## Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, tiếng Anh trở thành ngôn ngữ giao tiếp quốc tế phổ biến nhất, được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực. Tại Việt Nam, theo Quyết định số 1400/QĐ-TTg năm 2008 của Thủ tướng Chính phủ về “Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008-2020”, việc nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh được đặt lên hàng đầu. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều học sinh, đặc biệt là học sinh lớp 10 trường PT Vùng cao Việt Bắc (VCVB), gặp khó khăn trong việc đọc hiểu tiếng Anh do động cơ đọc thấp và cảm thấy việc đọc tiếng Anh nhàm chán, khó khăn.
Nghiên cứu này nhằm mục tiêu điều tra tác động của các hoạt động câu lạc bộ sách đến động cơ đọc tiếng Anh của học sinh lớp 10 tại trường VCVB trong năm học 2018-2019. Nghiên cứu được thực hiện trên 50 học sinh tham gia câu lạc bộ sách, sử dụng các công cụ đo lường như Bảng câu hỏi Động cơ đọc tiếng Anh (MREQ) và bảng đánh giá chương trình. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển các hoạt động ngoại khóa nhằm nâng cao động cơ đọc và kỹ năng đọc tiếng Anh cho học sinh, góp phần cải thiện thành tích học tập và phát triển thói quen đọc sách.
## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
### Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên lý thuyết động cơ đọc tiếng Anh của Guthrie và Wigfield (2000), trong đó động cơ đọc được định nghĩa là “mục tiêu, giá trị và niềm tin cá nhân liên quan đến chủ đề, quá trình và kết quả của việc đọc”. Động cơ đọc bao gồm hai thành phần chính: động cơ nội tại (curiosity, involvement, challenge) và động cơ ngoại tại (competition, recognition, grades, compliance, social sharing).
Mô hình nhận thức - động cơ đọc (Motivational-cognitive model) của Guthrie & Wigfield (2005) cũng được áp dụng để giải thích mối quan hệ giữa các quá trình nhận thức (như kích hoạt kiến thức trước, xây dựng biểu tượng văn bản) và các quá trình động cơ (như tự hiệu quả, mục tiêu nhiệm vụ) trong việc đạt được sự hiểu văn bản.
### Phương pháp nghiên cứu
- **Đối tượng nghiên cứu:** 50 học sinh lớp 10 trường PT Vùng cao Việt Bắc, gồm 16 nam và 34 nữ, độ tuổi từ 15-16, trình độ tiếng Anh trung cấp.
- **Công cụ thu thập dữ liệu:** Bảng câu hỏi Động cơ đọc tiếng Anh (MREQ) gồm 47 mục, thang đo Likert 4 điểm; Bảng đánh giá chương trình gồm 3 phần: sở thích đọc sách, số lượng sách đã đọc, chất lượng đọc (đánh giá qua bài viết phân tích sách).
- **Tiến trình nghiên cứu:** Nghiên cứu diễn ra trong năm học 2018-2019, câu lạc bộ sách họp 1 lần/tháng, mỗi buổi 2 giờ. Dữ liệu được thu thập tại buổi họp đầu tiên và cuối cùng.
- **Phân tích dữ liệu:** Sử dụng thống kê mô tả, tính điểm trung bình, phần trăm, so sánh sự khác biệt giữa trước và sau khi tham gia câu lạc bộ sách. Phân tích định tính qua bài viết của học sinh về sách.
## Kết quả nghiên cứu và thảo luận
### Những phát hiện chính
- **Tăng động cơ đọc về năng lực và tự hiệu quả:** Điểm trung bình về tự hiệu quả đọc tăng từ 26.2% lên 30%, thể hiện học sinh cảm thấy tự tin hơn trong việc đọc tiếng Anh sau khi tham gia câu lạc bộ.
- **Tăng động cơ đọc về thách thức:** Điểm trung bình các mục liên quan đến thách thức tăng từ 62% lên mức cao hơn, cho thấy học sinh sẵn sàng đọc các văn bản khó hơn.
- **Giảm động cơ tránh né công việc đọc:** Điểm trung bình giảm từ 65.6%, chứng tỏ học sinh ít cảm thấy đọc là việc nhàm chán hay tránh né.
- **Tăng động cơ nội tại:** Các yếu tố như tò mò (curiosity) tăng khoảng 3 điểm trung bình, sự tham gia (involvement) tăng từ 3.26 lên 3.5, cho thấy học sinh hứng thú và tham gia tích cực hơn vào hoạt động đọc.
- **Tăng động cơ ngoại tại:** Điểm về cạnh tranh (competition) tăng 13.66%, sự công nhận (recognition) tăng từ 69.08% lên 76%, và ý nghĩa của việc đọc (importance) tăng từ 38.5% lên 54%.
- **Tăng động cơ xã hội:** Điểm về chia sẻ xã hội (social sharing) tăng 12.75%, tuân thủ (compliance) tăng 17.2%, cho thấy học sinh có xu hướng chia sẻ và tuân thủ các hoạt động đọc nhóm tốt hơn.
- **Số lượng và chất lượng sách đọc tăng:** Học sinh đọc trung bình trên 2 cuốn sách trong thời gian tham gia câu lạc bộ, với bài viết phân tích sách đạt điểm cao hơn, thể hiện sự cải thiện rõ rệt về kỹ năng đọc và khả năng biểu đạt.
### Thảo luận kết quả
Việc tham gia câu lạc bộ sách đã tạo ra môi trường học tập tích cực, khuyến khích sự tương tác xã hội và phát triển kỹ năng đọc tiếng Anh. Sự tăng trưởng về động cơ đọc nội tại và ngoại tại phù hợp với các nghiên cứu trước đây cho thấy hoạt động nhóm và sự công nhận từ bạn bè, giáo viên là yếu tố thúc đẩy động lực học tập. Việc giảm động cơ tránh né công việc đọc chứng tỏ học sinh đã vượt qua được cảm giác sợ hãi và nhàm chán khi đọc tiếng Anh. Các hoạt động đa dạng trong câu lạc bộ như kể chuyện, chơi trò chơi, thiết kế bookmark đã góp phần làm phong phú trải nghiệm đọc, tăng sự hứng thú và khả năng hiểu sâu văn bản. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh điểm trung bình các yếu tố động cơ đọc trước và sau khi tham gia câu lạc bộ, cũng như bảng thống kê số lượng sách đọc và điểm đánh giá bài viết.
## Đề xuất và khuyến nghị
- **Tổ chức thường xuyên các câu lạc bộ sách:** Đảm bảo ít nhất 1 buổi/tháng, kéo dài ít nhất 1 năm học để duy trì và phát triển động cơ đọc.
- **Đa dạng hóa hoạt động đọc:** Kết hợp đọc cá nhân, thảo luận nhóm, kể chuyện, trò chơi liên quan đến sách nhằm tăng sự hứng thú và tương tác xã hội.
- **Xây dựng thư viện lớp học và thư viện trường:** Cung cấp đa dạng sách phù hợp trình độ và sở thích học sinh, tạo điều kiện thuận lợi cho việc mượn và đọc sách.
- **Đào tạo giáo viên và cán bộ thư viện:** Nâng cao kỹ năng tổ chức và hướng dẫn các hoạt động câu lạc bộ sách, sử dụng các công cụ đánh giá động cơ đọc.
- **Khuyến khích sự tham gia của phụ huynh và cộng đồng:** Tạo môi trường hỗ trợ đọc sách ngoài nhà trường, tăng cường vai trò của gia đình trong việc phát triển thói quen đọc.
- **Theo dõi và đánh giá định kỳ:** Sử dụng các bảng câu hỏi động cơ đọc và đánh giá chất lượng đọc để điều chỉnh chương trình phù hợp với nhu cầu học sinh.
## Đối tượng nên tham khảo luận văn
- **Giáo viên tiếng Anh trung học phổ thông:** Áp dụng các hoạt động câu lạc bộ sách để nâng cao động cơ và kỹ năng đọc cho học sinh.
- **Nhà quản lý giáo dục:** Xây dựng chính sách và chương trình ngoại khóa hỗ trợ phát triển kỹ năng đọc tiếng Anh trong trường học vùng cao và miền núi.
- **Sinh viên, nghiên cứu sinh ngành ngôn ngữ học ứng dụng và giáo dục:** Tham khảo phương pháp nghiên cứu và mô hình tổ chức câu lạc bộ sách hiệu quả.
- **Cán bộ thư viện trường học:** Tổ chức các hoạt động đọc sách sáng tạo, thu hút học sinh tham gia và phát triển văn hóa đọc.
## Câu hỏi thường gặp
1. **Câu lạc bộ sách có tác động như thế nào đến động cơ đọc của học sinh?**
Câu lạc bộ sách tạo môi trường tương tác xã hội, tăng sự hứng thú và tự tin khi đọc, giúp học sinh nâng cao động cơ đọc cả về nội tại và ngoại tại.
2. **Làm thế nào để đánh giá chất lượng đọc của học sinh trong câu lạc bộ sách?**
Có thể sử dụng bài viết phân tích nội dung, nhân vật của sách đã đọc, kết hợp với bảng điểm rubrics đánh giá các yếu tố như tóm tắt, ý kiến cá nhân, độ dài câu.
3. **Hoạt động nào trong câu lạc bộ sách được học sinh yêu thích nhất?**
Các hoạt động kể chuyện, chơi trò chơi liên quan đến sách và thảo luận nhóm thường được học sinh đánh giá cao vì tính tương tác và giải trí.
4. **Có cần thiết phải có thư viện lớp học để hỗ trợ câu lạc bộ sách không?**
Rất cần thiết, thư viện lớp học cung cấp nguồn tài liệu phong phú, thuận tiện cho học sinh tiếp cận và mượn sách, góp phần duy trì thói quen đọc.
5. **Làm sao để duy trì sự tham gia lâu dài của học sinh trong câu lạc bộ sách?**
Cần tổ chức các hoạt động đa dạng, tạo không khí thân thiện, khuyến khích sự công nhận và khen thưởng, đồng thời liên tục đổi mới nội dung phù hợp với sở thích học sinh.
## Kết luận
- Câu lạc bộ sách đã nâng cao đáng kể động cơ đọc tiếng Anh của học sinh lớp 10 trường VCVB, thể hiện qua sự tăng trưởng về tự hiệu quả, thách thức, tò mò và sự tham gia.
- Học sinh giảm bớt sự tránh né công việc đọc, tăng số lượng và chất lượng sách đọc trong năm học.
- Các hoạt động đa dạng trong câu lạc bộ tạo môi trường học tập tích cực, thúc đẩy tương tác xã hội và phát triển kỹ năng đọc.
- Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc áp dụng câu lạc bộ sách trong giáo dục tiếng Anh ở vùng cao và miền núi.
- Đề xuất triển khai rộng rãi câu lạc bộ sách, kết hợp đánh giá định kỳ để nâng cao hiệu quả giáo dục đọc tiếng Anh trong trường phổ thông.
Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, mở rộng mô hình câu lạc bộ sách và nghiên cứu sâu hơn về ảnh hưởng lâu dài của hoạt động này đến thành tích học tập và phát triển kỹ năng ngôn ngữ của học sinh.