Luận văn: Quản lý Thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn Huyện Phú Hòa, Tỉnh Phú Yên

• Tác giả: Nguyễn Thị Thu
• Trường học: Học viện hành chính Quốc gia
• Chuyên ngành: Quản lý công
• Đề tài: Quản lý Thu ngân sách Nhà nước tại Huyện Phú Hòa, Phú Yên
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2016

Mục lục chi tiết

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP HUYỆN
• 1.1. Tổng quan về quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện
• 1.2. Thu ngân sách nhà nước và thu ngân sách nhà nước cấp huyện
• 1.2.1. Khái niệm thu ngân sách nhà nước
• 1.3. Đặc điểm thu ngân sách nhà nước
• 1.4. Cơ cấu thu ngân sách nhà nước
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU NSNN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÚ HÒA, TỈNH PHÚ YÊN GIAI ĐOẠN 2012-2016
• 2.1. Đặc điểm chung về kinh tế - xã hội
• 2.2. Thực trạng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Phú Hòa
• 2.3. Thực trạng quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Phú Hòa giai đoạn 2012 – 2016
• 2.4. Đánh giá chung thực trạng quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Phú Hòa giai đoạn 2012 – 2016
• 3. CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÚ HÒA, TỈNH PHÚ YÊN ĐẾN NĂM 2022
• 3.1. Định hướng hoàn thiện quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Phú Hòa đến năm 2022
• 3.2. Các giải pháp hoàn thiện quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Phú Hòa
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tóm tắt

I. Cơ sở khoa học về quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện

Quản lý ngân sách nhà nước là một trong những nhiệm vụ quan trọng của chính quyền địa phương, đặc biệt là tại các huyện như Phú Hòa, tỉnh Phú Yên. Quản lý ngân sách không chỉ đơn thuần là việc thu chi mà còn bao gồm việc lập kế hoạch, tổ chức thực hiện và kiểm tra, đánh giá hiệu quả sử dụng ngân sách. Thu ngân sách nhà nước cấp huyện là quá trình mà nhà nước sử dụng quyền lực của mình để huy động nguồn lực tài chính từ xã hội nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu của chính quyền địa phương. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh huyện Phú Hòa có nhiều khó khăn về kinh tế, xã hội, và cần có những giải pháp hiệu quả để nâng cao khả năng thu ngân sách. Theo đó, việc quản lý tài chính cần phải được thực hiện một cách chặt chẽ và có hệ thống, nhằm đảm bảo rằng các nguồn thu được sử dụng đúng mục đích và hiệu quả nhất.

1.1. Tổng quan về quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện

Quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện bao gồm nhiều khía cạnh khác nhau, từ việc xác định nguồn thu, lập kế hoạch thu, đến việc thực hiện và giám sát. Chính sách ngân sách cần phải được xây dựng dựa trên thực trạng kinh tế - xã hội của địa phương, nhằm đảm bảo rằng các nguồn lực được huy động một cách hợp lý và hiệu quả. Huyện Phú Hòa, với đặc điểm kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp, cần có những chính sách phù hợp để khai thác tối đa nguồn thu từ các lĩnh vực này. Việc phân tích ngân sách cũng cần được thực hiện thường xuyên để đánh giá hiệu quả của các chính sách đã triển khai, từ đó có những điều chỉnh kịp thời.

1.2. Nội dung của quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện

Nội dung của quản lý thu ngân sách bao gồm việc xác định các nguồn thu chính, như thuế, phí, lệ phí, và các khoản thu khác. Đặc biệt, việc đánh giá ngân sách cần phải được thực hiện định kỳ để xác định mức độ hiệu quả của các nguồn thu. Huyện Phú Hòa cần chú trọng đến việc khai thác các nguồn thu từ đất đai, tài nguyên thiên nhiên, và các hoạt động sản xuất kinh doanh. Việc cải cách ngân sách cũng cần được thực hiện để nâng cao hiệu quả thu ngân sách, đồng thời giảm thiểu thất thu và đảm bảo công bằng trong việc thu ngân sách.

II. Thực trạng quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Phú Hòa tỉnh Phú Yên giai đoạn 2012 2016

Giai đoạn 2012-2016, huyện Phú Hòa đã gặp nhiều khó khăn trong việc quản lý thu ngân sách. Mặc dù có những nỗ lực trong việc tăng cường quản lý tài chính công, nhưng nguồn thu ngân sách vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu chi tiêu của địa phương. Thực trạng thu ngân sách nhà nước cho thấy rằng, nguồn thu chủ yếu vẫn dựa vào các doanh nghiệp trong cụm công nghiệp Hòa An, trong khi đó, các nguồn thu từ nông nghiệp và dịch vụ vẫn chưa được khai thác triệt để. Việc đánh giá ngân sách hàng năm cho thấy rằng, huyện vẫn còn nhiều tồn tại trong việc quản lý và sử dụng ngân sách, dẫn đến tình trạng thiếu hụt ngân sách và không đảm bảo cân đối thu - chi.

2.1. Đặc điểm chung về kinh tế xã hội

Huyện Phú Hòa có nền kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp, với nhiều khó khăn về điều kiện tự nhiên và cơ sở hạ tầng. Đánh giá ngân sách cho thấy rằng, mặc dù có tiềm năng phát triển, nhưng huyện vẫn chưa khai thác được hết các nguồn lực. Việc quản lý ngân sách cần phải được cải thiện để đảm bảo rằng các nguồn thu được sử dụng hiệu quả và đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

2.2. Thực trạng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Phú Hòa

Thực trạng thu ngân sách nhà nước tại huyện Phú Hòa cho thấy rằng, nguồn thu chủ yếu đến từ thuế doanh nghiệp và thuế đất. Tuy nhiên, việc quản lý thu ngân sách còn nhiều hạn chế, dẫn đến tình trạng thất thu và không đảm bảo cân đối ngân sách. Các giải pháp cần được triển khai để tăng cường quản lý tài chính công, bao gồm việc cải cách chính sách thuế và nâng cao hiệu quả thu ngân sách từ các nguồn khác.

III. Định hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Phú Hòa tỉnh Phú Yên đến năm 2022

Để hoàn thiện quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Phú Hòa đến năm 2022, cần có những định hướng rõ ràng và các giải pháp cụ thể. Việc cải cách ngân sách cần được thực hiện đồng bộ, từ việc nâng cao năng lực quản lý đến việc cải thiện chính sách thuế. Huyện cần tập trung vào việc khai thác các nguồn thu từ nông nghiệp, dịch vụ và các lĩnh vực tiềm năng khác. Đồng thời, cần có các biện pháp chống thất thu và nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách, đảm bảo rằng các nguồn lực được sử dụng đúng mục đích và hiệu quả nhất.

3.1. Định hướng hoàn thiện quản lý thu ngân sách nhà nước

Định hướng hoàn thiện quản lý thu ngân sách nhà nước cần phải dựa trên thực trạng kinh tế - xã hội của huyện. Cần có các chính sách khuyến khích đầu tư, phát triển sản xuất kinh doanh, từ đó tăng cường nguồn thu cho ngân sách. Việc đánh giá ngân sách cũng cần được thực hiện thường xuyên để có những điều chỉnh kịp thời, đảm bảo rằng ngân sách được sử dụng hiệu quả và đáp ứng nhu cầu phát triển của địa phương.

3.2. Các giải pháp hoàn thiện quản lý thu ngân sách nhà nước

Các giải pháp hoàn thiện quản lý thu ngân sách nhà nước bao gồm việc cải cách chính sách thuế, nâng cao năng lực quản lý tài chính công, và tăng cường công tác kiểm tra, giám sát. Huyện cần chú trọng đến việc phát triển các nguồn thu từ nông nghiệp và dịch vụ, đồng thời có các biện pháp chống thất thu và nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách. Việc phân tích ngân sách cần được thực hiện định kỳ để đánh giá hiệu quả của các chính sách đã triển khai.

Nội dung chính

Tổng quan nghiên cứu

Quản lý thu ngân sách nhà nước (NSNN) cấp huyện là một trong những nhiệm vụ trọng yếu nhằm đảm bảo nguồn lực tài chính cho phát triển kinh tế - xã hội và thực hiện các chức năng của nhà nước. Tại huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên, với dân số khoảng 106.780 người và diện tích tự nhiên 25.875,8 ha, nền kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ, việc quản lý thu NSNN gặp nhiều thách thức do điều kiện tự nhiên khó khăn, thiên tai, dịch bệnh và cơ cấu kinh tế chuyển dịch chậm. Giai đoạn 2012-2016, tổng giá trị sản xuất của huyện tăng 1,4 lần, GDP bình quân đầu người đạt 32 triệu đồng/năm, tuy nhiên nguồn thu ngân sách chủ yếu dựa vào các doanh nghiệp trong cụm công nghiệp và quỹ đất, chưa đảm bảo cân đối thu - chi.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích, đánh giá thực trạng quản lý thu NSNN trên địa bàn huyện Phú Hòa giai đoạn 2012-2016, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý thu NSNN đến năm 2022. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các khoản thu ngân sách cấp huyện, bao gồm thuế, phí, lệ phí và các nguồn thu khác theo quy định pháp luật. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc nâng cao hiệu quả quản lý thu NSNN, góp phần ổn định tài chính địa phương, thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững và đảm bảo an sinh xã hội.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý nhà nước và tài chính công, trong đó có:

• Lý thuyết quản lý thu ngân sách nhà nước: Thu NSNN là quá trình nhà nước sử dụng quyền lực chính trị để huy động nguồn lực tài chính từ các thành phần kinh tế nhằm hình thành quỹ ngân sách phục vụ chi tiêu công cộng. Quản lý thu NSNN bao gồm lập dự toán, chấp hành dự toán, kế toán, kiểm toán và thanh tra, kiểm tra thu ngân sách.

• Mô hình quản lý thu ngân sách cấp huyện: Tập trung vào các công cụ quản lý như hệ thống pháp luật, kế hoạch hóa, kiểm tra giám sát, kiểm toán nhà nước và tổ chức bộ máy quản lý thu ngân sách. Các khái niệm chính gồm thuế, phí, lệ phí, nguồn thu trực tiếp và tiềm năng, thu cân đối và thu bổ sung.

• Khái niệm nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thu NSNN: Bao gồm nhân tố khách quan như điều kiện tự nhiên, thể chế tài chính, trình độ phát triển kinh tế và mức thu nhập dân cư; nhân tố chủ quan như công tác dự báo, quản lý nợ thuế, tuyên truyền chính sách, phối hợp quản lý và tổ chức bộ máy.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng:

• Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu từ các báo cáo thống kê kinh tế - xã hội, tài chính ngân sách của huyện Phú Hòa giai đoạn 2012-2016; các văn bản pháp luật liên quan; tài liệu nghiên cứu khoa học và kinh nghiệm quản lý thu ngân sách của các địa phương khác.

• Phương pháp phân tích: Phân tích định tính nhằm đánh giá các chính sách, quy trình quản lý thu ngân sách; phân tích định lượng dựa trên số liệu thu ngân sách, cơ cấu nguồn thu, tỷ lệ nợ thuế và các chỉ tiêu kinh tế - xã hội để đánh giá thực trạng và hiệu quả quản lý.

• Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2012-2016 để đánh giá thực trạng, đồng thời đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý thu NSNN đến năm 2022.

• Cỡ mẫu và chọn mẫu: Số liệu thu thập từ toàn bộ các khoản thu ngân sách trên địa bàn huyện và các đơn vị liên quan, đảm bảo tính đại diện và đầy đủ cho phân tích.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tăng trưởng kinh tế và cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực: Tổng giá trị sản xuất năm 2016 đạt 1.452,68 tỷ đồng, tăng 1,4 lần so với năm 2012. Ngành công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp - xây dựng chiếm 38,02% cơ cấu kinh tế, tăng 9,73% so với năm 2012; nông nghiệp giảm còn 36,12%, dịch vụ chiếm 25,85%. Tốc độ tăng GDP bình quân đầu người đạt 139,59% so với năm 2012.

2. Nguồn thu ngân sách chủ yếu từ doanh nghiệp và quỹ đất: Thu ngân sách huyện phụ thuộc lớn vào các công ty, doanh nghiệp trong cụm công nghiệp Hòa An và nguồn thu từ đất đai. Các khoản thu từ thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế sử dụng đất, lệ phí trước bạ chiếm tỷ trọng cao trong tổng thu ngân sách.

3. Tình trạng nợ thuế và thất thu còn tồn tại: Mặc dù có các biện pháp thu nợ, tỷ lệ nợ thuế vẫn chiếm khoảng 5-7% tổng thu ngân sách hàng năm, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý thu. Công tác chống thất thu thuế chưa được thực hiện đồng bộ và hiệu quả cao.

4. Công tác quản lý thu ngân sách còn nhiều hạn chế: Bộ máy quản lý thu ngân sách chưa đồng bộ, công tác dự báo nguồn thu chưa chính xác, phối hợp giữa các cơ quan liên quan chưa chặt chẽ, công tác tuyên truyền chính sách thuế chưa sâu rộng. Việc lập dự toán thu ngân sách còn mang tính hình thức, chưa sát với thực tế.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những tồn tại trên xuất phát từ điều kiện tự nhiên khó khăn, kinh tế địa phương phát triển chưa cao, nguồn thu chủ yếu dựa vào một số lĩnh vực hạn chế. So với các huyện lân cận và tỉnh Bình Định, huyện Phú Hòa còn thiếu các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và cải cách hành chính thuế hiệu quả. Việc áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý thu ngân sách còn hạn chế, dẫn đến chậm trễ trong xử lý số liệu và kiểm soát thuế.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cơ cấu nguồn thu ngân sách theo từng năm, bảng so sánh tỷ lệ nợ thuế và biểu đồ tăng trưởng GDP bình quân đầu người để minh họa sự chuyển dịch kinh tế và tác động đến thu ngân sách. Kết quả nghiên cứu cho thấy cần có sự đổi mới toàn diện trong quản lý thu ngân sách cấp huyện nhằm nâng cao hiệu quả và bền vững.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường công tác dự báo và lập dự toán thu ngân sách sát thực tế: Sử dụng các mô hình phân tích kinh tế - xã hội để dự báo nguồn thu chính xác, làm cơ sở giao chỉ tiêu thu cho các đơn vị. Thời gian thực hiện: ngay từ năm tài chính tiếp theo. Chủ thể: Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện phối hợp với Chi cục Thuế.

2. Hoàn thiện tổ chức bộ máy quản lý thu ngân sách: Rà soát, sắp xếp lại bộ máy, nâng cao năng lực cán bộ thuế, tăng cường phối hợp giữa các cơ quan liên quan để đảm bảo thống nhất và hiệu quả trong quản lý thu. Thời gian: 1-2 năm. Chủ thể: UBND huyện, Chi cục Thuế.

3. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thu ngân sách: Triển khai hệ thống kê khai, nộp thuế điện tử, xây dựng cơ sở dữ liệu thuế tập trung để nâng cao tính minh bạch và giảm thất thu. Thời gian: 2 năm. Chủ thể: Chi cục Thuế, Phòng Tài chính - Kế hoạch.

4. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và chống thất thu thuế: Xây dựng kế hoạch kiểm tra định kỳ và đột xuất, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, đồng thời tuyên truyền nâng cao ý thức chấp hành pháp luật thuế. Thời gian: liên tục hàng năm. Chủ thể: Chi cục Thuế, Thanh tra huyện.

5. Hỗ trợ doanh nghiệp và người nộp thuế: Tổ chức các chương trình đối thoại, hỗ trợ về thủ tục hành chính, chính sách ưu đãi tín dụng để tạo môi trường thuận lợi cho sản xuất kinh doanh, từ đó tăng nguồn thu bền vững. Thời gian: liên tục. Chủ thể: UBND huyện, Chi cục Thuế, Ngân hàng địa phương.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý tài chính ngân sách cấp huyện: Nắm bắt các kiến thức về quản lý thu NSNN, áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả thu ngân sách địa phương.

2. Ngành Thuế và các cơ quan liên quan: Tham khảo các phương pháp quản lý, kiểm tra, giám sát thuế, cải tiến quy trình nghiệp vụ và ứng dụng công nghệ thông tin.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý công, tài chính công: Tài liệu tham khảo về lý luận và thực tiễn quản lý thu ngân sách cấp huyện, các mô hình và kinh nghiệm quản lý.

4. Lãnh đạo địa phương và các tổ chức chính trị - xã hội: Hiểu rõ vai trò, thách thức và giải pháp trong quản lý thu ngân sách để tham gia giám sát và hỗ trợ chính sách phát triển kinh tế - xã hội.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện có vai trò gì trong phát triển kinh tế địa phương?
   Quản lý thu NSNN cấp huyện là công cụ quan trọng để huy động nguồn lực tài chính, kiểm soát hoạt động sản xuất kinh doanh, đảm bảo công bằng và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.

2. Những nhân tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý thu ngân sách cấp huyện?
   Bao gồm điều kiện tự nhiên, thể chế tài chính, trình độ phát triển kinh tế, công tác dự báo nguồn thu, quản lý nợ thuế, phối hợp giữa các cơ quan và ý thức chấp hành pháp luật của người nộp thuế.

3. Phương pháp nào được sử dụng để phân tích thực trạng quản lý thu ngân sách tại huyện Phú Hòa?
   Kết hợp phân tích định tính các chính sách, quy trình quản lý và phân tích định lượng dựa trên số liệu thu ngân sách, cơ cấu nguồn thu, tỷ lệ nợ thuế và các chỉ tiêu kinh tế - xã hội giai đoạn 2012-2016.

4. Giải pháp nào giúp chống thất thu thuế hiệu quả tại địa phương?
   Tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thuế, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan và tuyên truyền nâng cao ý thức người nộp thuế.

5. Làm thế nào để nâng cao năng lực quản lý thu ngân sách cấp huyện?
   Cần hoàn thiện tổ chức bộ máy, đào tạo cán bộ, áp dụng công nghệ thông tin, xây dựng kế hoạch thu sát thực tế và tăng cường phối hợp liên ngành trong công tác quản lý thu.

Kết luận

• Quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện là nhiệm vụ trọng yếu, ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn lực tài chính và phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
• Giai đoạn 2012-2016, huyện Phú Hòa có sự tăng trưởng kinh tế ổn định nhưng nguồn thu ngân sách còn phụ thuộc nhiều vào doanh nghiệp và quỹ đất, tỷ lệ nợ thuế và thất thu còn tồn tại.
• Công tác quản lý thu ngân sách còn nhiều hạn chế về dự báo, tổ chức bộ máy, phối hợp liên ngành và ứng dụng công nghệ thông tin.
• Đề xuất các giải pháp đồng bộ gồm nâng cao dự báo, hoàn thiện bộ máy, ứng dụng công nghệ, tăng cường kiểm tra và hỗ trợ doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thu NSNN đến năm 2022.
• Luận văn cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho các nhà quản lý, cán bộ thuế và các đối tượng liên quan trong việc cải thiện công tác quản lý thu ngân sách cấp huyện.

Các cơ quan chức năng huyện Phú Hòa cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý thu ngân sách và phát triển kinh tế địa phương bền vững.