Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cải cách hành chính là một trong những chủ trương trọng yếu của Đảng và Nhà nước Việt Nam nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, việc tổ chức và hoạt động của Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả (TN&TKQ) hiện đại tại cấp phường đóng vai trò then chốt trong việc cải thiện chất lượng dịch vụ công. Tại thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế, từ năm 2018 đến 2020, việc triển khai Bộ phận TN&TKQ hiện đại tại 27 phường đã góp phần giảm phiền hà, rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) và tăng cường sự minh bạch trong giải quyết công việc hành chính. Theo số liệu khảo sát, 100% cán bộ, công chức tại các phường được điều tra đều đánh giá cao tính hiệu quả của mô hình này trong việc nâng cao chất lượng phục vụ người dân.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng tổ chức, hoạt động của Bộ phận TN&TKQ hiện đại cấp phường tại thành phố Huế, từ đó đề xuất các giải pháp khả thi nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, góp phần thực hiện thành công cải cách hành chính tại địa phương. Nghiên cứu tập trung trong giai đoạn 2018-2020, với phạm vi không gian là toàn bộ 27 phường thuộc thành phố Huế. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho các cơ quan quản lý nhà nước trong việc hoàn thiện tổ chức bộ máy, nâng cao chất lượng phục vụ công dân, đồng thời góp phần thúc đẩy xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý công và cải cách hành chính hiện đại, trong đó có:

  • Lý thuyết cơ chế một cửa: Mô hình tổ chức giải quyết TTHC tập trung tại một đầu mối duy nhất nhằm giảm thiểu sự phân tán, đùn đẩy trách nhiệm, tăng tính minh bạch và hiệu quả trong giải quyết công việc hành chính.
  • Lý thuyết quản lý công vụ: Nhấn mạnh vai trò của đội ngũ cán bộ, công chức trong việc thực thi công vụ với tinh thần phục vụ, trách nhiệm và đạo đức nghề nghiệp cao.
  • Khái niệm về chính quyền địa phương: Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, cấp phường là cấp chính quyền cơ sở trực tiếp quan hệ với nhân dân, chịu trách nhiệm quản lý toàn diện các hoạt động sản xuất, đời sống dân cư và thực thi pháp luật tại địa phương.
  • Mô hình chính quyền điện tử: Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và cung cấp dịch vụ công nhằm nâng cao hiệu quả, minh bạch và sự hài lòng của người dân.

Các khái niệm chính bao gồm: Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả hiện đại, cơ chế một cửa, thủ tục hành chính, chính quyền địa phương, cải cách hành chính.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử để phân tích, đánh giá các vấn đề liên quan đến tổ chức và hoạt động của Bộ phận TN&TKQ hiện đại cấp phường. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể gồm:

  • Thu thập tài liệu thứ cấp: Tổng hợp thông tin từ sách báo, báo cáo hoạt động của các phường, các công trình nghiên cứu liên quan và các văn bản pháp luật về cải cách hành chính.
  • Phân tích thống kê, so sánh: Sử dụng số liệu thu thập được từ các báo cáo, khảo sát để phân tích thực trạng, so sánh hiệu quả hoạt động của Bộ phận TN&TKQ hiện đại với mô hình truyền thống.
  • Điều tra xã hội học: Khảo sát trực tiếp 100 cán bộ, công chức tại các UBND phường trên địa bàn thành phố Huế bằng phiếu khảo sát và phỏng vấn sâu nhằm thu thập ý kiến khách quan về tổ chức, hoạt động của Bộ phận TN&TKQ hiện đại.
  • Phân tích định tính: Đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động của Bộ phận TN&TKQ hiện đại như cơ sở vật chất, nhân sự, pháp lý và công nghệ thông tin.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2018 đến 2020, tập trung vào 27 phường thuộc thành phố Huế.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả trong tổ chức và hoạt động: Bộ phận TN&TKQ hiện đại tại các phường đã tạo ra sự thống nhất trong thực hiện cơ chế một cửa, giảm thiểu tình trạng đùn đẩy trách nhiệm và rút ngắn thời gian giải quyết TTHC. Theo khảo sát, 85% cán bộ công chức đánh giá quy trình giải quyết hồ sơ được cải tiến rõ rệt, giảm thời gian trung bình từ 7 ngày xuống còn khoảng 3-4 ngày.

  2. Ứng dụng công nghệ thông tin: 100% phường đã triển khai phần mềm điện tử để tiếp nhận, xử lý và trả kết quả hồ sơ, trong đó có 60% hồ sơ được giải quyết trực tuyến mức độ 3 và 4, giúp giảm chi phí và tăng tính minh bạch. Hệ thống camera giám sát và màn hình hiển thị thông tin được trang bị đầy đủ tại 90% Bộ phận TN&TKQ hiện đại, góp phần nâng cao kỷ luật công vụ.

  3. Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức: Đội ngũ công chức làm việc tại Bộ phận TN&TKQ hiện đại được đào tạo chuyên sâu, có kỹ năng giao tiếp và sử dụng công nghệ thông tin tốt. Khoảng 75% cán bộ công chức được đánh giá có thái độ phục vụ tận tình, lịch sự, góp phần nâng cao sự hài lòng của người dân.

  4. Hạn chế và tồn tại: Một số phường còn gặp khó khăn về cơ sở vật chất, phần mềm chưa đồng bộ hoàn toàn, dẫn đến việc theo dõi, kiểm tra tiến độ giải quyết hồ sơ chưa hiệu quả. Khoảng 20% hồ sơ vẫn bị giải quyết quá hạn do thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận chuyên môn.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên chủ yếu do sự chưa đồng bộ trong hệ thống phần mềm và hạn chế về nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất tại một số phường. So với các nghiên cứu tại Hà Nội và Quảng Ngãi, mô hình Bộ phận TN&TKQ hiện đại tại Huế đã có nhiều điểm sáng như tăng cường liên thông hồ sơ, ứng dụng công nghệ thông tin sâu rộng và nâng cao trách nhiệm công chức. Tuy nhiên, việc chưa đồng bộ phần mềm và thiếu sự phối hợp liên ngành vẫn là thách thức chung của nhiều địa phương.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng hạn, mức độ hài lòng của người dân và cán bộ công chức, cũng như bảng so sánh thời gian giải quyết TTHC trước và sau khi áp dụng Bộ phận TN&TKQ hiện đại. Những kết quả này khẳng định vai trò quan trọng của Bộ phận TN&TKQ hiện đại trong việc nâng cao hiệu quả cải cách hành chính, đồng thời chỉ ra các điểm cần cải thiện để hoàn thiện mô hình.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện hệ thống phần mềm quản lý hồ sơ: Đẩy mạnh đầu tư, nâng cấp phần mềm điện tử đồng bộ, tích hợp liên thông giữa các cấp và các phòng ban chuyên môn nhằm tăng cường khả năng theo dõi, kiểm tra tiến độ giải quyết hồ sơ. Chủ thể thực hiện: UBND thành phố Huế phối hợp Sở Thông tin và Truyền thông, thời gian: trong vòng 12 tháng tới.

  2. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao kỹ năng nghiệp vụ, kỹ năng giao tiếp và sử dụng công nghệ thông tin cho đội ngũ cán bộ công chức tại Bộ phận TN&TKQ hiện đại. Chủ thể thực hiện: Học viện Hành chính Quốc gia phối hợp UBND thành phố Huế, thời gian: liên tục hàng năm.

  3. Nâng cấp cơ sở vật chất và trang thiết bị: Đầu tư bổ sung trang thiết bị hiện đại như máy tính cấu hình cao, hệ thống camera giám sát, màn hình hiển thị thông tin và kiốt tra cứu để phục vụ tốt hơn cho công dân và cán bộ công chức. Chủ thể thực hiện: UBND các phường và UBND thành phố Huế, thời gian: 18 tháng tới.

  4. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và công khai minh bạch: Thiết lập quy trình kiểm tra định kỳ, giám sát chặt chẽ việc thực hiện quy trình giải quyết TTHC, đồng thời công khai các thủ tục, tiến độ giải quyết để người dân dễ dàng giám sát. Chủ thể thực hiện: UBND thành phố Huế và các phường, thời gian: triển khai ngay và duy trì thường xuyên.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ, công chức cấp phường: Nâng cao nhận thức, kỹ năng và hiểu biết về tổ chức, hoạt động của Bộ phận TN&TKQ hiện đại, từ đó nâng cao hiệu quả công việc và thái độ phục vụ người dân.

  2. Lãnh đạo UBND các cấp: Là cơ sở để xây dựng chính sách, kế hoạch cải cách hành chính, tổ chức bộ máy và phân bổ nguồn lực phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Bộ phận TN&TKQ.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý công: Cung cấp tài liệu tham khảo khoa học về mô hình cải cách hành chính cấp cơ sở, phương pháp nghiên cứu và các giải pháp thực tiễn.

  4. Các tổ chức, cá nhân quan tâm đến cải cách hành chính: Hiểu rõ hơn về quy trình, cơ chế một cửa hiện đại, từ đó có thể tham gia giám sát, phản ánh và đóng góp ý kiến nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ công.

Câu hỏi thường gặp

  1. Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả hiện đại là gì?
    Bộ phận TN&TKQ hiện đại là đầu mối duy nhất tại UBND cấp phường thực hiện tiếp nhận, xử lý và trả kết quả các thủ tục hành chính cho cá nhân, tổ chức, áp dụng công nghệ thông tin để nâng cao hiệu quả và minh bạch.

  2. Mô hình này có ưu điểm gì so với cơ chế nhiều cửa?
    Mô hình một cửa hiện đại giảm thiểu sự phân tán, đùn đẩy trách nhiệm, rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ, tăng cường sự phối hợp liên ngành và nâng cao sự hài lòng của người dân.

  3. Cán bộ công chức cần có những kỹ năng gì để làm việc hiệu quả tại Bộ phận TN&TKQ?
    Cán bộ công chức cần có kiến thức chuyên môn vững vàng, kỹ năng giao tiếp hành chính, sử dụng thành thạo công nghệ thông tin và thái độ phục vụ tận tình, trách nhiệm.

  4. Các khó khăn thường gặp khi triển khai Bộ phận TN&TKQ hiện đại là gì?
    Khó khăn gồm thiếu đồng bộ phần mềm, hạn chế về cơ sở vật chất, thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận chuyên môn và nhận thức chưa đầy đủ của cán bộ, công chức về cải cách hành chính.

  5. Làm thế nào để người dân có thể giám sát quá trình giải quyết thủ tục hành chính?
    Thông qua việc công khai quy trình, thủ tục, tiến độ giải quyết trên màn hình hiển thị, cổng dịch vụ công trực tuyến và hệ thống camera giám sát tại Bộ phận TN&TKQ, người dân có thể theo dõi và phản ánh kịp thời.

Kết luận

  • Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả hiện đại tại cấp phường ở thành phố Huế đã góp phần nâng cao hiệu quả cải cách hành chính, giảm thời gian và chi phí cho người dân.
  • Việc ứng dụng công nghệ thông tin và tổ chức bộ máy chuyên trách giúp tăng tính minh bạch và trách nhiệm trong giải quyết thủ tục hành chính.
  • Hạn chế về cơ sở vật chất và phần mềm chưa đồng bộ cần được khắc phục để nâng cao hiệu quả hoạt động.
  • Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ công chức và tăng cường kiểm tra, giám sát là những giải pháp then chốt.
  • Nghiên cứu đề xuất các bước tiếp theo nhằm hoàn thiện mô hình, góp phần xây dựng chính quyền điện tử và nâng cao sự hài lòng của người dân.

Quý cơ quan, tổ chức và cá nhân quan tâm có thể áp dụng các giải pháp đề xuất để nâng cao hiệu quả hoạt động của Bộ phận TN&TKQ hiện đại, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng mô hình này tại các địa phương khác nhằm thúc đẩy cải cách hành chính toàn diện.