I. Tổng Quan Về Quản Lý Hoạt Động Dạy Học Tại THPT DTNT 55
Dạy học là yếu tố then chốt của giáo dục, quyết định chất lượng tại trường học. Hoạt động giáo dục con người nói chung và hoạt động dạy học nói riêng đã được các nhà triết học, nhà khoa học, nhà giáo dục nghiên cứu từ rất sớm, xây dựng thành một hệ thống lý luận làm nền tảng vững chắc cho hoạt động dạy học trong nhà trường ngày nay. Cùng với sự hình thành và phát triển hoạt động giáo dục thì vấn đề quản lý giáo dục, quản lý nhà trường cũng được nhiều nhà nghiên cứu trong và ngoài nước hết sức quan tâm. Việc chú trọng tới các biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động dạy học trong nhà trường luôn giữ vị trí đặc biệt quan trọng. Các nhà khoa học Việt Nam đã tiếp cận quản lý giáo dục và quản lý trường học chủ yếu dựa trên nền tảng lý luận giáo dục học. Đứng trước nhiệm vụ đổi mới GD&ĐT, các nhà khoa học đã có nhiều công trình nghiên cứu về giáo dục học, dạy học, quản lý hoạt động dạy.
1.1. Lịch Sử Nghiên Cứu Về Quản Lý Dạy Học Trên Thế Giới
Ở phương Đông cổ đại, đã sớm xuất hiện những tư tưởng về quản lý nói chung và quản lý hoạt động dạy học nói riêng như: thuyết Đức trị của Khổng tử, thuyết Pháp trị của Hàn Phi Tử. Ở phương Tây cổ đại, các tư tưởng quản lý sơ khai cũng xuất phát từ các tư tưởng triết học cổ Hy Lạp của một số tác giả Socrate, Platon, Arixtot. Xuất hiện vào đầu thế kỷ XX quan niệm, tư tưởng của các nhà khoa học đã đề cập đến về vấn đề cốt lõi của công tác quản lý và quản lý giáo dục. Với những thuyết “quản lý theo khoa học” (do F.Taylor là đại diện) và tiếp đó là thuyết quản lý tổng quát (do H.Fayol đề xướng) đã đặt nền móng đầu tiên cho khoa học quản lý với những đóng góp có ảnh hưởng sâu rộng đến toàn bộ hoạt động quản lý trong xã hội công nghiệp, mà những nội dung cơ bản của nó vẫn có giá trị cao cho đến bây giờ.
1.2. Nghiên Cứu Về Quản Lý Hoạt Động Dạy Học Tại Việt Nam
Ở Việt Nam, trước hết phải nói đến tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, bằng việc vận dụng sáng tạo Triết học Mác - Lênin và kế thừa tinh hoa của các tư tưởng giáo dục tiên tiến, Bác đã để lại cho nền giáo dục cách mạng Việt Nam những tư tưởng có giá trị cao trong quá trình phát triển lý luận giáo dục và dạy học. Dựa trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, các nhà khoa học Việt Nam đã tiếp cận quản lý giáo dục và quản lý trường học chủ yếu dựa trên nền tảng lý luận giáo dục học. Vào những năm cuối của thế kỷ XX, đứng trước nhiệm vụ đổi mới GD&ĐT (đổi mới về nội dung, phương pháp dạy học, quản lý…) các nhà khoa học đã có nhiều công trình nghiên cứu về giáo dục học, dạy học, quản lý hoạt động dạy.
II. Thách Thức Trong Quản Lý Dạy Học Tại Trường DTNT 58
Đăk Nông là một tỉnh đa dân tộc với hơn 40 dân tộc khác nhau cùng chung sống, tỷ lệ dân cư là người dân tộc thiểu số chiếm hơn 1/3 dân số toàn tỉnh. Với những đặc điểm trên, sự nghiệp giáo dục và đào tạo của tỉnh Đăk Nông gặp không ít khó khăn. Đặc biệt là công tác giáo dục cho học sinh ở các vùng sâu, vùng xa, Học sinh con em đồng bào các dân tộc thiểu số, chất lượng giáo dục còn thấp so với nhiều tỉnh bạn trên khu vực Tây Nguyên. Trong những năm học qua, chất lượng giáo dục của trường THPT DTNT N’Trang Lơng tỉnh Đắk Nông đã có những thành tựu nhất định, tuy nhiên vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục.
2.1. Khó Khăn Về Đặc Điểm Học Sinh Dân Tộc Nội Trú
Học sinh dân tộc nội trú thường có nền tảng kiến thức khác biệt so với học sinh ở các trường phổ thông khác. Sự khác biệt về văn hóa, ngôn ngữ và điều kiện kinh tế - xã hội có thể tạo ra những rào cản trong quá trình học tập. Việc nâng cao ý thức học tập và động viên khuyến khích học sinh là một thách thức lớn đối với nhà trường và giáo viên.
2.2. Hạn Chế Về Cơ Sở Vật Chất và Đội Ngũ Giáo Viên
Nhiều trường DTNT còn thiếu thốn về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học. Đội ngũ giáo viên có kinh nghiệm và chuyên môn phù hợp với đặc thù của trường DTNT còn hạn chế. Việc bồi dưỡng chuyên môn và phát triển đội ngũ giáo viên là một yêu cầu cấp thiết để nâng cao chất lượng dạy học.
2.3. Yếu Tố Văn Hóa Dân Tộc và Bản Sắc Văn Hóa
Việc bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc trong quá trình dạy học là một yêu cầu quan trọng. Tuy nhiên, việc cân bằng giữa việc truyền đạt kiến thức phổ thông và giáo dục bản sắc văn hóa có thể gặp nhiều khó khăn. Cần có những phương pháp và hình thức tổ chức dạy học phù hợp để đạt được mục tiêu này.
III. Giải Pháp Quản Lý Chuyên Môn Dạy Học Hiệu Quả 52
Để nâng cao chất lượng dạy và học, công tác quản lý giáo dục là một trong những vấn đề cần phải được quan tâm sâu sắc trong công cuộc chấn hưng nền giáo dục hiện nay. Những đổi mới trong công tác quản lý được xem là khâu đột phá để nâng cao chất lượng học tập của người học, bởi vì mọi sự thành công hay thất bại trong giáo dục đều bắt nguồn và có một phần nguyên nhân từ quản lý. Đứng trước những yêu cầu cần đổi mới giáo dục phổ thông, đổi mới hoạt động giảng dạy đòi hỏi phải đổi mới hoạt động quản lý trong nhà trường. Do đó, đổi mới quản lý trường học đóng vai trò then chốt thúc đẩy sự nghiệp phát triển GD&ĐT.
3.1. Quản Lý Kế Hoạch Dạy Học và Chương Trình Dạy Học
Quản lý việc thực hiện kế hoạch, chương trình dạy học là một trong những nhiệm vụ quan trọng của hiệu trưởng. Cần đảm bảo rằng kế hoạch dạy học được xây dựng phù hợp với đặc điểm của trường và học sinh. Chương trình dạy học cần được cập nhật và đổi mới để đáp ứng yêu cầu của xã hội.
3.2. Quản Lý Hoạt Động Dạy của Giáo Viên và Hoạt Động Học của Học Sinh
Hiệu trưởng cần quản lý chặt chẽ hoạt động dạy của giáo viên, đảm bảo rằng giáo viên thực hiện đúng phương pháp và nội dung giảng dạy. Đồng thời, cần quản lý hoạt động học của học sinh, khuyến khích học sinh tích cực tham gia vào quá trình học tập. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên và học sinh để đạt được hiệu quả cao nhất.
3.3. Quản Lý Kiểm Tra Đánh Giá và Quản Lý Tổ Chuyên Môn
Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học là một công cụ quan trọng để đánh giá chất lượng dạy và học. Cần có những hình thức kiểm tra, đánh giá đa dạng và phù hợp với từng đối tượng học sinh. Quản lý hoạt động của tổ/nhóm chuyên môn là một cách để nâng cao năng lực chuyên môn của giáo viên.
IV. Bí Quyết Quản Lý Nhân Sự và Cơ Sở Vật Chất 59
Vai trò quản lý của hiệu trưởng là rất quan trọng đối với hoạt động giảng dạy của giáo viên có tác động trực tiếp nâng cao hiệu quả giáo dục. Để tìm kiếm những giải pháp phù hợp, khả thi, khắc phục những khó khăn thách thức cùng với nhà trường phấn đấu nâng cao chất lượng dạy và học đáp ứng với yêu cầu đổi mới hiện nay, chúng tôi chọn đề tài: "Quản lý hoạt động dạy học tại Trường Trung học phổ thông Dân tộc nội trú N’Trang Lơng tỉnh Đăk Nông” cho luận văn tốt nghiệp của mình.
4.1. Quản Lý Đội Ngũ Giáo Viên Bồi Dưỡng và Phát Triển
Hiệu trưởng cần xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên, đặc biệt là những giáo viên trẻ. Cần tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn. Đồng thời, cần tạo môi trường làm việc tốt để giáo viên phát huy hết khả năng của mình.
4.2. Quản Lý Cơ Sở Vật Chất Đầu Tư và Sử Dụng Hiệu Quả
Hiệu trưởng cần xây dựng kế hoạch đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học. Cần ưu tiên đầu tư những trang thiết bị cần thiết cho việc dạy và học. Đồng thời, cần quản lý chặt chẽ việc sử dụng cơ sở vật chất, đảm bảo rằng cơ sở vật chất được sử dụng hiệu quả và bền vững.
4.3. Quản Lý Tài Chính Minh Bạch và Hợp Lý
Hiệu trưởng cần quản lý tài chính một cách minh bạch và hợp lý. Cần xây dựng kế hoạch tài chính rõ ràng và công khai. Đồng thời, cần kiểm soát chặt chẽ việc chi tiêu, đảm bảo rằng tiền được sử dụng đúng mục đích và hiệu quả.
V. Ứng Dụng Thực Tiễn Đánh Giá Hiệu Quả Dạy Học 56
Hiện nay, có một số đề tài nghiên cứu thực tiễn về thực trạng quản lý hoạt động dạy học tại các trường PTDTNT đã đưa ra các biện pháp quản lý hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo cho các cơ sở giáo dục, có thể kể đến như: “Quản lý hoạt động tự học của học sinh trường trung học PTDTNT tỉnh Phú Yên” (Luận văn thạc sĩ của Lê Hồng Duy - Đại học Quy Nhơn); Biện pháp quản lý công tác giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường PTDTNT Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định (Luận văn thạc sĩ của Phạm Đình Tân - Đại học Quy Nhơn); Biện pháp quản lý đổi mới công tác kiểm...
5.1. Tiêu Chuẩn Đánh Giá Trường Học Chất Lượng Giáo Dục
Việc áp dụng các tiêu chuẩn đánh giá trường học giúp nhà trường xác định được điểm mạnh, điểm yếu trong công tác quản lý và dạy học. Từ đó, có những giải pháp cải thiện chất lượng giáo dục một cách hiệu quả. Cần có sự tham gia của tất cả các thành viên trong nhà trường vào quá trình đánh giá.
5.2. Kiểm Định Chất Lượng Giáo Dục Nâng Cao Uy Tín
Việc kiểm định chất lượng giáo dục giúp nhà trường nâng cao uy tín và khẳng định vị thế của mình trong hệ thống giáo dục. Cần chuẩn bị kỹ lưỡng các điều kiện để đáp ứng yêu cầu của quá trình kiểm định. Đồng thời, cần duy trì và cải thiện chất lượng giáo dục sau khi đã được kiểm định.
5.3. Mô Hình Quản Lý Trường Học Linh Hoạt và Sáng Tạo
Việc áp dụng các mô hình quản lý trường học tiên tiến giúp nhà trường hoạt động hiệu quả hơn. Cần lựa chọn mô hình quản lý phù hợp với đặc điểm của trường và đội ngũ cán bộ, giáo viên. Đồng thời, cần linh hoạt và sáng tạo trong quá trình áp dụng mô hình quản lý.
VI. Kết Luận Nâng Cao Chất Lượng Dạy Học Bền Vững 53
Để tiếp tục phát triển sự nghiệp GD&ĐT, đòi hỏi cán bộ quản lý cần hội tụ nhiều yếu tố về phẩm chất, năng lực, trình độ thông qua các chương trình đào tạo. Để nâng cao chất lượng dạy và học, công tác quản lý giáo dục là một trong những vấn đề cần phải được quan tâm sâu sắc trong công cuộc chấn hưng nền giáo dục hiện nay. Những đổi mới trong công tác quản lý được xem là khâu đột phá để nâng cao chất lượng học tập của người học, bởi vì mọi sự thành công hay thất bại trong giáo dục đều bắt nguồn và có một phần nguyên nhân từ quản lý.
6.1. Chính Sách Giáo Dục Dân Tộc Ưu Tiên Phát Triển
Cần có những chính sách giáo dục dân tộc ưu tiên phát triển giáo dục ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Cần tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học cho các trường DTNT. Đồng thời, cần có những chính sách hỗ trợ học sinh dân tộc thiểu số để các em có điều kiện học tập tốt nhất.
6.2. Hợp Tác Nhà Trường và Gia Đình Giáo Dục Toàn Diện
Cần tăng cường sự hợp tác giữa nhà trường và gia đình trong việc giáo dục học sinh. Cần tạo điều kiện cho phụ huynh tham gia vào các hoạt động của nhà trường. Đồng thời, cần cung cấp thông tin đầy đủ cho phụ huynh về tình hình học tập của con em mình.
6.3. Giáo Dục Kỹ Năng Sống Chuẩn Bị Tương Lai
Cần tăng cường giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, giúp các em có khả năng thích ứng với cuộc sống hiện đại. Cần trang bị cho học sinh những kỹ năng cần thiết như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng giải quyết vấn đề. Đồng thời, cần định hướng nghề nghiệp cho học sinh để các em có thể lựa chọn được ngành nghề phù hợp với năng lực và sở thích của mình.
