I. Tổng Quan Về Tác Động Của Chiến Lược RAP Đến Hiểu Đọc
Ngày nay, học ngoại ngữ là điều không thể thiếu để hội nhập toàn cầu, bao gồm cả Việt Nam. Đối với học sinh Việt Nam, học ngoại ngữ là bắt buộc và có lợi cho sự nghiệp tương lai. Hiểu đọc đóng vai trò quan trọng trong việc học ngoại ngữ. Tuy nhiên, học viên tại Trung tâm Tiếng Anh Thanh Công gặp nhiều vấn đề trong việc học đọc và thiếu động lực đọc. Nghiên cứu này được thực hiện để tìm hiểu xem việc áp dụng chiến lược RAP có tác động như thế nào đến khả năng đọc hiểu của học viên và nhận thức của họ sau giai đoạn mười hai tuần. Nghiên cứu sử dụng hai công cụ thu thập dữ liệu chính là bài kiểm tra và bảng câu hỏi. Dữ liệu được thu thập từ 43 học sinh tham gia các khóa học PET tại Trung tâm Tiếng Anh Thanh Công. Nhà nghiên cứu đã sử dụng kiểm định t độc lập để chứng minh rằng sự khác biệt giữa các giá trị trung bình của các bài kiểm tra trước và sau điều trị của cả nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm là có ý nghĩa thống kê, trong khi bảng câu hỏi được sử dụng để xác định thái độ của học sinh. Kết quả nghiên cứu cho thấy những người tham gia đã trải qua những thay đổi đáng kể trong việc thực hiện chiến lược RAP.
1.1. Định nghĩa và tầm quan trọng của kỹ năng hiểu đọc
Hiểu đọc không chỉ là việc đọc các từ ngữ trên trang giấy mà còn là khả năng nắm bắt ý nghĩa sâu xa, liên kết các ý tưởng và suy luận từ văn bản. Theo Williams (1998, dẫn trong Ayun & Yunus, 2017), hiểu đọc là hoạt động giúp học sinh hiểu ý nghĩa trong một văn bản cụ thể. Kỹ năng đọc hiểu tốt là nền tảng để thành công trong học tập và công việc, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Việc rèn luyện kỹ năng này cần được chú trọng từ sớm để học sinh có thể tự tin tiếp cận và xử lý thông tin trong môi trường học tập và làm việc.
1.2. Giới thiệu về chiến lược RAP Read Ask Paraphrase
Chiến lược RAP là một phương pháp đọc hiểu hiệu quả, bao gồm ba bước chính: Đọc (Read) đoạn văn, Tự hỏi (Ask) về ý chính và các chi tiết, và Diễn giải (Paraphrase) ý chính bằng lời của mình. Phương pháp này giúp học sinh chủ động hơn trong quá trình đọc, khuyến khích tư duy phản biện và tăng cường khả năng ghi nhớ. Surayatika (2018) mô tả RAP một cách ngắn gọn như sau: R: Đọc một đoạn văn; A: Tự hỏi ý chính và hai chi tiết quan trọng là gì; P: Diễn đạt ý chính bằng lời của bạn. Phương pháp RAP đặc biệt hữu ích cho học sinh gặp khó khăn trong việc đọc hiểu và cần một cấu trúc rõ ràng để tiếp cận văn bản.
1.3. Bối cảnh nghiên cứu Trung tâm Tiếng Anh Thanh Công
Nghiên cứu này được thực hiện tại Trung tâm Tiếng Anh Thanh Công, nơi mà học viên ở trình độ B1 (theo CEFR) vẫn gặp khó khăn trong việc đọc hiểu các văn bản. Mặc dù đã có kiến thức nền tảng về tiếng Anh, nhiều học viên gặp khó khăn trong việc nắm bắt ý chính, suy luận từ văn bản và ghi nhớ thông tin. Điều này có thể do nhiều yếu tố, bao gồm phương pháp giảng dạy chưa phù hợp, thiếu động lực học tập hoặc kỹ năng đọc hiểu còn hạn chế. Nghiên cứu này nhằm mục đích đánh giá tác động của RAP đến khả năng đọc hiểu của học viên tại Thanh Công, từ đó đề xuất các giải pháp cải thiện hiệu quả giảng dạy và học tập.
II. Vấn Đề Khó Khăn Trong Hiểu Đọc Của Học Sinh Tiếng Anh
Các nghiên cứu chỉ ra rằng học sinh Việt Nam thường gặp khó khăn trong đọc hiểu, một phần do phương pháp giảng dạy truyền thống, tập trung vào ngữ pháp và dịch thuật. Phương pháp này khiến học sinh thụ động, phụ thuộc vào giáo viên và ít có cơ hội thực hành các kỹ năng đọc hiểu một cách chủ động. Theo Le (2010), trong bối cảnh Việt Nam, giảng viên và học sinh phải tuân thủ hoàn toàn theo chương trình giảng dạy. Các hoạt động đọc thường chỉ bao gồm trả lời các câu hỏi sau văn bản, và giáo viên ít dành thời gian hướng dẫn học sinh các phương pháp đọc hiệu quả (Nguyen & Trinh, 2011). Điều này dẫn đến tình trạng học sinh học để thi, chứ không thực sự hiểu nội dung văn bản. Một số học sinh cảm thấy đọc hiểu là một thử thách lớn và mất hứng thú với việc học. Do đó, cần có một phương pháp tiếp cận khác để giúp học sinh phát triển khả năng đọc hiểu một cách toàn diện.
2.1. Phương pháp giảng dạy truyền thống và hạn chế của nó
Phương pháp dịch-ngữ pháp (GTM) là một phương pháp giảng dạy tiếng Anh truyền thống, tập trung vào việc dịch văn bản và giải thích ngữ pháp. Mặc dù phương pháp này có thể giúp học sinh nắm vững cấu trúc ngữ pháp và từ vựng, nhưng nó lại ít chú trọng đến việc phát triển các kỹ năng đọc hiểu thực tế. Học sinh thường chỉ tập trung vào việc dịch từng câu chữ mà không thực sự hiểu được ý nghĩa tổng thể của văn bản. Điều này dẫn đến việc họ gặp khó khăn khi đối mặt với các văn bản phức tạp hoặc các tình huống giao tiếp thực tế.
2.2. Thiếu động lực và sự hứng thú trong việc đọc hiểu
Khi việc đọc hiểu trở nên khó khăn và nhàm chán, học sinh dễ mất động lực và sự hứng thú trong việc học. Họ có thể cảm thấy nản lòng khi không thể hiểu được nội dung văn bản, hoặc cảm thấy áp lực khi phải dịch từng câu chữ một cách máy móc. Điều này dẫn đến việc họ tránh né các hoạt động đọc hiểu và không phát triển được kỹ năng đọc một cách hiệu quả. Vì vậy, việc tạo ra một môi trường học tập tích cực và khuyến khích sự tham gia chủ động của học sinh là rất quan trọng để khơi dậy niềm yêu thích đọc hiểu ở họ.
2.3. Sự cần thiết của một phương pháp tiếp cận mới để nâng cao khả năng đọc hiểu
Để giải quyết những khó khăn trong đọc hiểu của học sinh, cần có một phương pháp tiếp cận mới, tập trung vào việc phát triển các kỹ năng đọc hiểu một cách chủ động và hiệu quả. Phương pháp này nên khuyến khích học sinh tư duy phản biện, suy luận từ văn bản và kết nối thông tin với kiến thức nền tảng của mình. Đồng thời, nó cũng cần tạo ra một môi trường học tập tích cực và khuyến khích sự tham gia chủ động của học sinh, giúp họ cảm thấy hứng thú và tự tin hơn trong việc đọc hiểu.
III. Cách Chiến Lược RAP Nâng Cao Khả Năng Đọc Hiểu Hiệu Quả
Chiến lược RAP được sử dụng trong nghiên cứu này để dạy đọc hiểu vì ba giai đoạn hữu ích của nó bao gồm Đọc văn bản, Đặt câu hỏi cho chính mình để xác định ý chính và các chi tiết, và Diễn giải nó. RAP giúp học sinh tiếp cận văn bản một cách có cấu trúc, từng bước một, giúp họ nắm bắt ý chính và các chi tiết quan trọng. Bước đọc giúp học sinh làm quen với văn bản. Bước hỏi thúc đẩy học sinh tư duy phản biện và xác định thông tin quan trọng. Bước diễn giải giúp học sinh củng cố kiến thức và kiểm tra xem mình đã hiểu đúng nội dung văn bản hay chưa.
3.1. Phân tích chi tiết các bước của phương pháp RAP
Phương pháp RAP bao gồm ba bước chính: 1. Đọc (Read): Học sinh đọc một đoạn văn ngắn. 2. Hỏi (Ask): Học sinh tự đặt câu hỏi về ý chính và các chi tiết quan trọng trong đoạn văn. Các câu hỏi có thể bắt đầu bằng "Ai?", "Cái gì?", "Ở đâu?", "Khi nào?", "Tại sao?" và "Như thế nào?". 3. Diễn giải (Paraphrase): Học sinh diễn giải ý chính của đoạn văn bằng lời của mình, sử dụng ngôn ngữ đơn giản và dễ hiểu. Bước này giúp học sinh kiểm tra xem mình đã hiểu đúng nội dung văn bản hay chưa.
3.2. RAP như một công cụ hỗ trợ kỹ năng đọc hiểu toàn diện
Chiến lược RAP không chỉ đơn thuần là một phương pháp đọc hiểu, mà còn là một công cụ hỗ trợ phát triển các kỹ năng đọc hiểu toàn diện. Nó giúp học sinh cải thiện khả năng nhận diện ý chính, tìm kiếm thông tin chi tiết, suy luận từ văn bản và tóm tắt nội dung. Đồng thời, RAP cũng khuyến khích học sinh tư duy phản biện, đặt câu hỏi và đánh giá thông tin một cách khách quan. Nhờ đó, học sinh có thể trở thành những người đọc chủ động và hiệu quả hơn.
3.3. Ưu điểm của RAP so với các phương pháp đọc hiểu khác
Chiến lược RAP có nhiều ưu điểm so với các phương pháp đọc hiểu khác. Thứ nhất, nó đơn giản, dễ thực hiện và phù hợp với nhiều đối tượng học sinh. Thứ hai, nó khuyến khích sự tham gia chủ động của học sinh trong quá trình đọc hiểu. Thứ ba, nó giúp học sinh tập trung vào những thông tin quan trọng nhất trong văn bản. Thứ tư, nó giúp học sinh củng cố kiến thức và kiểm tra xem mình đã hiểu đúng nội dung văn bản hay chưa. Cuối cùng, nó có thể được áp dụng cho nhiều loại văn bản khác nhau, từ văn bản học thuật đến văn bản giải trí.
IV. Ứng Dụng Thực Tế Và Kết Quả Nghiên Cứu Tại Thanh Công
Nghiên cứu tại Trung tâm Tiếng Anh Thanh Công cho thấy việc áp dụng chiến lược RAP mang lại những kết quả tích cực. Học sinh trong nhóm thực nghiệm có sự tiến bộ đáng kể trong khả năng đọc hiểu sau khi được hướng dẫn sử dụng RAP. Kết quả kiểm tra sau điều trị của nhóm thực nghiệm cao hơn đáng kể so với nhóm đối chứng. Thêm vào đó, học sinh cũng bày tỏ thái độ tích cực đối với phương pháp RAP, cho rằng nó giúp họ hiểu bài tốt hơn, tự tin hơn và hứng thú hơn với việc học đọc. Trịnh Thị Mỹ Duyên (2023) đã chứng minh trong luận văn của mình, "The effects of the Read – Ask – Paraphrase (RAP) strategy on students’ reading comprehension at Thanh Cong English Center".
4.1. Cải thiện khả năng đọc hiểu sau khi áp dụng RAP
Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng học sinh trong nhóm thực nghiệm đã có sự cải thiện đáng kể trong khả năng đọc hiểu sau khi được hướng dẫn sử dụng chiến lược RAP. Điểm số kiểm tra đọc hiểu của nhóm thực nghiệm đã tăng lên đáng kể so với trước khi áp dụng RAP. Điều này chứng tỏ rằng RAP là một phương pháp hiệu quả để giúp học sinh cải thiện kỹ năng đọc hiểu của mình.
4.2. Thái độ tích cực của học sinh đối với phương pháp RAP
Ngoài việc cải thiện khả năng đọc hiểu, học sinh cũng bày tỏ thái độ tích cực đối với phương pháp RAP. Họ cho rằng RAP giúp họ hiểu bài tốt hơn, tự tin hơn và hứng thú hơn với việc học đọc. Họ cũng đánh giá cao tính đơn giản, dễ thực hiện và tính ứng dụng cao của RAP. Điều này cho thấy rằng RAP không chỉ là một phương pháp hiệu quả, mà còn là một phương pháp thú vị và hấp dẫn đối với học sinh.
4.3. Phân tích so sánh kết quả giữa nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng
Để đánh giá hiệu quả của chiến lược RAP một cách khách quan, nghiên cứu đã so sánh kết quả giữa nhóm thực nghiệm (được hướng dẫn sử dụng RAP) và nhóm đối chứng (không được hướng dẫn sử dụng RAP). Kết quả cho thấy rằng điểm số kiểm tra đọc hiểu của nhóm thực nghiệm cao hơn đáng kể so với nhóm đối chứng sau khi áp dụng RAP. Điều này chứng tỏ rằng RAP có tác động tích cực đến khả năng đọc hiểu của học sinh, và hiệu quả của nó vượt trội so với các phương pháp truyền thống.
V. Đánh Giá Hiệu Quả Triển Vọng Nghiên Cứu Thêm Về RAP
Nghiên cứu này đã chứng minh hiệu quả của chiến lược RAP trong việc nâng cao khả năng đọc hiểu của học sinh tại Trung tâm Tiếng Anh Thanh Công. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề cần được nghiên cứu thêm. Cần có thêm các nghiên cứu với quy mô lớn hơn, đối tượng đa dạng hơn và thời gian nghiên cứu dài hơn để khẳng định hiệu quả của RAP một cách chắc chắn. Ngoài ra, cần có thêm các nghiên cứu về ứng dụng RAP trong các bối cảnh khác nhau và với các loại văn bản khác nhau.
5.1. Hạn chế của nghiên cứu và đề xuất cho nghiên cứu tiếp theo
Mặc dù nghiên cứu này đã mang lại những kết quả tích cực, nhưng vẫn còn một số hạn chế cần được lưu ý. Thứ nhất, quy mô mẫu nhỏ (43 học sinh) có thể ảnh hưởng đến tính tổng quát của kết quả. Thứ hai, thời gian nghiên cứu ngắn (12 tuần) có thể chưa đủ để đánh giá đầy đủ tác động lâu dài của RAP. Thứ ba, nghiên cứu chỉ tập trung vào một đối tượng duy nhất (học sinh PET tại Thanh Công). Vì vậy, các nghiên cứu tiếp theo nên mở rộng quy mô mẫu, kéo dài thời gian nghiên cứu và đa dạng hóa đối tượng để có được kết quả toàn diện và chính xác hơn.
5.2. Triển vọng của chiến lược RAP trong giáo dục tiếng Anh
Chiến lược RAP có nhiều triển vọng trong giáo dục tiếng Anh. Nó có thể được sử dụng như một công cụ hiệu quả để giúp học sinh cải thiện kỹ năng đọc hiểu, đặc biệt là trong bối cảnh học sinh Việt Nam thường gặp khó khăn trong việc đọc hiểu. RAP cũng có thể được tích hợp vào các chương trình giảng dạy tiếng Anh hiện có để tạo ra một môi trường học tập tích cực và khuyến khích sự tham gia chủ động của học sinh.
5.3. Các hướng nghiên cứu tiềm năng về chiến lược RAP
Có nhiều hướng nghiên cứu tiềm năng về chiến lược RAP. Một hướng nghiên cứu là tìm hiểu tác động của RAP đến các kỹ năng khác, chẳng hạn như kỹ năng viết, kỹ năng nói và kỹ năng nghe. Một hướng nghiên cứu khác là so sánh hiệu quả của RAP với các phương pháp đọc hiểu khác. Ngoài ra, có thể nghiên cứu về ứng dụng RAP trong các lĩnh vực khác nhau, chẳng hạn như khoa học, lịch sử và văn học.
