến cơ chế điều hòa, khả năng phản ứng, bảo vệ cơ thể. Nhiều công trình nghiên cứu đã chứng minh dinh dưỡng có vai trò điều trị chính trong các bệnh: suy dinh dưỡng do thiếu năng lượng, thừa cân béo phì do thừa năng lượng, các bệnh do thiếu vitamin A, B, C, D., thiếu vi chất: sắt, kẽm, calci… Dinh dưỡng điều trị còn giúp cho cơ thể phục hồi tốt hơn ở những bệnh nhân bị chấn thương phần mềm, gãy xương, suy nhược cơ thể sau sốt rét, sau mổ, sau nhiễm khuẩn nặng, một chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp vết thương chóng lành, sức khoẻ hồi phục nhanh hơn.
1.2. Mối Liên Hệ Giữa Dinh Dưỡng Và Bệnh Nhiễm Khuẩn Hô Hấp
Mối liên hệ giữa tình trạng thiếu dinh dưỡng và nhiễm khuẩn là hai chiều. Thiếu dinh dưỡng làm giảm sức đề kháng của cơ thể, dẫn đến nhiễm khuẩn. Ngược lại, nhiễm khuẩn làm suy sụp thêm tình trạng suy dinh dưỡng sẵn có. Tình trạng dinh dưỡng ảnh hưởng đến tiến triển của nhiều bệnh, đặc biệt là các bệnh nhiễm khuẩn hô hấp như lao, viêm phổi, và các bệnh phổi mạn tính. Dinh dưỡng và một số bệnh mạn tính: Trong những năm gần đây, mối quan hệ giữa dinh dưỡng, chế độ ăn và bệnh mạn tính đã được quan tâm nhiều do hậu quả của chúng ngày một tăng lên. Một số bệnh điển hình liên quan đến dinh dưỡng: Béo phì: béo phì là một tình trạng sức khỏe có nguyên nhân từ dinh dưỡng (60 -80% trường hợp), thông thường một người trưởng thành khỏe mạnh, dinh dưỡng hợp lý, cân nặng của họ ổn định hoặc dao động trong một giới hạn nhất định.
II. Thực Trạng Chăm Sóc Dinh Dưỡng Tại Bệnh Viện Phổi Năm 2019
Tại Việt Nam, vấn đề suy dinh dưỡng trong điều trị lâu nay còn chưa được quan tâm đúng mức. Các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ suy dinh dưỡng của bệnh nhân trong bệnh viện chiếm khoảng 30-60%. Vai trò của dinh dưỡng tiết chế chưa được đánh giá đúng vị trí trong nâng cao chất lượng điều trị. Nhiều nhiệm vụ chuyên môn về chăm sóc dinh dưỡng chưa được thực hiện đúng quy định. Trong bối cảnh đó, Bộ Y tế đã có chủ trương nâng cao chất lượng chăm sóc dinh dưỡng cho bệnh nhân thông qua việc ban hành các văn bản, hướng dẫn về đẩy mạnh hoạt động dinh dưỡng trong bệnh viện. Vấn đề chăm sóc dinh dưỡng cho bệnh nhân đã được đưa vào là một chỉ số quan trọng trong đánh giá chất lượng chăm sóc tại các bệnh viện. Theo nghiên cứu, vai trò của dinh dưỡng trong điều trị: Dinh dưỡng là một phương pháp điều trị chủ yếu trong một số bệnh: Dinh dưỡng điều trị có tác động đến căn nguyên gây bệnh, đến cơ chế điều hòa, khả năng phản ứng, bảo vệ cơ thể. Nhiều công trình nghiên cứu đã chứng minh dinh dưỡng có vai trò điều trị chính trong các bệnh: suy dinh dưỡng do thiếu năng lượng, thừa cân béo phì do thừa năng lượng, các bệnh do thiếu vitamin A, B, C, D., thiếu vi chất: sắt, kẽm, calci…
2.1. Vai Trò Của Điều Dưỡng Trong Chăm Sóc Dinh Dưỡng Bệnh Viện
Điều dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục của bệnh nhân. Khi nhập viện, bệnh nhân cần được tầm soát nguy cơ dinh dưỡng và cung cấp dinh dưỡng càng sớm càng tốt. Công tác chăm sóc dinh dưỡng của điều dưỡng là một phần quan trọng trong việc cải thiện, phòng ngừa và kiểm soát dinh dưỡng cho bệnh nhân tại bệnh viện. Hiện nay, đã có nhiều nghiên cứu liên quan đến dinh dưỡng cho bệnh nhân, tuy nhiên hầu hết các nghiên cứu đều tập trung vào xác định tỷ lệ suy dinh dưỡng, tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân, đánh giá của bệnh nhân về công tác chăm sóc dinh dưỡng trong bệnh viện.
2.2. Nghiên Cứu Về Thực Trạng Dinh Dưỡng Tại Bệnh Viện Phổi Trung Ương
Bệnh viện Phổi Trung ương là bệnh viện chuyên khoa hạng I trực thuộc Bộ Y tế, là bệnh viện đầu ngành về chuyên khoa Lao và Bệnh phổi. Tuy nhiên, chưa có một nghiên cứu nào về thực trạng chăm sóc dinh dưỡng cho bệnh nhân của nhân viên y tế tại đây. Mặc dù công tác chăm sóc dinh dưỡng cho bệnh nhân tại bệnh viện đã được quan tâm và cải thiện, nhưng trước những khó khăn về cơ chế tự chủ tài chính, vấn đề dinh dưỡng chắc chắn còn gặp nhiều khó khăn. Nghiên cứu này sẽ cung cấp thêm các bằng chứng cho các nhà quản lý để xác định một số giải pháp phù hợp cải thiện hoạt động chăm sóc bệnh nhân của điều dưỡng tại các khoa lâm sàng của bệnh viện.
III. Đánh Giá Kiến Thức Thái Độ Về Dinh Dưỡng Của Điều Dưỡng
Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ điều dưỡng có kiến thức đạt về hiểu biết nhiệm vụ chăm sóc dinh dưỡng cho bệnh nhân chiếm tỷ lệ cao nhất là 72,8%. Kiến thức về dinh dưỡng và suy dinh dưỡng đạt 69,5%. Tỷ lệ kiến thức đạt thấp nhất là hỗ trợ dinh dưỡng cho bệnh nhân (51,2%). Đa số điều dưỡng (78,4%) có thái độ tích cực đối với công tác chăm sóc dinh dưỡng, trong khi 21,6% có thái độ không tích cực. Điều này cho thấy cần có những biện pháp nâng cao kiến thức và thay đổi thái độ của một bộ phận điều dưỡng để cải thiện chất lượng chăm sóc dinh dưỡng. Theo nghiên cứu, dinh dưỡng điều trị còn giúp cho cơ thể phục hồi tốt hơn ở những bệnh nhân bị chấn thương phần mềm, gãy xương, suy nhược cơ thể sau sốt rét, sau mổ, sau nhiễm khuẩn nặng, một chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp vết thương chóng lành, sức khoẻ hồi phục nhanh hơn.
3.1. Mức Độ Hiểu Biết Về Dinh Dưỡng Và Suy Dinh Dưỡng
Kiến thức của điều dưỡng về dinh dưỡng và suy dinh dưỡng là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng chăm sóc. Nghiên cứu cho thấy sự hiểu biết về các khái niệm cơ bản, nguyên nhân và hậu quả của suy dinh dưỡng còn hạn chế ở một số điều dưỡng. Cần tăng cường đào tạo và cập nhật kiến thức để nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của dinh dưỡng trong điều trị bệnh.
3.2. Thái Độ Của Điều Dưỡng Đối Với Chăm Sóc Dinh Dưỡng
Thái độ tích cực của điều dưỡng là yếu tố then chốt để đảm bảo thực hiện tốt công tác chăm sóc dinh dưỡng. Nghiên cứu cho thấy vẫn còn một bộ phận điều dưỡng có thái độ chưa tích cực, có thể do thiếu kiến thức, áp lực công việc hoặc các yếu tố khác. Cần có các biện pháp khuyến khích, động viên và tạo điều kiện để điều dưỡng có thái độ tích cực hơn đối với công tác này.
IV. Phân Tích Thực Hành Chăm Sóc Dinh Dưỡng Của Điều Dưỡng
Tỷ lệ điều dưỡng thực hành đạt là 62,9%, trong khi 37,1% chưa đạt. Có mối liên quan có ý nghĩa thống kê giữa đào tạo, kiểm tra giám sát, kiến thức, thái độ và sự giúp đỡ của đồng nghiệp với thực hành chăm sóc dinh dưỡng của điều dưỡng (p<0,05). Kết hợp với kết quả khảo sát ý kiến của bệnh nhân, có 92,4% bệnh nhân được cân đo khi nhập viện; 55,8% bệnh nhân được kiểm tra, giám sát chế độ ăn bệnh lý; 85,2% bệnh nhân được hướng dẫn, tư vấn chế độ ăn trong quá trình điều trị và 100% bệnh nhân ăn qua sonde dạ dày được điều dưỡng trực tiếp cho ăn; 84,7% bệnh nhân rất hài lòng và hài lòng về công tác chăm sóc dinh dưỡng của điều dưỡng tại bệnh viện.
4.1. Đánh Giá Kỹ Năng Thực Hành Dinh Dưỡng Của Điều Dưỡng
Kỹ năng thực hành chăm sóc dinh dưỡng của điều dưỡng cần được đánh giá một cách khách quan và toàn diện. Nghiên cứu cho thấy vẫn còn nhiều điều dưỡng thiếu hụt kỹ năng thực hành, đặc biệt là trong việc đánh giá tình trạng dinh dưỡng, lập kế hoạch dinh dưỡng và theo dõi hiệu quả can thiệp dinh dưỡng. Cần tăng cường đào tạo thực hành và tạo điều kiện để điều dưỡng nâng cao kỹ năng chuyên môn.
4.2. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Thực Hành Chăm Sóc Dinh Dưỡng
Nghiên cứu chỉ ra rằng đào tạo, kiểm tra giám sát, kiến thức, thái độ và sự giúp đỡ của đồng nghiệp có ảnh hưởng đáng kể đến thực hành chăm sóc dinh dưỡng của điều dưỡng. Cần có các biện pháp đồng bộ để cải thiện các yếu tố này, từ đó nâng cao chất lượng chăm sóc dinh dưỡng cho bệnh nhân.
V. Giải Pháp Nâng Cao Chăm Sóc Dinh Dưỡng Tại Bệnh Viện Phổi
Kết quả nghiên cứu đã đưa ra một số bằng chứng để người quản lý chú trọng và quan tâm. Đó là xây dựng kế hoạch đào tạo, tập huấn, tăng cường kiểm tra giám sát nhằm nâng cao kiến thức và thực hành của điều dưỡng. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các khoa phòng, đặc biệt là khoa dinh dưỡng, để đảm bảo cung cấp dịch vụ chăm sóc dinh dưỡng toàn diện cho bệnh nhân. Bên cạnh đó, cần tăng cường truyền thông giáo dục sức khỏe cho bệnh nhân và người nhà về tầm quan trọng của dinh dưỡng trong điều trị bệnh.
5.1. Đề Xuất Về Đào Tạo Và Tập Huấn Dinh Dưỡng
Xây dựng chương trình đào tạo và tập huấn dinh dưỡng bài bản, phù hợp với trình độ và nhu cầu của điều dưỡng. Nội dung đào tạo cần tập trung vào các kiến thức và kỹ năng thực hành cơ bản, cũng như các vấn đề dinh dưỡng thường gặp ở bệnh nhân phổi. Tổ chức các buổi sinh hoạt khoa học, hội thảo chuyên đề để cập nhật kiến thức mới và chia sẻ kinh nghiệm thực tế.
5.2. Tăng Cường Kiểm Tra Giám Sát Và Hỗ Trợ Điều Dưỡng
Xây dựng quy trình kiểm tra, giám sát định kỳ và đột xuất về thực hành chăm sóc dinh dưỡng của điều dưỡng. Cung cấp đầy đủ tài liệu, hướng dẫn và trang thiết bị cần thiết để điều dưỡng thực hiện tốt công việc. Tạo môi trường làm việc thân thiện, cởi mở, khuyến khích sự hợp tác và hỗ trợ lẫn nhau giữa các đồng nghiệp.
VI. Kết Luận Về Thực Trạng Dinh Dưỡng Và Hướng Phát Triển
Điều dưỡng còn thiếu hụt kiến thức và kỹ năng thực hành về chăm sóc dinh dưỡng cho bệnh nhân. Kết quả nghiên cứu đã đưa ra một số bằng chứng để người quản lý chú trọng và quan tâm. Đó là xây dựng kế hoạch đào tạo, tập huấn, tăng cường kiểm tra giám sát nhằm nâng cao kiến thức và thực hành của điều dưỡng. Để nâng cao chất lượng chăm sóc dinh dưỡng cho bệnh nhân phổi, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp quản lý, nhân viên y tế và bệnh nhân. Cần tiếp tục nghiên cứu và đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp dinh dưỡng để có những điều chỉnh phù hợp.
6.1. Tóm Tắt Kết Quả Nghiên Cứu Về Dinh Dưỡng Bệnh Nhân
Nghiên cứu đã chỉ ra những điểm mạnh và điểm yếu trong công tác chăm sóc dinh dưỡng tại Bệnh viện Phổi Trung ương. Cần có những hành động cụ thể để khắc phục những hạn chế và phát huy những thế mạnh, từ đó nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.
6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Chăm Sóc Dinh Dưỡng
Cần có những nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân phổi, cũng như hiệu quả của các biện pháp can thiệp dinh dưỡng khác nhau. Nghiên cứu cần tập trung vào các đối tượng bệnh nhân đặc biệt, như bệnh nhân cao tuổi, bệnh nhân có bệnh nền và bệnh nhân sau phẫu thuật.