Tổng quan nghiên cứu
Trong giai đoạn 2016-2018, Kho bạc Nhà nước (KBNN) tỉnh Long An đã thực hiện kiểm soát chi thường xuyên Ngân sách Nhà nước (NSNN) với nhiều chuyển biến tích cực. Theo số liệu thống kê, KBNN tỉnh Long An đã từ chối thanh toán các khoản chi sai chế độ lần lượt là 172 triệu đồng năm 2016, 185 triệu đồng năm 2017 và 228 triệu đồng năm 2018. Chi thường xuyên NSNN là khoản chi quan trọng nhằm duy trì hoạt động bình thường của bộ máy nhà nước và thực hiện các chức năng kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, công tác kiểm soát chi thường xuyên vẫn còn nhiều hạn chế do áp lực từ các ngành, lĩnh vực đòi hỏi nguồn ngân sách cấp đúng hạn, cùng với những bất cập về trình độ chuyên môn và công cụ kiểm soát chưa đồng bộ.
Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua KBNN tỉnh Long An, phân tích những thành tựu và hạn chế trong giai đoạn 2016-2018, từ đó đề xuất các giải pháp tăng cường hiệu quả kiểm soát chi trong giai đoạn 2019-2020 và những năm tiếp theo. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại KBNN tỉnh Long An, sử dụng số liệu trong ba năm 2016-2018. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý NSNN, góp phần giảm thiểu lãng phí, tham nhũng và đảm bảo cân đối ngân sách một cách lành mạnh, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý tài chính công, tập trung vào:
Lý thuyết về Ngân sách Nhà nước (NSNN): NSNN là công cụ phân phối và điều tiết tài chính của Nhà nước, phản ánh các quan hệ kinh tế trong điều kiện kinh tế hàng hóa - tiền tệ. NSNN có tính niên hạn, được quản lý theo nguyên tắc tập trung dân chủ, công khai minh bạch, với chức năng phân phối và giám đốc.
Lý thuyết về chi thường xuyên NSNN: Chi thường xuyên là các khoản chi nhằm duy trì hoạt động bình thường của bộ máy nhà nước, bao gồm chi tiền lương, mua sắm hàng hóa, dịch vụ và chi chuyển giao thường xuyên. Chi thường xuyên có đặc điểm ổn định, mang tính chu kỳ và chủ yếu là chi tiêu tiêu dùng.
Lý thuyết kiểm soát chi thường xuyên qua Kho bạc Nhà nước: Kiểm soát chi thường xuyên là quá trình thẩm định, kiểm tra các khoản chi theo chính sách, chế độ, định mức do Nhà nước quy định. Quy trình kiểm soát chi bao gồm kiểm soát trước, trong và sau quá trình cấp phát thanh toán, đảm bảo chi đúng chế độ, tiêu chuẩn và pháp luật.
Các khái niệm chính bao gồm: NSNN, chi thường xuyên, kiểm soát chi thường xuyên, cam kết chi thường xuyên, và quy trình kiểm soát chi một cửa.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp định lượng:
Nguồn dữ liệu: Số liệu thu thập từ hoạt động kiểm soát chi thường xuyên tại KBNN tỉnh Long An giai đoạn 2016-2018, các văn bản pháp luật liên quan, báo cáo nội bộ và khảo sát ý kiến chuyên viên, người thụ hưởng.
Phương pháp phân tích: Phương pháp thống kê mô tả được áp dụng để xử lý, phân tích số liệu về các khoản chi, tỷ lệ từ chối thanh toán, thời gian giải quyết hồ sơ. Phương pháp diễn dịch và quy nạp được sử dụng để hệ thống hóa cơ sở lý luận và đánh giá thực trạng.
Cỡ mẫu và chọn mẫu: Nghiên cứu tập trung vào toàn bộ hồ sơ chi thường xuyên qua KBNN tỉnh Long An trong giai đoạn nghiên cứu, kết hợp khảo sát ý kiến chuyên viên kiểm soát chi và các đơn vị sử dụng ngân sách nhằm đảm bảo tính khách quan và toàn diện.
Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích số liệu trong giai đoạn 2016-2018, khảo sát và phỏng vấn thực hiện trong năm 2019, đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2019-2020 và những năm tiếp theo.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Hiệu quả kiểm soát chi thường xuyên được nâng cao: Số tiền từ chối thanh toán các khoản chi sai chế độ tăng từ 172 triệu đồng năm 2016 lên 228 triệu đồng năm 2018, tương đương mức tăng khoảng 32,6%. Điều này cho thấy KBNN tỉnh Long An đã tăng cường kiểm soát và phát hiện các khoản chi không hợp lệ.
Tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng hạn đạt trên 90%: Qua phân tích số liệu, trên 90% hồ sơ chi thường xuyên được KBNN tỉnh Long An xử lý đúng hoặc trước hạn, góp phần đảm bảo chi kịp thời cho các đơn vị sử dụng ngân sách.
Áp lực về thời gian và khối lượng công việc lớn: Kiểm soát chi thường xuyên tập trung vào những ngày đầu tháng do tính cấp thiết của các khoản chi như tiền lương, học bổng. Điều này tạo áp lực lớn cho cán bộ kiểm soát chi, ảnh hưởng đến hiệu quả và chất lượng công tác.
Hạn chế về trình độ chuyên môn và công cụ kiểm soát: Một số cán bộ kiểm soát chi còn hạn chế về trình độ chuyên môn, trong khi hệ thống công nghệ thông tin và công cụ kiểm soát chưa đồng bộ hoàn toàn, gây khó khăn trong việc xử lý các hồ sơ phức tạp.
Thảo luận kết quả
Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ cả yếu tố khách quan và chủ quan. Về khách quan, dự toán ngân sách chưa luôn kịp thời và đầy đủ, các quy định về chế độ, tiêu chuẩn chi tiêu còn chưa đồng bộ và chi tiết. Về chủ quan, đội ngũ cán bộ kiểm soát chi cần được nâng cao trình độ chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp, đồng thời cần cải tiến công nghệ và quy trình làm việc.
So sánh với các nghiên cứu tại các địa phương khác như Đồng Tháp và Tiền Giang, Long An đã áp dụng quy trình kiểm soát chi một cửa và quản lý cam kết chi qua KBNN, tuy nhiên việc ứng dụng công nghệ thông tin và cải cách thủ tục hành chính cần được đẩy mạnh hơn nữa để nâng cao hiệu quả kiểm soát.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện xu hướng tăng số tiền từ chối thanh toán sai chế độ qua các năm, bảng phân tích tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng hạn và sơ đồ quy trình kiểm soát chi một cửa tại KBNN tỉnh Long An.
Đề xuất và khuyến nghị
Hoàn thiện quy trình kiểm soát chi thường xuyên: Cải tiến và chuẩn hóa quy trình kiểm soát chi một cửa theo Đề án “Thống nhất đầu mối kiểm soát chi NSNN qua KBNN” nhằm giảm thiểu thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ. Chủ thể thực hiện: KBNN tỉnh Long An, thời gian: 2019-2020.
Hiện đại hóa công nghệ thông tin: Đầu tư nâng cấp hệ thống TABMIS và triển khai kiểm soát chi điện tử, áp dụng thanh toán không dùng tiền mặt để tăng tính minh bạch và hiệu quả kiểm soát. Chủ thể thực hiện: KBNN tỉnh Long An phối hợp Bộ Tài chính, thời gian: 2019-2021.
Nâng cao năng lực nguồn nhân lực: Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp cho cán bộ kiểm soát chi, đồng thời thực hiện đánh giá, sát hạch năng lực định kỳ. Chủ thể thực hiện: KBNN tỉnh Long An, thời gian: liên tục từ 2019.
Tăng cường phối hợp liên ngành: Chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tài chính, đơn vị sử dụng ngân sách và chính quyền địa phương để đảm bảo dự toán kịp thời, chính xác và hỗ trợ công tác kiểm soát chi. Chủ thể thực hiện: KBNN tỉnh Long An, các cơ quan liên quan, thời gian: 2019-2020.
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra: Đẩy mạnh thanh tra chuyên ngành, nâng cao chất lượng tự kiểm tra và quản lý rủi ro trong công tác kiểm soát chi thường xuyên nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm. Chủ thể thực hiện: KBNN tỉnh Long An, thời gian: 2019-2021.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Nhà quản lý Kho bạc Nhà nước: Luận văn cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn giúp nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát chi thường xuyên, hỗ trợ xây dựng chính sách và cải tiến quy trình nghiệp vụ.
Cán bộ tài chính các đơn vị sử dụng ngân sách: Giúp hiểu rõ quy trình, tiêu chuẩn và chế độ chi tiêu, từ đó nâng cao ý thức tuân thủ và phối hợp hiệu quả với KBNN trong công tác kiểm soát chi.
Học viên, sinh viên chuyên ngành Tài chính - Ngân hàng: Tài liệu tham khảo quý giá về quản lý ngân sách nhà nước, kiểm soát chi và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính công.
Cơ quan quản lý nhà nước về tài chính: Cung cấp thông tin thực tiễn và đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách, pháp luật liên quan đến quản lý và kiểm soát chi NSNN.
Câu hỏi thường gặp
Kiểm soát chi thường xuyên NSNN là gì?
Kiểm soát chi thường xuyên NSNN là quá trình thẩm định, kiểm tra các khoản chi theo chính sách, chế độ, định mức do Nhà nước quy định nhằm đảm bảo chi đúng mục đích, đúng chế độ và tiết kiệm.Tại sao kiểm soát chi thường xuyên qua Kho bạc Nhà nước lại quan trọng?
KBNN là cơ quan quản lý quỹ NSNN, kiểm soát chi giúp ngăn ngừa lãng phí, tham nhũng, đảm bảo cân đối ngân sách và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính công.Những khó khăn chính trong kiểm soát chi thường xuyên tại Long An là gì?
Áp lực về thời gian xử lý hồ sơ, hạn chế về trình độ chuyên môn cán bộ, công cụ kiểm soát chưa đồng bộ và dự toán ngân sách chưa luôn kịp thời, đầy đủ.Giải pháp nào giúp nâng cao hiệu quả kiểm soát chi thường xuyên?
Hoàn thiện quy trình kiểm soát, hiện đại hóa công nghệ thông tin, nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường phối hợp liên ngành và đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra.Làm thế nào để các đơn vị sử dụng ngân sách phối hợp tốt với Kho bạc Nhà nước?
Các đơn vị cần tuân thủ đúng quy định về dự toán, chuẩn bị hồ sơ chứng từ đầy đủ, phối hợp kịp thời trong quá trình kiểm soát và thanh toán, đồng thời nâng cao nhận thức về trách nhiệm quản lý tài chính công.
Kết luận
- Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua Kho bạc Nhà nước, làm rõ vai trò và quy trình kiểm soát chi.
- Phân tích thực trạng kiểm soát chi thường xuyên tại KBNN tỉnh Long An giai đoạn 2016-2018 cho thấy hiệu quả được nâng cao nhưng vẫn còn tồn tại hạn chế về trình độ cán bộ và công nghệ.
- Đề xuất các giải pháp cụ thể như hoàn thiện quy trình, hiện đại hóa công nghệ, nâng cao năng lực nguồn nhân lực và tăng cường phối hợp liên ngành nhằm nâng cao hiệu quả kiểm soát chi.
- Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý NSNN, giảm thiểu lãng phí và tham nhũng, đảm bảo cân đối ngân sách.
- Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất trong giai đoạn 2019-2020, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và ứng dụng công nghệ mới trong kiểm soát chi.
Call-to-action: Các nhà quản lý và cán bộ Kho bạc Nhà nước tỉnh Long An cần chủ động áp dụng các giải pháp nghiên cứu để nâng cao hiệu quả kiểm soát chi thường xuyên, góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững của địa phương.