Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, ngành du lịch đã trở thành một trong những lĩnh vực kinh tế trọng điểm, đóng góp lớn vào phát triển kinh tế - xã hội của nhiều quốc gia. Tại Việt Nam, du lịch không chỉ góp phần tăng thu ngoại tệ mà còn thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tỉnh Hưng Yên, với vị trí địa lý thuận lợi nằm trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, sở hữu nhiều danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử văn hóa đặc sắc như Phố Hiến, làng Nôm, đền Ghềnh, chùa Hiến, cùng các làng nghề truyền thống nổi tiếng, tạo nên tiềm năng phát triển du lịch đa dạng. Tuy nhiên, công tác quản lý nhà nước (QLNN) đối với hoạt động kinh doanh du lịch trên địa bàn tỉnh còn nhiều hạn chế, chưa khai thác hết tiềm năng sẵn có.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng QLNN đối với hoạt động kinh doanh du lịch tại Hưng Yên giai đoạn 2014-2016, đánh giá những thành công, hạn chế và nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đến năm 2025. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các nội dung, phương pháp, công cụ quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh du lịch trên địa bàn tỉnh Hưng Yên, sử dụng dữ liệu sơ cấp từ khảo sát 150 nhà quản lý doanh nghiệp du lịch và dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo, văn bản pháp luật liên quan.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho các cơ quan quản lý nhà nước trung ương và địa phương nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, thúc đẩy phát triển du lịch bền vững, góp phần tăng trưởng kinh tế và cải thiện đời sống xã hội tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý nhà nước về kinh tế, đặc biệt là quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh du lịch. Hai khung lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết quản lý nhà nước về kinh tế: Theo đó, quản lý nhà nước là sự tác động có tổ chức và bằng pháp quyền của Nhà nước nhằm sử dụng hiệu quả các nguồn lực kinh tế. Trong lĩnh vực du lịch, quản lý nhà nước bao gồm việc ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản pháp luật, xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển, đào tạo nhân lực, xúc tiến hợp tác, kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm.

  2. Lý thuyết về quản lý thị trường du lịch: Tập trung vào các nội dung quản lý như quản lý cung cầu du lịch, quản lý giá cả, bảo vệ tài nguyên du lịch, phát triển sản phẩm du lịch và tạo môi trường thuận lợi cho các thành phần kinh tế tham gia hoạt động kinh doanh du lịch.

Các khái niệm chính bao gồm: du lịch, kinh doanh du lịch, quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh du lịch, các phương pháp quản lý nhà nước (hành chính, kinh tế, giáo dục), công cụ quản lý (kế hoạch hóa, chính sách kinh tế, pháp luật), và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước như môi trường kinh tế - xã hội, văn hóa, tài nguyên du lịch, mô hình tổ chức quản lý, chính sách đãi ngộ, nguồn nhân lực.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu:

    • Dữ liệu sơ cấp: Khảo sát bằng bảng hỏi với 150 nhà quản lý doanh nghiệp kinh doanh du lịch trên địa bàn tỉnh Hưng Yên, thu về 135 phiếu hợp lệ, thu thập ý kiến về thực trạng nội dung, phương pháp, công cụ quản lý nhà nước và đề xuất giải pháp.
    • Dữ liệu thứ cấp: Tổng hợp từ sách, báo, luận văn, luận án, các báo cáo tổng kết hoạt động kinh doanh du lịch tại Hưng Yên và các văn bản pháp luật liên quan.

  • Phương pháp phân tích:

    • Thống kê mô tả: Sử dụng phần mềm Excel để xử lý số liệu khảo sát, thống kê các chỉ tiêu về hoạt động du lịch giai đoạn 2014-2016.
    • Phương pháp tổng hợp và so sánh: So sánh các chỉ tiêu qua các năm để đánh giá xu hướng phát triển.
    • Phân tích định tính: Đánh giá thực trạng quản lý nhà nước, nhận diện ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân dựa trên số liệu và ý kiến khảo sát.
    • Phương pháp đánh giá: Đánh giá mức độ hiệu quả của các nội dung quản lý nhà nước dựa trên kết quả khảo sát và phân tích thực tiễn.

  • Timeline nghiên cứu:

    • Thu thập dữ liệu sơ cấp từ ngày 10/5/2017 đến 20/5/2017.
    • Tổng hợp và phân tích dữ liệu thứ cấp từ các nguồn tài liệu trong giai đoạn 2014-2016.
    • Đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đến năm 2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng hoạt động du lịch ổn định:

    • Tổng lượt khách đến Hưng Yên tăng từ 357 nghìn lượt năm 2014 lên 420 nghìn lượt năm 2016, tương đương mức tăng trưởng trung bình khoảng 8,5%/năm.
    • Khách quốc tế tăng từ 9 nghìn lượt năm 2014 lên 11 nghìn lượt năm 2016, tăng trưởng đều 11%/năm.
    • Doanh thu từ hoạt động du lịch đạt khoảng 105 tỷ đồng năm 2016, tăng 7% so với năm 2014.

  2. Phát triển cơ sở lưu trú và dịch vụ du lịch:

    • Số cơ sở lưu trú tăng từ 214 lên 235 cơ sở trong giai đoạn 2014-2016, với tổng số phòng đạt 2.718 phòng, trong đó có 27 khách sạn đạt tiêu chuẩn từ 1 đến 2 sao.
    • Số cơ sở kinh doanh lữ hành và dịch vụ khác cũng tăng lần lượt 5,5% và 11% mỗi năm.

  3. Hiệu quả công tác quản lý nhà nước:

    • 51,3% nhà quản lý đánh giá công tác ban hành và tổ chức thực hiện văn bản pháp luật về du lịch ở mức tốt và rất tốt, cho thấy hệ thống pháp luật tương đối toàn diện và tạo môi trường pháp lý thuận lợi.
    • Tuy nhiên, 41,9% đánh giá mức trung bình và 6,8% đánh giá kém, phản ánh một số khó khăn trong việc thực thi và phổ biến pháp luật.
    • Về quy hoạch và kế hoạch phát triển du lịch, 48% đánh giá tốt và rất tốt, 44,5% trung bình, 7,5% kém, cho thấy công tác quy hoạch còn nhiều điểm cần cải thiện.

  4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước:

    • Môi trường kinh tế - xã hội phát triển nhanh, cơ sở hạ tầng giao thông được cải thiện, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển du lịch.
    • Tuy nhiên, công tác bảo vệ tài nguyên du lịch, xử lý nước thải và quản lý môi trường còn hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng điểm đến.
    • Đội ngũ cán bộ quản lý nhà nước về du lịch còn thiếu về số lượng và trình độ chuyên môn, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy hoạt động kinh doanh du lịch tại Hưng Yên có sự tăng trưởng ổn định về lượng khách và doanh thu, đồng thời cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch được đầu tư phát triển. Tuy nhiên, mức độ đánh giá về công tác quản lý nhà nước còn phân hóa, phản ánh những hạn chế trong việc thực thi chính sách, quy hoạch và kiểm soát chất lượng dịch vụ.

Nguyên nhân chính bao gồm sự chưa đồng bộ trong hệ thống văn bản pháp luật địa phương, hạn chế về nguồn nhân lực quản lý, cũng như thiếu các chính sách hỗ trợ đồng bộ cho doanh nghiệp du lịch. So sánh với các địa phương như Hải Phòng, Quảng Ninh và Nghệ An, Hưng Yên còn thiếu sự phối hợp liên ngành chặt chẽ và các chương trình xúc tiến quảng bá hiệu quả.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng lượt khách và doanh thu du lịch giai đoạn 2014-2016, bảng phân tích đánh giá mức độ hài lòng của nhà quản lý về các nội dung quản lý nhà nước, giúp minh họa rõ nét các điểm mạnh và hạn chế.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật và chính sách quản lý du lịch

    • Rà soát, cập nhật và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật phù hợp với thực tiễn địa phương.
    • Tăng cường phổ biến, tuyên truyền để nâng cao nhận thức và tuân thủ pháp luật trong các doanh nghiệp du lịch.
    • Chủ thể thực hiện: UBND tỉnh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
    • Timeline: 2018-2020.

  2. Đẩy mạnh quy hoạch và phát triển sản phẩm du lịch đặc thù

    • Xây dựng quy hoạch chi tiết các khu, điểm du lịch trọng điểm, phát triển các loại hình du lịch văn hóa, sinh thái, tâm linh.
    • Khuyến khích đầu tư phát triển cơ sở vật chất kỹ thuật, hạ tầng giao thông kết nối.
    • Chủ thể thực hiện: Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Giao thông Vận tải, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
    • Timeline: 2018-2025.

  3. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quản lý và phục vụ du lịch

    • Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ quản lý nhà nước và nhân viên các doanh nghiệp du lịch.
    • Xây dựng chính sách đãi ngộ, thu hút nhân tài trong lĩnh vực du lịch.
    • Chủ thể thực hiện: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
    • Timeline: 2018-2023.

  4. Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra và bảo vệ môi trường du lịch

    • Thiết lập hệ thống giám sát, xử lý nghiêm các vi phạm trong hoạt động kinh doanh du lịch.
    • Đầu tư hệ thống xử lý nước thải, bảo vệ tài nguyên du lịch và cảnh quan môi trường.
    • Chủ thể thực hiện: Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các cơ quan chức năng.
    • Timeline: 2018-2025.

  5. Phát triển công tác xúc tiến, quảng bá và hợp tác phát triển du lịch

    • Tổ chức các chương trình xúc tiến quảng bá du lịch trong và ngoài nước, xây dựng thương hiệu du lịch Hưng Yên.
    • Mở rộng hợp tác liên vùng, liên ngành để thu hút khách du lịch.
    • Chủ thể thực hiện: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hiệp hội Du lịch tỉnh.
    • Timeline: 2018-2025.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về du lịch

    • Lợi ích: Cung cấp cơ sở khoa học để hoàn thiện chính sách, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.
    • Use case: Xây dựng kế hoạch phát triển du lịch địa phương, cải thiện công tác thanh tra, kiểm tra.

  2. Doanh nghiệp kinh doanh du lịch

    • Lợi ích: Hiểu rõ môi trường pháp lý, chính sách hỗ trợ và các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh.
    • Use case: Lập kế hoạch đầu tư, nâng cao chất lượng dịch vụ, tham gia các chương trình xúc tiến.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, du lịch

    • Lợi ích: Tham khảo khung lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn về quản lý nhà nước trong lĩnh vực du lịch.
    • Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu, luận văn, luận án liên quan.

  4. Các tổ chức xã hội và cộng đồng địa phương

    • Lợi ích: Nắm bắt vai trò, trách nhiệm trong phát triển du lịch bền vững, bảo vệ tài nguyên và môi trường.
    • Use case: Tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường, quảng bá văn hóa địa phương.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh du lịch là gì?
    Quản lý nhà nước là quá trình tác động của các cơ quan nhà nước lên các chủ thể và yếu tố trong thị trường du lịch nhằm đạt hiệu quả kinh tế và xã hội cao nhất. Ví dụ, ban hành pháp luật, quy hoạch phát triển, kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm.

  2. Tại sao cần có quản lý nhà nước trong kinh doanh du lịch?
    Du lịch là ngành kinh tế phức tạp, liên quan đến nhiều lĩnh vực và đối tượng. Quản lý nhà nước giúp tạo môi trường pháp lý, bảo vệ tài nguyên, điều tiết thị trường, đảm bảo an toàn và phát triển bền vững.

  3. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý nhà nước trong du lịch?
    Bao gồm trình độ phát triển kinh tế - xã hội, môi trường văn hóa, tài nguyên du lịch, mô hình tổ chức quản lý, chính sách pháp luật, nguồn nhân lực và điều kiện phương tiện phục vụ quản lý.

  4. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phương pháp khảo sát bằng bảng hỏi, phân tích thống kê, tổng hợp, so sánh và đánh giá dựa trên dữ liệu sơ cấp và thứ cấp thu thập từ năm 2014-2016.

  5. Giải pháp nào được đề xuất để hoàn thiện quản lý nhà nước du lịch tại Hưng Yên?
    Bao gồm hoàn thiện pháp luật, quy hoạch phát triển sản phẩm du lịch, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tăng cường kiểm tra, bảo vệ môi trường và phát triển xúc tiến quảng bá du lịch.

Kết luận

  • Hoạt động kinh doanh du lịch tại tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2014-2016 có sự tăng trưởng ổn định về lượt khách và doanh thu, cơ sở vật chất kỹ thuật được cải thiện.
  • Công tác quản lý nhà nước đã tạo lập môi trường pháp lý tương đối thuận lợi nhưng còn tồn tại hạn chế trong thực thi, quy hoạch và nguồn nhân lực.
  • Các yếu tố kinh tế - xã hội, tài nguyên du lịch và mô hình tổ chức quản lý ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả quản lý nhà nước.
  • Đề xuất các giải pháp đồng bộ về pháp luật, quy hoạch, nhân lực, kiểm tra và xúc tiến nhằm thúc đẩy phát triển du lịch bền vững đến năm 2025.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học quan trọng cho các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nhà nghiên cứu trong lĩnh vực quản lý kinh tế và du lịch.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất, tổ chức đào tạo nâng cao năng lực quản lý, tăng cường hợp tác liên ngành và liên vùng, đồng thời tiếp tục nghiên cứu đánh giá hiệu quả quản lý trong các giai đoạn tiếp theo.

Call-to-action: Các cơ quan quản lý và doanh nghiệp du lịch tại Hưng Yên cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện các giải pháp, góp phần phát triển ngành du lịch địa phương một cách bền vững và hiệu quả.