Tổng quan nghiên cứu

Du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, tạo thu nhập, việc làm và quảng bá văn hóa địa phương. Huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình, với diện tích tự nhiên 820 km² và dân số khoảng 57 nghìn người, sở hữu tiềm năng du lịch phong phú từ cảnh quan thiên nhiên kỳ vĩ đến bản sắc văn hóa đa dạng của các dân tộc thiểu số. Giai đoạn 2020-2023, lượng khách du lịch đến Đà Bắc tăng trưởng ổn định, đạt khoảng 90.100 lượt năm 2020 và doanh thu du lịch tăng từ 29,5 tỷ đồng lên 80,1 tỷ đồng năm 2023, phản ánh sự phát triển tích cực của ngành du lịch địa phương.

Tuy nhiên, hoạt động quản lý nhà nước về du lịch tại Đà Bắc còn nhiều hạn chế như hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, sản phẩm du lịch đơn điệu, thiếu sự liên kết phát triển và nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu. Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ thực trạng, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Đà Bắc đến năm 2030. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động quản lý nhà nước về du lịch tại huyện Đà Bắc trong giai đoạn 2020-2023, với ý nghĩa góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, thúc đẩy phát triển du lịch bền vững, tăng trưởng kinh tế địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý nhà nước về du lịch, bao gồm:

  • Lý thuyết quản lý nhà nước về du lịch: Nhấn mạnh vai trò của Nhà nước trong việc định hướng, tạo môi trường thuận lợi, kiểm soát và phát huy tiềm năng du lịch thông qua các công cụ pháp lý, chính sách và quy hoạch phát triển.
  • Mô hình quản lý theo ngành và lãnh thổ: Quản lý nhà nước về du lịch cần kết hợp quản lý theo ngành chuyên biệt và quản lý theo địa phương nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch đặc thù từng vùng.
  • Khái niệm tài nguyên du lịch và phát triển sản phẩm du lịch: Tài nguyên du lịch bao gồm tài nguyên thiên nhiên và văn hóa bản địa, là cơ sở để xây dựng các sản phẩm du lịch đặc trưng, hấp dẫn khách tham quan.
  • Khung lý thuyết về phát triển du lịch bền vững: Đề cao sự hài hòa giữa phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Các khái niệm chính gồm: quản lý nhà nước về du lịch, tài nguyên du lịch, sản phẩm du lịch, phát triển bền vững, và hệ thống cơ sở hạ tầng du lịch.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu thứ cấp từ các báo cáo của UBND huyện Đà Bắc, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hòa Bình, các phòng ban chuyên môn và cổng thông tin điện tử chính thức. Số liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát 130 phiếu phỏng vấn gồm lãnh đạo phòng chuyên môn, cán bộ văn hóa xã, khách du lịch, người dân và doanh nghiệp kinh doanh du lịch.
  • Phương pháp chọn mẫu: Mẫu được chọn theo nhóm đối tượng nhằm đảm bảo tính đại diện và khách quan, bao gồm các nhóm chủ thể liên quan trực tiếp đến hoạt động du lịch trên địa bàn.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả để phân tích số liệu về lượng khách, doanh thu, cơ sở hạ tầng và công tác quản lý. Phân tích so sánh để đánh giá sự biến động và hiệu quả quản lý qua các năm. Phương pháp dự báo và tham vấn chuyên gia được áp dụng để đề xuất giải pháp phù hợp.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2020-2023 cho thực trạng và định hướng giải pháp đến năm 2030.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng khách du lịch và doanh thu: Số lượng khách du lịch tăng từ 90.100 lượt năm 2020 lên khoảng 92.660 lượt năm 2023, trong đó khách quốc tế chiếm 2%. Doanh thu du lịch tăng từ 29,5 tỷ đồng năm 2020 lên 80,1 tỷ đồng năm 2023, tốc độ tăng trưởng bình quân khoảng 30%/năm.
  2. Tài nguyên du lịch phong phú: Đà Bắc sở hữu nhiều danh thắng thiên nhiên như Khu bảo tồn Pu Canh, thác Tà Khớp, hang Thần, đảo Dừa; cùng các di tích lịch sử, văn hóa và lễ hội truyền thống đặc sắc của các dân tộc Mường, Tày, Dao.
  3. Cơ sở hạ tầng và tổ chức quản lý còn hạn chế: Hệ thống giao thông chưa đồng bộ, nhiều điểm du lịch xa trung tâm khó tiếp cận; cơ sở lưu trú chủ yếu là homestay và nhà nghỉ quy mô nhỏ; bộ máy quản lý nhà nước về du lịch được tổ chức theo quy định nhưng còn thiếu sự phối hợp liên ngành hiệu quả.
  4. Phát triển sản phẩm du lịch cộng đồng và du lịch tâm linh: Các sản phẩm du lịch cộng đồng tại xóm Đá Bia, xã Tiền Phong được công nhận OCOP 4 sao, thu hút khách du lịch trải nghiệm văn hóa bản địa. Du lịch tâm linh tại Đền Thác Bờ là điểm đến chính, chiếm 74,4% tổng lượt khách tham quan huyện năm 2023.

Thảo luận kết quả

Sự tăng trưởng về lượng khách và doanh thu phản ánh hiệu quả bước đầu của công tác quản lý nhà nước và đầu tư phát triển du lịch tại Đà Bắc. Tuy nhiên, sự phân bố khách không đồng đều giữa các điểm du lịch cho thấy cần tập trung đầu tư hạ tầng và phát triển sản phẩm đa dạng hơn. Hạ tầng giao thông và dịch vụ lưu trú chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của khách du lịch, ảnh hưởng đến trải nghiệm và khả năng thu hút đầu tư.

So với các địa phương có kinh nghiệm phát triển du lịch như huyện Mỹ Đức (Hà Nội) và Mộc Châu (Sơn La), Đà Bắc còn thiếu sự liên kết vùng và chính sách hỗ trợ đồng bộ. Việc tổ chức bộ máy quản lý nhà nước đã có sự chuyên môn hóa nhưng cần nâng cao năng lực cán bộ và tăng cường phối hợp liên ngành để giải quyết các vấn đề phát sinh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu, số lượng khách theo năm, cơ cấu khách du lịch và bản đồ phân bố các điểm du lịch chính để minh họa rõ nét hơn về thực trạng và tiềm năng phát triển.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện quy hoạch và đầu tư hạ tầng giao thông: Tăng cường đầu tư nâng cấp các tuyến đường liên xã, xây dựng bến xe, bến tàu và phát triển phương tiện vận tải chất lượng cao nhằm cải thiện khả năng tiếp cận các điểm du lịch. Mục tiêu hoàn thành trong giai đoạn 2024-2027, do UBND huyện phối hợp Sở Giao thông vận tải thực hiện.
  2. Phát triển đa dạng sản phẩm du lịch đặc trưng: Khuyến khích phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, du lịch tâm linh và các sản phẩm OCOP đặc sắc, gắn với bảo tồn văn hóa dân tộc. Tổ chức các lớp tập huấn nâng cao kỹ năng cho người dân và doanh nghiệp du lịch. Thực hiện từ 2024 đến 2030, do Phòng Văn hóa và Thông tin chủ trì.
  3. Nâng cao năng lực quản lý nhà nước và phối hợp liên ngành: Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý du lịch, tăng cường phối hợp giữa các ngành, địa phương để quản lý hiệu quả tài nguyên du lịch và xử lý vi phạm. Thực hiện liên tục, đánh giá định kỳ hàng năm.
  4. Đẩy mạnh xúc tiến, quảng bá du lịch và thu hút đầu tư: Tăng cường truyền thông đa phương tiện, tổ chức sự kiện quảng bá, mời gọi đầu tư các dự án du lịch quy mô lớn, tạo môi trường đầu tư thuận lợi. Thời gian thực hiện từ 2024, do UBND huyện phối hợp Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh triển khai.
  5. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm: Thiết lập hệ thống giám sát hoạt động du lịch, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm để bảo đảm môi trường du lịch an toàn, văn minh. Thực hiện thường xuyên, do các cơ quan chức năng huyện đảm nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về du lịch các cấp: Giúp nâng cao hiệu quả công tác quản lý, xây dựng chính sách phát triển du lịch phù hợp với đặc thù địa phương.
  2. Doanh nghiệp và nhà đầu tư trong lĩnh vực du lịch: Cung cấp thông tin về tiềm năng, cơ hội đầu tư và các giải pháp phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng.
  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, du lịch: Là tài liệu tham khảo về phương pháp nghiên cứu, phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp quản lý nhà nước trong lĩnh vực du lịch.
  4. Cộng đồng dân cư địa phương và các tổ chức phát triển du lịch cộng đồng: Hỗ trợ nâng cao nhận thức, kỹ năng và tham gia phát triển du lịch bền vững, bảo tồn văn hóa truyền thống.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý nhà nước về du lịch là gì?
    Quản lý nhà nước về du lịch là hoạt động của các cơ quan nhà nước nhằm định hướng, kiểm soát và phát triển ngành du lịch theo quy định pháp luật, đảm bảo phát triển bền vững và hiệu quả kinh tế - xã hội.

  2. Tại sao huyện Đà Bắc cần hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về du lịch?
    Mặc dù có tiềm năng lớn, Đà Bắc còn nhiều hạn chế về hạ tầng, sản phẩm du lịch và năng lực quản lý, ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững và khả năng thu hút khách, đầu tư.

  3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về du lịch tại Đà Bắc là gì?
    Bao gồm môi trường pháp lý, tài nguyên du lịch, chất lượng nguồn nhân lực, cơ sở vật chất kỹ thuật và sự phối hợp liên ngành trong quản lý.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để phát triển du lịch Đà Bắc?
    Tập trung hoàn thiện quy hoạch, đầu tư hạ tầng, phát triển sản phẩm đặc trưng, nâng cao năng lực quản lý, đẩy mạnh xúc tiến quảng bá và tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm.

  5. Làm thế nào để người dân địa phương tham gia phát triển du lịch?
    Thông qua đào tạo kỹ năng, hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng, bảo tồn văn hóa truyền thống và tạo điều kiện thuận lợi cho kinh doanh dịch vụ du lịch tại gia đình, cộng đồng.

Kết luận

  • Đà Bắc có tiềm năng du lịch phong phú với tài nguyên thiên nhiên và văn hóa đặc sắc, thu hút lượng khách tăng trưởng ổn định giai đoạn 2020-2023.
  • Công tác quản lý nhà nước về du lịch đã có những bước tiến nhưng còn nhiều hạn chế về hạ tầng, sản phẩm và năng lực quản lý.
  • Các yếu tố ảnh hưởng chính gồm môi trường pháp lý, nguồn nhân lực, cơ sở vật chất và sự phối hợp liên ngành.
  • Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm hoàn thiện quy hoạch, đầu tư hạ tầng, phát triển sản phẩm đặc trưng, nâng cao năng lực quản lý và xúc tiến quảng bá.
  • Tiếp tục nghiên cứu, đánh giá định kỳ và triển khai các giải pháp nhằm phát triển du lịch bền vững, góp phần nâng cao đời sống kinh tế - xã hội địa phương đến năm 2030.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan quản lý và doanh nghiệp cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tăng cường giám sát, đánh giá để điều chỉnh kịp thời. Đề nghị các nhà nghiên cứu tiếp tục theo dõi, cập nhật xu hướng phát triển du lịch và quản lý nhà nước để đóng góp hiệu quả hơn cho ngành.