Luận Văn Thạc Sĩ: Vận Dụng Phương Pháp Phát Hiện và Giải Quyết Vấn Đề Trong Dạy Học Chương Phương Pháp Tọa Độ Trong Không Gian

• Tác giả: Đào Thị Thu Hà
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Nhụy
• Trường học: Trường đại học giáo dục - đại học quốc gia hà nội
• Chuyên ngành: Sư phạm toán
• Đề tài: Vận dụng phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề vào dạy học chương “Phương pháp tọa độ trong không gian” cho học sinh trung học phổ thông (Hình học 12 – nâng cao)
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2012
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
• MỤC LỤC
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Lý do chọn đề tài
• 0.2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
• 0.3. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
• 0.4. Phương pháp nghiên cứu của đề tài
• 0.5. Khách thể và đối tượng nghiên cứu của đề tài
• 0.6. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
• 0.7. Giả thuyết khoa học của đề tài
• 0.8. Đóng góp của luận văn
• 0.9. Cấu trúc của luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
• 1.1. Cơ sở khoa học của phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề
• 1.1.1. Cơ sở triết học
• 1.1.2. Cơ sở tâm lí học
• 1.1.3. Cơ sở giáo dục học
• 1.2. Những khái niệm cơ bản liên quan đến phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề
• 1.2.1. Vấn đề
• 1.2.2. Tình huống gợi vấn đề
• 1.3. Phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề
• 1.4. Đặc điểm của dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề
• 1.5. Những hình thức dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề
• 1.5.1. Tự nghiên cứu vấn đề
• 1.5.2. Vấn đáp phát hiện và giải quyết vấn đề
• 1.5.3. Thuyết trình phát hiện và giải quyết vấn đề
• 1.6. Các mức độ của phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề
• 1.7. Thực hiện phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề
• 1.8. Các bước dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề
• 1.9. Ưu, nhược điểm và những điều cần lưu ý khi vận dụng phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề
• 1.10. Những cách thông dụng để tạo tình huống gợi vấn đề
• 1.10.1. Dự đoán nhờ nhận xét trực quan và thực nghiệm
• 1.10.2. Lật ngược vấn đề
• 1.10.3. Xem xét tương tự
• 1.10.4. Giải bài tập mà người học chưa biết thuật giải
• 1.10.5. Tìm sai lầm trong lời giải
• 1.11. Các biện pháp giúp học sinh phát hiện và giải quyết vấn đề trong dạy học toán
• 1.11.1. Mối quan hệ biện chứng giữa phương pháp dạy học, qui trình dạy học và biện pháp dạy học
• 1.11.2. Các biện pháp cơ bản
• 1.12. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP PHÁT HIỆN VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ VÀO DẠY HỌC CHƯƠNG “PHƯƠNG PHÁP TỌA ĐỘ TRONG KHÔNG GIAN” CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG (HÌNH HỌC 12 – NÂNG CAO)
• 2.1. Vài nét về nội dung chương “Phương pháp tọa độ trong không gian”
• 2.2. Phân phối chương trình chương “Phương pháp tọa độ trong không gian”
• 2.3. Những thuận lợi, khó khăn khi giảng dạy và nghiên cứu chương “Phương pháp tọa độ trong không gian”
• 2.4. Mục tiêu dạy học chương “Phương pháp tọa độ trong không gian”
• 2.5. Vận dụng phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề vào dạy học các khái niệm trong chương “Phương pháp tọa độ trong không gian”
• 2.5.1. Dạy học khái niệm phương trình mặt cầu
• 2.5.2. Dạy học khái niệm phương trình mặt phẳng
• 2.5.3. Dạy học khái niệm phương trình tham số và phương trình chính tắc của đường thẳng
• 2.6. Vận dụng phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề vào dạy học các định trong chương “Phương pháp tọa độ trong không gian”
• 2.6.1. Dạy học định lí vị trí tương đối giữa hai mặt phẳng
• 2.6.2. Dạy học định lí vị trí tương đối giữa hai đường thẳng
• 2.7. Vận dụng phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề vào dạy học qui tắc khoảng cách từ một điểm tới một mặt phẳng
• 2.8. Vận dụng phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề vào dạy học bài tập trong chương “Phương pháp tọa độ trong không gian”
• 2.8.1. Vai trò của bài tập trong quá trình dạy học
• 2.8.2. Các yêu cầu đối với lời giải
• 2.8.3. Định hướng vận dụng dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề vào dạy học giải bài tập
• 2.8.4. Một số ví dụ minh họa việc vận dụng phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề vào dạy học bài tập chương “Phương pháp tọa độ trong không gian”
• 2.8.5. Sử dụng phương pháp tọa độ trong không gian để giải các bài toán hình học không gian lớp 11
• 2.9. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 3.1. Mục đích và nhiệm vụ thực nghiệm
• 3.1.1. Mục đích của thực nghiệm sư phạm
• 3.1.2. Nhiệm vụ của thực nghiệm
• 3.2. Phương pháp thực nghiệm
• 3.3. Kế hoạch và nội dung thực nghiệm
• 3.3.1. Kế hoạch thực nghiệm
• 3.3.2. Nội dung thực nghiệm
• 3.4. Đánh giá kết quả thực nghiệm
• 3.4.1. Đánh giá định lượng
• 3.4.2. Đánh giá định tính
• 3.4.3. Ý kiến đánh giá của giáo viên và học sinh
• 3.4.4. Những kết luận ban đầu rút ra được từ kết quả thực nghiệm sư phạm
• 3.5. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Phương Pháp Phát Hiện và Giải Quyết Vấn Đề Trong Dạy Học Hình Học 12

Phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề là một trong những phương pháp dạy học hiện đại, giúp học sinh phát triển tư duy độc lập và khả năng giải quyết vấn đề. Trong dạy học hình học 12 nâng cao, phương pháp này không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn khuyến khích sự sáng tạo và tư duy phản biện. Việc áp dụng phương pháp này vào chương trình học sẽ tạo ra môi trường học tập tích cực, nơi học sinh có thể tự mình khám phá và tìm ra giải pháp cho các vấn đề hình học phức tạp.

1.1. Khái Niệm Về Phương Pháp Phát Hiện và Giải Quyết Vấn Đề

Phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề là một phương pháp dạy học mà trong đó giáo viên tạo ra các tình huống gợi vấn đề, từ đó học sinh sẽ tự tìm ra giải pháp. Phương pháp này không chỉ giúp học sinh phát triển kỹ năng tư duy mà còn nâng cao khả năng tự học và tự nghiên cứu.

1.2. Lợi Ích Của Phương Pháp Trong Dạy Học Hình Học

Việc áp dụng phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề trong dạy học hình học 12 nâng cao giúp học sinh phát triển tư duy logic, khả năng phân tích và tổng hợp thông tin. Học sinh sẽ học cách áp dụng kiến thức vào thực tiễn, từ đó nâng cao hiệu quả học tập.

II. Những Thách Thức Trong Việc Vận Dụng Phương Pháp Này

Mặc dù phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề mang lại nhiều lợi ích, nhưng việc áp dụng nó trong dạy học hình học 12 cũng gặp phải một số thách thức. Giáo viên cần phải có kỹ năng và kinh nghiệm để tạo ra các tình huống gợi vấn đề phù hợp, đồng thời học sinh cũng cần có nền tảng kiến thức vững chắc để có thể tham gia vào quá trình này.

2.1. Khó Khăn Trong Việc Tạo Tình Huống Gợi Vấn Đề

Giáo viên cần phải thiết kế các tình huống gợi vấn đề sao cho phù hợp với trình độ và khả năng của học sinh. Việc này đòi hỏi sự sáng tạo và kinh nghiệm trong việc giảng dạy.

2.2. Nền Tảng Kiến Thức Của Học Sinh

Học sinh cần có nền tảng kiến thức vững chắc để có thể tham gia vào quá trình phát hiện và giải quyết vấn đề. Nếu không, họ có thể cảm thấy bối rối và không tự tin trong việc tìm ra giải pháp.

III. Phương Pháp Giải Quyết Vấn Đề Trong Dạy Học Hình Học 12

Để áp dụng hiệu quả phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề trong dạy học hình học 12, giáo viên cần nắm vững các bước cơ bản trong quy trình này. Các bước này bao gồm việc xác định vấn đề, tạo ra tình huống gợi vấn đề, hướng dẫn học sinh tìm kiếm giải pháp và đánh giá kết quả.

3.1. Các Bước Cơ Bản Trong Quy Trình Giải Quyết Vấn Đề

Quy trình giải quyết vấn đề bao gồm các bước như xác định vấn đề, phân tích tình huống, tìm kiếm giải pháp và đánh giá kết quả. Mỗi bước đều quan trọng và cần được thực hiện một cách cẩn thận.

3.2. Vai Trò Của Giáo Viên Trong Quy Trình Này

Giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn học sinh qua từng bước của quy trình giải quyết vấn đề. Họ cần tạo ra môi trường học tập tích cực và khuyến khích học sinh tham gia tích cực vào quá trình học.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Của Phương Pháp Trong Dạy Học Hình Học

Việc áp dụng phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề vào dạy học hình học 12 đã cho thấy những kết quả tích cực. Học sinh không chỉ nắm vững kiến thức mà còn phát triển kỹ năng tư duy và khả năng giải quyết vấn đề trong thực tiễn.

4.1. Kết Quả Nghiên Cứu Về Hiệu Quả Của Phương Pháp

Nghiên cứu cho thấy rằng học sinh áp dụng phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề có kết quả học tập tốt hơn so với phương pháp truyền thống. Họ có khả năng tư duy độc lập và sáng tạo hơn.

4.2. Ví Dụ Minh Họa Về Ứng Dụng Phương Pháp

Một số ví dụ minh họa cho việc áp dụng phương pháp này trong dạy học hình học 12 bao gồm việc giải quyết các bài toán thực tiễn liên quan đến hình học không gian, từ đó giúp học sinh thấy được sự liên hệ giữa lý thuyết và thực tiễn.

V. Kết Luận Về Tương Lai Của Phương Pháp Trong Dạy Học

Phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong dạy học hình học 12 nâng cao. Việc áp dụng phương pháp này không chỉ giúp nâng cao chất lượng dạy học mà còn phát triển năng lực tư duy và khả năng giải quyết vấn đề của học sinh.

5.1. Triển Vọng Phát Triển Phương Pháp Trong Tương Lai

Trong tương lai, phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề sẽ được cải tiến và phát triển hơn nữa, nhằm đáp ứng nhu cầu học tập ngày càng cao của học sinh.

5.2. Khuyến Nghị Đối Với Giáo Viên

Giáo viên cần thường xuyên cập nhật kiến thức và kỹ năng để áp dụng hiệu quả phương pháp này trong dạy học. Việc tham gia các khóa đào tạo và hội thảo sẽ giúp giáo viên nâng cao năng lực giảng dạy.