Luận Văn Thạc Sĩ: Sử Dụng Dictogloss Để Nâng Cao Kỹ Năng Nghe Tiếng Anh Cho Học Sinh Lớp 7 Tại Trung Tâm Anh Ngữ

• Tác giả: Chu Thi Sinh
• Người hướng dẫn: Dr. Vu Thi Thanh Nha
• Trường học: Vietnam National University, Hanoi University of Languages and International Studies
• Chuyên ngành: English Teaching Methodology
• Đề tài: Using Dictogloss to Enhance English Listening Skills for 7th Grade Students at an English Center
• Loại tài liệu: minor programme thesis
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hanoi

• DECLARATION
• ACKNOWLEDGEMENTS
• ABSTRACT
• TABLE OF CONTENTS
• 1. CHAPTER 1: BACKGROUND TO THE STUDY
• 1.1. Aims of the Study
• 1.2. Significance of the Study
• 1.3. Methodology of the Study
• 1.4. Scope of the Study
• 1.5. Organization of the Study
• 2. CHAPTER 2: THEORETICAL BACKGROUND OF LISTENING
• 2.1. Definition of Listening
• 2.2. Factors Affecting Listening Skill
• 2.3. Approaches to Teaching Listening Skill
• 2.4. Definition of Dictogloss
• 2.5. Standard Dictogloss Procedure
• 2.6. Dictogloss Listening Procedure
• 2.7. The Link Between the Use of Dictogloss and Learning Listening Skills
• 2.8. Participants of the Study
• 3. CHAPTER 3: DATA COLLECTION INSTRUMENTS
• 3.1. Pre-test and Post-test
• 3.2. Students’ Daily Reconstruction Notes
• 3.3. Procedures of Data Collection
• 3.4. Procedures of Data Analysis
• 3.5. Questionnaire Analysis
• 3.6. Pre-test and Post-test Analysis
• 4. CHAPTER 4: FINDINGS AND DISCUSSION
• 4.1. Findings from the Results of the Tests
• 4.2. Findings from the Questionnaires
• 4.3. Reconstruction Notes Analysis
• 4.4. Major Findings
• 5. CHAPTER 5: CONCLUSION AND RECOMMENDATIONS
• 5.1. Conclusion
• 5.2. To Teachers
• 5.3. Limitations to the Study and Recommendations for Future Research
• APPENDIX 1: PRE-QUESTIONNAIRE FOR STUDENTS
• APPENDIX 2: POST-QUESTIONNAIRE
• APPENDIX 4: POST-TEST
• APPENDIX 5: STUDENTS’ PRE-TEST RESULT
• APPENDIX 6: STUDENTS’ POST-TEST RESULT
• APPENDIX 7: STUDENTS’ PROGRESS AFTER THE IMPLEMENTATION
• APPENDIX 9: MATERIAL SOURCES
• APPENDIX 10: DETAILED LESSON PLAN
• APPENDIX 11: MATERIAL FOR WEEK 6
• APPENDIX 12: TEACHER’S NOTE 2
• APPENDIX 13: STUDENTS’ RECONSTRUCTION PRODUCTS

I. Giới thiệu về phương pháp Dictogloss

Phương pháp Dictogloss là một kỹ thuật dạy nghe hiệu quả, giúp học sinh phát triển kỹ năng nghe tiếng Anh thông qua việc lắng nghe và tái tạo lại nội dung đã nghe. Kỹ thuật này yêu cầu học sinh lắng nghe một đoạn văn, ghi chú các từ khóa và sau đó làm việc nhóm để tái tạo lại văn bản. Theo Wajnryb (1990), Dictogloss không chỉ giúp học sinh cải thiện khả năng nghe mà còn phát triển các kỹ năng ngôn ngữ khác như nói, đọc và viết. Việc áp dụng phương pháp này trong lớp học có thể tạo ra một môi trường học tập tích cực, khuyến khích học sinh tham gia và tương tác với nhau. Hơn nữa, nghiên cứu cho thấy rằng việc sử dụng Dictogloss có thể làm tăng động lực học tập của học sinh, giúp họ cảm thấy hứng thú hơn với việc học tiếng Anh.

1.1. Lợi ích của phương pháp Dictogloss

Phương pháp Dictogloss mang lại nhiều lợi ích cho học sinh lớp 7 tại trung tâm tiếng Anh. Đầu tiên, nó giúp cải thiện kỹ năng nghe hiểu của học sinh, cho phép họ nắm bắt thông tin chi tiết và ý chính trong các đoạn hội thoại. Thứ hai, phương pháp này khuyến khích học sinh làm việc nhóm, từ đó phát triển kỹ năng ngôn ngữ và khả năng giao tiếp. Học sinh có thể học hỏi từ nhau, chia sẻ ý tưởng và cùng nhau xây dựng lại nội dung đã nghe. Cuối cùng, Dictogloss cũng giúp học sinh tăng cường khả năng ghi nhớ thông tin, nhờ vào việc lắng nghe nhiều lần và tái tạo lại nội dung, từ đó củng cố kiến thức và kỹ năng nghe của họ.

II. Phân tích hiệu quả của phương pháp Dictogloss

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc áp dụng Dictogloss có tác động tích cực đến kỹ năng nghe của học sinh lớp 7. Qua việc thực hiện các bài kiểm tra trước và sau khi áp dụng phương pháp này, kết quả cho thấy học sinh đã cải thiện đáng kể khả năng nghe hiểu chi tiết và ý chính. Sử dụng phần mềm phân tích dữ liệu như SPSS và Microsoft Excel, nghiên cứu đã thu thập và phân tích dữ liệu từ 30 học sinh tham gia. Kết quả cho thấy rằng học sinh không chỉ cải thiện kỹ năng nghe mà còn có thái độ tích cực đối với việc học tiếng Anh. Họ cảm thấy hứng thú hơn với các hoạt động nghe và nhận thấy rằng Dictogloss giúp họ phát triển các kỹ năng ngôn ngữ khác như nói và viết.

2.1. Đánh giá thái độ của học sinh đối với phương pháp Dictogloss

Thái độ của học sinh đối với phương pháp Dictogloss là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá hiệu quả của nó. Kết quả khảo sát cho thấy phần lớn học sinh có cái nhìn tích cực về phương pháp này. Họ cảm thấy rằng Dictogloss không chỉ giúp họ cải thiện kỹ năng nghe mà còn làm cho việc học trở nên thú vị hơn. Học sinh cho biết họ thích thú với việc làm việc nhóm và cảm thấy tự tin hơn khi tham gia vào các hoạt động nghe. Điều này cho thấy rằng việc áp dụng Dictogloss không chỉ mang lại lợi ích về mặt kỹ năng mà còn tạo ra một môi trường học tập tích cực, khuyến khích sự tham gia và động lực học tập của học sinh.

III. Ứng dụng thực tiễn của phương pháp Dictogloss

Phương pháp Dictogloss có thể được áp dụng rộng rãi trong giảng dạy tiếng Anh cho học sinh lớp 7 tại các trung tâm tiếng Anh. Việc sử dụng phương pháp này không chỉ giúp học sinh cải thiện kỹ năng nghe mà còn phát triển các kỹ năng ngôn ngữ khác. Giáo viên có thể thiết kế các hoạt động nghe đa dạng, từ việc lắng nghe các đoạn hội thoại ngắn đến các bài giảng dài hơn. Hơn nữa, Dictogloss cũng có thể được tích hợp vào các chương trình học khác nhau, từ việc dạy ngữ pháp đến việc phát triển từ vựng. Điều này cho phép học sinh có cơ hội thực hành và áp dụng kiến thức một cách hiệu quả.

3.1. Khuyến nghị cho giáo viên

Giáo viên nên xem xét việc áp dụng phương pháp Dictogloss trong giảng dạy tiếng Anh để nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh. Họ có thể bắt đầu bằng cách giới thiệu phương pháp này trong các lớp học và tạo ra các hoạt động nghe thú vị. Việc khuyến khích học sinh tham gia vào các hoạt động nhóm sẽ giúp họ cảm thấy thoải mái hơn khi thực hành kỹ năng ngôn ngữ. Ngoài ra, giáo viên cũng nên thường xuyên đánh giá và điều chỉnh phương pháp giảng dạy của mình dựa trên phản hồi từ học sinh để đảm bảo rằng họ đang đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh một cách hiệu quả.

Tổng quan nghiên cứu

Kỹ năng nghe đóng vai trò then chốt trong việc học ngôn ngữ thứ hai, đặc biệt là tiếng Anh, khi chiếm khoảng 45% trong quá trình giao tiếp hàng ngày. Tuy nhiên, nhiều học sinh lớp 7 tại các trung tâm tiếng Anh, đặc biệt ở vùng ngoại ô Hà Nội, gặp khó khăn trong việc phát triển kỹ năng này do thiếu môi trường luyện tập và phương pháp giảng dạy chưa phù hợp. Nghiên cứu này nhằm đánh giá hiệu quả của phương pháp nghe chép chính tả (dictogloss) trong việc nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh lớp 7 tại Trung tâm Anh ngữ Monina. Qua đó, nghiên cứu hướng tới mục tiêu cải thiện khả năng nghe chi tiết và nghe hiểu ý chính của học sinh, đồng thời khảo sát thái độ của học sinh đối với phương pháp này và khả năng ứng dụng dictogloss vào các kỹ năng ngôn ngữ khác. Nghiên cứu được thực hiện trong học kỳ đầu năm học 2022-2023 với 30 học sinh lớp 7 có trình độ tiếng Anh trung cấp (pre-intermediate). Kết quả nghiên cứu không chỉ góp phần làm phong phú thêm kho tàng nghiên cứu về phương pháp dạy nghe tiếng Anh tại Việt Nam mà còn cung cấp cơ sở thực tiễn để các giáo viên áp dụng dictogloss nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy kỹ năng nghe.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính về kỹ năng nghe: mô hình xử lý từ dưới lên (bottom-up) và mô hình xử lý từ trên xuống (top-down). Mô hình bottom-up tập trung vào việc giải mã âm thanh từ các đơn vị nhỏ nhất như âm vị, từ, cụm từ đến câu, giúp người nghe hiểu được ý nghĩa tổng thể. Ngược lại, mô hình top-down dựa vào kiến thức nền tảng và ngữ cảnh để dự đoán và giải thích thông tin nghe được. Trong nghiên cứu này, phương pháp bottom-up được ưu tiên áp dụng do tính chất của dictogloss, giúp học sinh tập trung vào việc nhận diện âm thanh và cấu trúc ngôn ngữ. Dictogloss là kỹ thuật nghe chép chính tả tích hợp bốn kỹ năng ngôn ngữ: nghe, nói, đọc, viết, qua bốn giai đoạn: chuẩn bị, nghe chép, tái tạo văn bản và phân tích sửa lỗi. Kỹ thuật này khuyến khích học sinh hợp tác nhóm, phát triển kỹ năng tự học và tăng cường khả năng nhận thức ngôn ngữ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện theo mô hình nghiên cứu hành động của Kemmis và McTaggart (2011) với 4 bước: lập kế hoạch, thực hiện, quan sát và phản hồi, tiến hành trong 2 chu kỳ. Đối tượng nghiên cứu là 30 học sinh lớp 7 tại Trung tâm Anh ngữ Monina, được chọn ngẫu nhiên từ hai lớp có trình độ tương đương. Dữ liệu được thu thập qua ba công cụ chính: bài kiểm tra nghe trước và sau khi áp dụng dictogloss, bảng câu hỏi khảo sát thái độ học sinh, và ghi chú tái tạo bài nghe hàng ngày của học sinh. Bài kiểm tra nghe được thiết kế dựa trên đề thi Cambridge KET for Schools, gồm 25 câu hỏi đa dạng nhằm đánh giá kỹ năng nghe hiểu tổng thể, nghe chi tiết và nghe lấy thông tin cụ thể. Dữ liệu được phân tích bằng phần mềm SPSS và Microsoft Excel, sử dụng kiểm định t-test để so sánh điểm trung bình trước và sau khi áp dụng phương pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Cải thiện kỹ năng nghe chi tiết và nghe ý chính: Điểm trung bình bài kiểm tra nghe sau khi áp dụng dictogloss tăng từ khoảng 58 lên 72, tương đương mức tăng 24,1%. Kết quả kiểm định t-test cho thấy sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê (p < 0.05).

2. Thái độ tích cực của học sinh: Hơn 85% học sinh cho biết dictogloss giúp họ hứng thú hơn với việc học nghe, đồng thời 78% nhận thấy kỹ thuật này hỗ trợ cải thiện kỹ năng nói, đọc và viết.

3. Tăng cường hợp tác và tự học: Qua ghi chú tái tạo bài nghe, học sinh thể hiện sự tiến bộ rõ rệt trong việc ghi nhớ từ khóa và cấu trúc câu, đồng thời phát triển kỹ năng làm việc nhóm hiệu quả.

4. Khó khăn và thách thức: Một số học sinh gặp khó khăn trong việc ghi chú nhanh và phối hợp nhóm, tuy nhiên, qua các chu kỳ, khả năng này được cải thiện đáng kể.

Thảo luận kết quả

Sự cải thiện kỹ năng nghe chi tiết và nghe ý chính phù hợp với các nghiên cứu trước đây cho thấy dictogloss là phương pháp hiệu quả trong việc phát triển kỹ năng nghe cho học sinh trung học cơ sở. Việc học sinh tích cực tham gia tái tạo văn bản giúp tăng cường khả năng nhận diện âm thanh và ghi nhớ thông tin, đồng thời phát huy vai trò của mô hình bottom-up trong xử lý ngôn ngữ. Thái độ tích cực của học sinh phản ánh tính hấp dẫn và động lực học tập được nâng cao khi áp dụng phương pháp này, điều này cũng được ghi nhận trong các nghiên cứu quốc tế. Việc học sinh cải thiện kỹ năng ngôn ngữ khác như nói, đọc, viết cho thấy dictogloss không chỉ giúp kỹ năng nghe mà còn hỗ trợ phát triển toàn diện các kỹ năng ngôn ngữ tích hợp. Các khó khăn ban đầu về ghi chú và hợp tác nhóm là thách thức phổ biến, nhưng qua quá trình thực hành và phản hồi, học sinh đã dần khắc phục, minh chứng cho tính khả thi của phương pháp trong môi trường học tập thực tế. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh điểm trung bình pretest và posttest, bảng thống kê tỷ lệ học sinh đồng thuận với các câu hỏi khảo sát thái độ, và biểu đồ tiến trình ghi chú tái tạo bài nghe qua các tuần.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Áp dụng rộng rãi dictogloss trong giảng dạy kỹ năng nghe: Giáo viên nên tích hợp dictogloss vào chương trình giảng dạy nghe với tần suất ít nhất 1-2 lần mỗi tuần để tăng cường hiệu quả học tập trong vòng học kỳ.

2. Tổ chức đào tạo chuyên sâu cho giáo viên: Trung tâm và các cơ sở đào tạo cần tổ chức các khóa bồi dưỡng kỹ năng sử dụng dictogloss, giúp giáo viên nâng cao năng lực thiết kế bài giảng và quản lý hoạt động nhóm.

3. Phát triển tài liệu giảng dạy phù hợp: Cần xây dựng và biên soạn các bài nghe ngắn, có nội dung gần gũi với học sinh, phù hợp trình độ và có hướng dẫn chi tiết cho từng giai đoạn dictogloss.

4. Khuyến khích học sinh phát triển kỹ năng ghi chú và làm việc nhóm: Giáo viên nên hướng dẫn kỹ thuật ghi chú hiệu quả và tổ chức các hoạt động nhóm nhằm nâng cao khả năng phối hợp, từ đó tối ưu hóa kết quả học tập.

5. Theo dõi và đánh giá liên tục: Trung tâm nên thiết lập hệ thống đánh giá định kỳ để theo dõi tiến bộ kỹ năng nghe của học sinh, từ đó điều chỉnh phương pháp và nội dung giảng dạy kịp thời.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh trung học cơ sở: Nghiên cứu cung cấp phương pháp giảng dạy nghe hiệu quả, giúp giáo viên nâng cao chất lượng bài giảng và phát triển kỹ năng nghe cho học sinh.

2. Quản lý các trung tâm ngoại ngữ: Tài liệu giúp các nhà quản lý hiểu rõ lợi ích của dictogloss, từ đó xây dựng chương trình đào tạo phù hợp và đầu tư phát triển đội ngũ giáo viên.

3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành sư phạm tiếng Anh: Luận văn là nguồn tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu hành động và ứng dụng kỹ thuật dictogloss trong giảng dạy kỹ năng nghe.

4. Nhà hoạch định chính sách giáo dục: Kết quả nghiên cứu góp phần làm rõ vai trò của kỹ năng nghe trong chương trình đào tạo tiếng Anh, hỗ trợ xây dựng chính sách phát triển giáo dục ngoại ngữ hiệu quả.

Câu hỏi thường gặp

1. Dictogloss là gì và tại sao lại hiệu quả trong dạy nghe?
   Dictogloss là kỹ thuật nghe chép chính tả kết hợp nghe, ghi chú và tái tạo văn bản. Phương pháp này giúp học sinh phát triển kỹ năng nghe chi tiết và khả năng ghi nhớ thông tin qua việc hợp tác nhóm, từ đó nâng cao hiệu quả học tập.

2. Phương pháp này phù hợp với đối tượng học sinh nào?
   Dictogloss thích hợp cho học sinh có trình độ trung cấp trở lên, đặc biệt là học sinh trung học cơ sở và đại học, những người cần cải thiện kỹ năng nghe và phát triển kỹ năng ngôn ngữ tích hợp.

3. Làm thế nào để giáo viên chuẩn bị bài giảng dictogloss hiệu quả?
   Giáo viên cần chọn bài nghe phù hợp trình độ, chuẩn bị từ vựng và chủ đề liên quan, hướng dẫn kỹ thuật ghi chú, tổ chức hoạt động nhóm và cung cấp phản hồi chi tiết sau khi học sinh tái tạo văn bản.

4. Dictogloss có giúp cải thiện các kỹ năng ngôn ngữ khác không?
   Có, dictogloss không chỉ nâng cao kỹ năng nghe mà còn hỗ trợ phát triển kỹ năng nói, đọc và viết thông qua việc thảo luận nhóm, phân tích cấu trúc câu và luyện tập tái tạo văn bản.

5. Những khó khăn thường gặp khi áp dụng dictogloss là gì?
   Học sinh có thể gặp khó khăn trong việc ghi chú nhanh, phối hợp nhóm và xử lý thông tin nghe. Tuy nhiên, qua thực hành và hướng dẫn, các kỹ năng này sẽ được cải thiện dần theo thời gian.

Kết luận

• Dictogloss là phương pháp hiệu quả giúp cải thiện kỹ năng nghe chi tiết và nghe hiểu ý chính cho học sinh lớp 7 tại Trung tâm Anh ngữ Monina.
• Học sinh có thái độ tích cực, cảm thấy hứng thú và nhận thấy lợi ích của dictogloss trong việc phát triển các kỹ năng ngôn ngữ khác.
• Phương pháp này thúc đẩy sự hợp tác nhóm và tăng cường khả năng tự học của học sinh.
• Các khó khăn ban đầu về ghi chú và phối hợp nhóm được khắc phục qua quá trình thực hành liên tục.
• Nghiên cứu đề xuất áp dụng dictogloss rộng rãi trong giảng dạy tiếng Anh, đồng thời khuyến nghị đào tạo giáo viên và phát triển tài liệu phù hợp.

Next steps: Triển khai áp dụng dictogloss tại các trung tâm và trường học khác, đồng thời tiến hành nghiên cứu mở rộng với các đối tượng và cấp độ khác nhau để đánh giá tính khả thi và hiệu quả lâu dài.

Call-to-action: Giáo viên và nhà quản lý giáo dục nên cân nhắc tích hợp dictogloss vào chương trình giảng dạy để nâng cao chất lượng đào tạo kỹ năng nghe tiếng Anh cho học sinh.