Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2013-2017, thành phố Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa đã chứng kiến sự phát triển du lịch với số lượt khách và doanh thu tăng trưởng ổn định, tuy nhiên vẫn chưa tương xứng với tiềm năng sẵn có. Với bờ biển dài hơn 9 km, cảnh quan thiên nhiên đa dạng cùng các di tích lịch sử văn hóa phong phú, Sầm Sơn được đánh giá là một trong những điểm du lịch biển quan trọng của khu vực Bắc Trung Bộ. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng thực hiện chính sách phát triển du lịch tại Sầm Sơn trong giai đoạn này, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả thực thi chính sách, hướng tới phát triển du lịch bền vững, góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế địa phương. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2013-2017 tại thành phố Sầm Sơn, với trọng tâm là quá trình thực hiện chính sách phát triển du lịch. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho các cơ quan quản lý trong việc hoàn thiện chính sách, đồng thời góp phần nâng cao nhận thức về phát triển du lịch bền vững tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết phát triển bền vững và lý thuyết chính sách công. Lý thuyết phát triển bền vững, được định nghĩa bởi Ủy ban Brundtland (1987), nhấn mạnh việc phát triển kinh tế đáp ứng nhu cầu hiện tại mà không làm tổn hại khả năng đáp ứng nhu cầu của các thế hệ tương lai. Trong bối cảnh du lịch, phát triển bền vững bao gồm ba trụ cột: kinh tế, xã hội và môi trường, đồng thời tuân thủ các nguyên tắc như khai thác hợp lý tài nguyên, bảo tồn đa dạng sinh học, và sự tham gia của cộng đồng địa phương. Lý thuyết chính sách công được vận dụng để phân tích quá trình hoạch định, thực hiện và đánh giá chính sách phát triển du lịch, với quan điểm chính sách là tập hợp các quyết định hành động của Nhà nước nhằm giải quyết các vấn đề xã hội. Ba khái niệm trọng tâm được sử dụng gồm: chính sách phát triển du lịch, thực hiện chính sách và phát triển du lịch bền vững.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, kết hợp cả phương pháp định lượng và định tính. Nguồn dữ liệu chính bao gồm số liệu thống kê từ Trung tâm Văn hóa - Du lịch Sầm Sơn, các báo cáo của UBND thành phố và các cơ quan liên quan trong giai đoạn 2013-2017. Cỡ mẫu khảo sát thực địa được lấy từ các doanh nghiệp du lịch, cán bộ quản lý và khách du lịch tại Sầm Sơn nhằm thu thập thông tin sơ cấp. Phương pháp chọn mẫu bao gồm chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích để đảm bảo tính đại diện. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp thống kê mô tả, so sánh số liệu qua các năm và phân tích nội dung các văn bản chính sách. Ngoài ra, phương pháp so sánh kinh nghiệm thực tiễn từ các địa phương như Hải Phòng và Nghệ An được áp dụng để rút ra bài học kinh nghiệm phù hợp cho Sầm Sơn. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2017 đến tháng 12/2018, bao gồm giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng khách du lịch và doanh thu: Số lượt khách du lịch đến Sầm Sơn tăng trung bình khoảng 8% mỗi năm trong giai đoạn 2013-2017, với doanh thu du lịch tăng khoảng 10% mỗi năm. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng này vẫn thấp hơn so với tiềm năng và các địa phương lân cận như Hải Phòng và Nghệ An.

  2. Chính sách phát triển du lịch chưa đồng bộ: Việc ban hành và triển khai các văn bản chính sách phát triển du lịch tại Sầm Sơn còn thiếu sự đồng bộ và kịp thời. Chỉ có khoảng 70% các văn bản được thực hiện đầy đủ theo kế hoạch, dẫn đến hiệu quả thực thi chính sách chưa cao.

  3. Hạ tầng và dịch vụ du lịch còn hạn chế: Cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng tăng của khách du lịch, đặc biệt là hệ thống giao thông, cơ sở lưu trú và dịch vụ vui chơi giải trí. Tỷ lệ cơ sở lưu trú đạt chuẩn quốc gia chỉ chiếm khoảng 40% tổng số.

  4. Sự tham gia của cộng đồng địa phương còn hạn chế: Mức độ tham gia của người dân trong các hoạt động du lịch và quản lý tài nguyên du lịch chỉ đạt khoảng 50%, ảnh hưởng đến việc bảo tồn tài nguyên và phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ việc thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền và các bên liên quan trong quá trình thực hiện chính sách. So với kinh nghiệm của Hải Phòng, nơi có chiến lược thu hút khách quốc tế rõ ràng và đầu tư hạ tầng đồng bộ, Sầm Sơn còn thiếu các chính sách ưu đãi đầu tư và xúc tiến quảng bá hiệu quả. Bên cạnh đó, việc chưa chú trọng đào tạo nguồn nhân lực du lịch và nâng cao nhận thức cộng đồng cũng làm giảm sức cạnh tranh của điểm đến. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng khách du lịch và doanh thu qua các năm, bảng đánh giá mức độ thực hiện các văn bản chính sách, cũng như biểu đồ tỷ lệ cơ sở lưu trú đạt chuẩn. Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoàn thiện hệ thống chính sách phát triển du lịch đồng bộ, tăng cường đầu tư hạ tầng và phát huy vai trò cộng đồng địa phương để hướng tới phát triển du lịch bền vững.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện hệ thống văn bản chính sách: Ban hành kịp thời các văn bản hướng dẫn thực hiện chính sách phát triển du lịch, đảm bảo tính đồng bộ và khả thi. Chủ thể thực hiện là UBND thành phố Sầm Sơn, trong vòng 12 tháng tới, nhằm nâng tỷ lệ thực hiện văn bản lên trên 90%.

  2. Đầu tư nâng cấp hạ tầng du lịch: Tập trung phát triển hệ thống giao thông, cơ sở lưu trú đạt chuẩn và các dịch vụ vui chơi giải trí hiện đại. Khuyến khích xã hội hóa và thu hút đầu tư trong và ngoài nước. Thời gian thực hiện từ 2019 đến 2023, do Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch phối hợp với các nhà đầu tư.

  3. Phát triển nguồn nhân lực du lịch: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao kỹ năng nghiệp vụ và nhận thức về phát triển du lịch bền vững cho cán bộ quản lý và nhân viên ngành du lịch. Thực hiện trong 2 năm tới, do Trung tâm đào tạo du lịch địa phương chủ trì.

  4. Tăng cường sự tham gia của cộng đồng địa phương: Xây dựng các chương trình khuyến khích người dân tham gia quản lý và phát triển sản phẩm du lịch, đồng thời nâng cao ý thức bảo vệ tài nguyên và môi trường. Thời gian triển khai liên tục, do UBND phường và các tổ chức xã hội phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về du lịch: Giúp hoạch định và điều chỉnh chính sách phát triển du lịch phù hợp với thực tiễn địa phương, nâng cao hiệu quả quản lý.

  2. Các nhà nghiên cứu và giảng viên chuyên ngành chính sách công và du lịch: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu, bài giảng về chính sách phát triển du lịch bền vững.

  3. Doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch: Hỗ trợ hiểu rõ các chính sách ưu đãi, định hướng phát triển sản phẩm và dịch vụ, từ đó xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả.

  4. Cộng đồng địa phương và các tổ chức xã hội: Nâng cao nhận thức về vai trò và trách nhiệm trong phát triển du lịch bền vững, tham gia tích cực vào các hoạt động bảo tồn và phát triển du lịch.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chính sách phát triển du lịch bền vững là gì?
    Là hệ thống các chính sách do Nhà nước ban hành nhằm thúc đẩy phát triển du lịch đáp ứng nhu cầu hiện tại mà không làm tổn hại khả năng phát triển của các thế hệ tương lai, bảo vệ tài nguyên và môi trường.

  2. Tại sao cần tăng cường thực hiện chính sách phát triển du lịch ở Sầm Sơn?
    Vì hiện nay tốc độ phát triển du lịch chưa tương xứng với tiềm năng, hạ tầng còn hạn chế và sự tham gia của cộng đồng chưa cao, ảnh hưởng đến hiệu quả và bền vững của ngành.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, kết hợp phân tích số liệu thống kê, khảo sát thực địa, so sánh kinh nghiệm và phân tích nội dung văn bản chính sách.

  4. Các giải pháp chính được đề xuất là gì?
    Bao gồm hoàn thiện văn bản chính sách, đầu tư hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực và tăng cường sự tham gia của cộng đồng địa phương.

  5. Ai là đối tượng chính hưởng lợi từ nghiên cứu này?
    Cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp du lịch, nhà nghiên cứu và cộng đồng địa phương đều có thể ứng dụng kết quả nghiên cứu để phát triển du lịch bền vững tại Sầm Sơn.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về phát triển du lịch bền vững và chính sách phát triển du lịch công.
  • Đánh giá thực trạng thực hiện chính sách phát triển du lịch tại Sầm Sơn giai đoạn 2013-2017, chỉ ra những hạn chế về hạ tầng, chính sách và sự tham gia cộng đồng.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện chính sách, nâng cấp hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực và tăng cường vai trò cộng đồng.
  • Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng cho các cơ quan quản lý và doanh nghiệp du lịch tại địa phương.
  • Khuyến nghị triển khai các giải pháp trong giai đoạn 2019-2023 để thúc đẩy phát triển du lịch bền vững, góp phần nâng cao vị thế du lịch Sầm Sơn trong khu vực.

Hành động tiếp theo là tổ chức các hội thảo chuyên đề để phổ biến kết quả nghiên cứu và phối hợp với các bên liên quan triển khai các giải pháp đề xuất nhằm phát huy tối đa tiềm năng du lịch của thành phố Sầm Sơn.