## Tổng quan nghiên cứu

Theo Hiệp hội các nhà cung cấp dịch vụ mạng di động toàn cầu (GSMA), vào cuối năm 2017, hơn 5 tỷ người trên thế giới sở hữu điện thoại di động, và dự kiến đến năm 2020 con số này sẽ đạt 5,7 tỷ người, tương đương 3/4 dân số toàn cầu. Tại Việt Nam, theo báo cáo Vietnam Digital Landscape 2017, có khoảng 47,19 triệu người dùng truy cập Internet bằng thiết bị di động, chiếm khoảng 50% dân số, trong đó 39% đã từng mua hàng hóa hoặc dịch vụ trực tuyến. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ di động đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự ra đời và phát triển dịch vụ đặt xe qua ứng dụng công nghệ di động, đặc biệt tại các thành phố lớn như TP. Hồ Chí Minh.

Dịch vụ đặt xe qua ứng dụng công nghệ di động đã thay đổi thói quen di chuyển của người dân, mang lại sự tiện lợi, minh bạch về giá cả và an toàn hơn so với các hình thức truyền thống. Tuy nhiên, dịch vụ này cũng gặp phải nhiều thách thức như thiếu chuyên nghiệp của tài xế, các hành vi tiêu cực và vấn đề an toàn thông tin khách hàng.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố tác động đến quyết định đặt xe bằng ứng dụng công nghệ di động tại TP. Hồ Chí Minh trong giai đoạn từ tháng 6/2017 đến tháng 4/2018. Nghiên cứu tập trung vào khách hàng đã từng sử dụng dịch vụ đặt xe qua ứng dụng trên thiết bị di động, nhằm cung cấp cơ sở dữ liệu giúp doanh nghiệp cải thiện dịch vụ, đáp ứng nhu cầu khách hàng và nâng cao hiệu quả kinh doanh.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình hành vi người tiêu dùng và chấp nhận công nghệ:

- **Thuyết nhận thức rủi ro (TPR):** Nhấn mạnh cảm nhận rủi ro chủ quan của người tiêu dùng liên quan đến sản phẩm/dịch vụ và giao dịch trực tuyến, ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng.
- **Thuyết hành động hợp lý (TRA) và Thuyết hành vi dự định (TPB):** Tập trung vào ý định hành vi, thái độ, chuẩn chủ quan và kiểm soát nhận thức hành vi như các yếu tố dự báo hành vi thực tế.
- **Mô hình chấp nhận công nghệ (TAM):** Đề cập đến cảm nhận sự hữu ích và cảm nhận dễ sử dụng là các yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định sử dụng công nghệ.
- **Lý thuyết thống nhất chấp nhận và sử dụng công nghệ (UTAUT và UTAUT2):** Mở rộng TAM với các yếu tố như ảnh hưởng xã hội, điều kiện thuận lợi, giá trị giá cả, động lực học và thói quen, cùng các biến điều tiết như tuổi tác, giới tính và kinh nghiệm.

Các khái niệm chính bao gồm: cảm nhận sự hữu ích, cảm nhận dễ sử dụng, ảnh hưởng của xã hội, giá trị giá cả, đáng tin cậy và điều kiện thuận lợi.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu:** Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ sách, báo, giáo trình và các nghiên cứu liên quan. Dữ liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát trực tiếp khách hàng sử dụng dịch vụ đặt xe qua ứng dụng tại TP. Hồ Chí Minh.
- **Thiết kế nghiên cứu:** 
  - Giai đoạn định tính: Thảo luận nhóm chuyên gia (5 người) và nhóm tập trung (15 người) để hiệu chỉnh mô hình và thang đo.
  - Giai đoạn định lượng: Khảo sát với mẫu thuận tiện gồm khoảng 400 khách hàng, sử dụng bảng câu hỏi được xây dựng dựa trên thang đo chính thức.
- **Phương pháp phân tích:** Sử dụng phần mềm SPSS để phân tích dữ liệu, bao gồm thống kê mô tả, đánh giá độ tin cậy thang đo (Cronbach’s Alpha), phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích hồi quy tuyến tính và kiểm định sự khác biệt giữa các nhóm nhân khẩu học bằng T-Test và ANOVA.
- **Thời gian nghiên cứu:** Từ tháng 6/2017 đến tháng 4/2018, khảo sát thực hiện từ 11/03/2018 đến 23/03/2018.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Cảm nhận sự hữu ích:** Có tác động tích cực và mạnh mẽ đến quyết định đặt xe qua ứng dụng, với mức ảnh hưởng cao nhất trong các yếu tố nghiên cứu. Khoảng 70% khách hàng đánh giá ứng dụng giúp nâng cao hiệu quả và tiện lợi trong di chuyển.
- **Cảm nhận dễ sử dụng:** Ảnh hưởng tích cực đến quyết định sử dụng, với hơn 65% người dùng cho biết ứng dụng dễ thao tác và thân thiện với người dùng.
- **Ảnh hưởng của xã hội:** Khoảng 50% người dùng chịu ảnh hưởng từ gia đình, bạn bè và đồng nghiệp trong việc quyết định sử dụng dịch vụ đặt xe qua ứng dụng.
- **Giá trị giá cả:** Tác động tích cực đến quyết định đặt xe, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh giá giữa các nhà cung cấp dịch vụ. Khoảng 60% khách hàng quan tâm đến giá cả và các chương trình khuyến mãi.
- **Đáng tin cậy:** Yếu tố này có ảnh hưởng đáng kể, với hơn 55% khách hàng đánh giá cao tính minh bạch, an toàn thông tin và sự tin tưởng vào tài xế.
- **Điều kiện thuận lợi:** Bao gồm thiết bị công nghệ và kết nối internet, ảnh hưởng đến khả năng sử dụng dịch vụ, với khoảng 75% khách hàng có thiết bị tương thích và kết nối ổn định.

### Thảo luận kết quả

Các kết quả cho thấy cảm nhận sự hữu ích và dễ sử dụng là hai yếu tố quan trọng nhất thúc đẩy quyết định đặt xe qua ứng dụng, phù hợp với các nghiên cứu trước đây về mô hình TAM và UTAUT. Ảnh hưởng của xã hội cũng đóng vai trò quan trọng trong bối cảnh Việt Nam, nơi các mối quan hệ xã hội ảnh hưởng lớn đến hành vi tiêu dùng.

Giá trị giá cả và đáng tin cậy là những yếu tố không thể bỏ qua trong ngành dịch vụ vận tải qua ứng dụng, đặc biệt khi khách hàng ngày càng đòi hỏi sự minh bạch và an toàn. Điều kiện thuận lợi về công nghệ là nền tảng để khách hàng có thể tiếp cận và sử dụng dịch vụ một cách hiệu quả.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến quyết định đặt xe, hoặc bảng so sánh tỷ lệ phần trăm đánh giá tích cực của khách hàng đối với từng yếu tố.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Nâng cao trải nghiệm người dùng:** Cải tiến giao diện và tính năng ứng dụng để tăng cảm nhận dễ sử dụng, hướng tới mục tiêu tăng 20% mức độ hài lòng trong vòng 12 tháng, do bộ phận phát triển sản phẩm thực hiện.
- **Tăng cường truyền thông xã hội:** Xây dựng chiến lược marketing tập trung vào nhóm khách hàng mục tiêu và các nhóm xã hội ảnh hưởng, nhằm tăng 15% số lượng người dùng mới trong 6 tháng tới, do phòng marketing triển khai.
- **Chính sách giá linh hoạt:** Áp dụng các chương trình khuyến mãi, giảm giá phù hợp để nâng cao giá trị giá cả, giữ chân khách hàng hiện tại và thu hút khách hàng mới, mục tiêu tăng doanh thu 10% trong năm, do bộ phận kinh doanh thực hiện.
- **Đảm bảo an toàn và minh bạch:** Tăng cường kiểm soát chất lượng tài xế, bảo mật thông tin khách hàng và minh bạch trong cách tính giá, nhằm giảm 30% các khiếu nại liên quan đến an toàn trong 1 năm, do bộ phận quản lý vận hành chịu trách nhiệm.
- **Cải thiện điều kiện thuận lợi:** Hỗ trợ khách hàng trong việc sử dụng ứng dụng, nâng cao chất lượng kết nối và tương thích thiết bị, phối hợp với các nhà cung cấp dịch vụ mạng để đảm bảo kết nối ổn định, mục tiêu giảm 20% lỗi kỹ thuật trong 6 tháng, do bộ phận kỹ thuật và chăm sóc khách hàng thực hiện.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ đặt xe:** Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định sử dụng dịch vụ, từ đó xây dựng chiến lược phát triển sản phẩm và marketing hiệu quả.
- **Nhà quản lý ngành giao thông vận tải:** Cung cấp thông tin về xu hướng tiêu dùng và tác động của công nghệ di động đến hành vi khách hàng, hỗ trợ hoạch định chính sách phù hợp.
- **Nhà nghiên cứu và sinh viên:** Là tài liệu tham khảo quý giá về ứng dụng các lý thuyết hành vi người tiêu dùng và chấp nhận công nghệ trong lĩnh vực dịch vụ vận tải.
- **Các nhà phát triển ứng dụng công nghệ:** Giúp nhận diện các yếu tố quan trọng cần tập trung cải tiến để nâng cao trải nghiệm người dùng và tăng tỷ lệ chấp nhận ứng dụng.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định đặt xe qua ứng dụng?**  
Cảm nhận sự hữu ích được xác định là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, bởi nó phản ánh lợi ích thực tế mà người dùng nhận được khi sử dụng dịch vụ.

2. **Ảnh hưởng của xã hội tác động như thế nào đến hành vi người dùng?**  
Ảnh hưởng của xã hội bao gồm sự tác động từ gia đình, bạn bè và đồng nghiệp, giúp người dùng có thêm niềm tin và động lực để sử dụng dịch vụ.

3. **Làm thế nào để tăng tính đáng tin cậy của dịch vụ?**  
Bảo mật thông tin khách hàng, minh bạch trong giá cả và kiểm soát chất lượng tài xế là các biện pháp quan trọng để nâng cao sự tin tưởng của khách hàng.

4. **Điều kiện thuận lợi bao gồm những yếu tố nào?**  
Bao gồm thiết bị công nghệ tương thích, kết nối internet ổn định và hỗ trợ kỹ thuật từ nhà cung cấp dịch vụ.

5. **Tại sao giá trị giá cả lại quan trọng trong quyết định sử dụng dịch vụ?**  
Giá trị giá cả phản ánh sự cân bằng giữa lợi ích nhận được và chi phí bỏ ra, ảnh hưởng trực tiếp đến sự hài lòng và quyết định sử dụng dịch vụ của khách hàng.

## Kết luận

- Nghiên cứu đã xác định 6 yếu tố chính ảnh hưởng tích cực đến quyết định đặt xe qua ứng dụng công nghệ di động: cảm nhận sự hữu ích, cảm nhận dễ sử dụng, ảnh hưởng của xã hội, giá trị giá cả, đáng tin cậy và điều kiện thuận lợi.  
- Cảm nhận sự hữu ích và dễ sử dụng là hai yếu tố có tác động mạnh nhất, đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy hành vi sử dụng dịch vụ.  
- Ảnh hưởng của xã hội và giá trị giá cả cũng góp phần quan trọng trong việc hình thành quyết định của khách hàng tại thị trường Việt Nam.  
- Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để doanh nghiệp xây dựng các chiến lược phát triển sản phẩm và marketing phù hợp, nâng cao hiệu quả kinh doanh.  
- Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả trong thực tế, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các khu vực và đối tượng khách hàng khác.

**Hành động ngay hôm nay:** Doanh nghiệp và nhà quản lý nên áp dụng các kết quả nghiên cứu để cải tiến dịch vụ, tăng cường trải nghiệm khách hàng và nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường dịch vụ đặt xe qua ứng dụng công nghệ di động.