Luận văn thạc sĩ: Phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh qua dạy học ứng dụng đạo hàm

• Tác giả: Ngô Văn Khánh
• Người hướng dẫn: GS. Nguyễn Hữu Châu
• Trường học: Trường đại học giáo dục - Đại học quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Sư phạm Toán
• Đề tài: Phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh thông qua dạy học chủ đề “Ứng dụng đạo hàm khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị của hàm số (Giải tích 12, ban nâng cao)”
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• MỤC LỤC
• MỞ ĐẦU
• 0.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
• 0.2. Vấn đề và dạy học giải quyết vấn đề
• 0.3. Quá trình giải quyết vấn đề trong dạy học Toán
• 0.4. Dạy học giải quyết vấn đề
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
• 1.1. Vấn đề và dạy học giải quyết vấn đề
• 1.1.1. Vấn đề là gì?
• 1.1.2. Quá trình giải quyết vấn đề trong dạy học Toán
• 1.2. Dạy học giải quyết vấn đề
• 1.2.1. Các quan niệm về dạy học giải quyết vấn đề
• 1.2.2. Đặc điểm của dạy học giải quyết vấn đề
• 1.2.3. Yêu cầu của dạy học giải quyết vấn đề
• 1.2.4. Các mức độ của dạy học giải quyết vấn đề
• 2. CHƯƠNG 2: MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CHO HỌC SINH THÔNG QUA DẠY HỌC CHỦ ĐỀ “ỨNG DỤNG ĐẠO HÀM KHẢO SÁT SỰ BIẾN THIÊN VÀ VẼ ĐỒ THỊ HÀM SỐ, GIẢI TÍCH 12 BAN NÂNG CAO”
• 2.1. Các căn cứ để xây dựng biện pháp
• 2.1.1. Căn cứ vào cơ sở triết học
• 2.1.2. Căn cứ vào cơ sở tâm lý học
• 2.1.3. Căn cứ vào cơ sở giáo dục học
• 2.1.4. Căn cứ vào điều kiện thực tiễn
• 2.2. Một số biện pháp phát triển năng lực giải quyết vấn đề thông qua dạy học chủ đề “Ứng dụng đạo hàm khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị hàm số” theo định hướng phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh
• 2.2.1. Biện pháp 1: Trang bị các tri thức cốt lõi về nội dung và phương pháp của chủ đề “Ứng dụng đạo hàm khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị của hàm số” cho học sinh
• 2.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng hệ thống bài tập có tính vấn đề tạo sự hứng thú để học sinh phát hiện và giải quyết vấn đề
• 2.2.3. Biện pháp 3: Tổ chức các hoạt động dạy học theo hướng sử dụng các pha trong dạy học giải quyết vấn đề nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh
• 2.3. Kết luận Chương 2
• 2.4. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 2.4.1. Mục đích và nhiệm vụ, phương pháp thực nghiệm sư phạm
• 2.4.2. Phương pháp
• 2.4.3. Tiến trình và đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm
• 2.4.4. Kế hoạch thực nghiệm sư phạm
• 2.4.5. Đối tượng thực nghiệm sư phạm
• 2.4.6. Giáo án thực nghiệm sư phạm
• 2.4.7. Đề kiểm tra đánh giá học sinh
• 2.4.8. Đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm
• 2.4.9. Kết luận Chương 3
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh

Phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh là một trong những mục tiêu quan trọng trong giáo dục hiện đại. Đặc biệt, trong bối cảnh dạy học môn Toán, việc ứng dụng đạo hàm không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn rèn luyện kỹ năng tư duy logic và khả năng giải quyết vấn đề. Đạo hàm là một công cụ mạnh mẽ trong việc phân tích và giải quyết các bài toán thực tiễn, từ đó giúp học sinh phát triển tư duy phản biện và khả năng tự học.

1.1. Khái niệm năng lực giải quyết vấn đề trong giáo dục

Năng lực giải quyết vấn đề được hiểu là khả năng của học sinh trong việc nhận diện, phân tích và tìm ra giải pháp cho các vấn đề trong học tập và cuộc sống. Điều này bao gồm việc sử dụng kiến thức, kỹ năng và tư duy sáng tạo để đưa ra các quyết định hợp lý.

1.2. Vai trò của đạo hàm trong việc phát triển năng lực học sinh

Đạo hàm không chỉ là một khái niệm toán học mà còn là một công cụ hữu ích trong việc giải quyết các bài toán thực tiễn. Việc hiểu và ứng dụng đạo hàm giúp học sinh phát triển khả năng phân tích, đánh giá và đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu.

II. Thách thức trong việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh

Mặc dù việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh thông qua dạy học ứng dụng đạo hàm là cần thiết, nhưng vẫn tồn tại nhiều thách thức. Một trong những thách thức lớn nhất là sự thiếu hụt về phương pháp dạy học tích cực và sự chưa đồng bộ trong việc áp dụng các phương pháp này trong thực tế.

2.1. Khó khăn trong việc áp dụng phương pháp dạy học tích cực

Nhiều giáo viên vẫn còn sử dụng phương pháp giảng dạy truyền thống, dẫn đến việc học sinh không được khuyến khích tham gia tích cực vào quá trình học tập. Điều này làm giảm khả năng phát triển năng lực giải quyết vấn đề của học sinh.

2.2. Thiếu tài liệu và nguồn lực hỗ trợ

Việc thiếu tài liệu và nguồn lực hỗ trợ cho giáo viên trong việc dạy học ứng dụng đạo hàm cũng là một rào cản lớn. Điều này ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy và khả năng tiếp cận kiến thức của học sinh.

III. Phương pháp dạy học ứng dụng đạo hàm hiệu quả

Để phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh, cần áp dụng các phương pháp dạy học tích cực và sáng tạo. Việc xây dựng hệ thống bài tập có tính vấn đề và tổ chức các hoạt động học tập theo nhóm là những phương pháp hiệu quả.

3.1. Xây dựng hệ thống bài tập có tính vấn đề

Các bài tập có tính vấn đề giúp học sinh phát hiện và giải quyết các vấn đề thực tiễn. Điều này không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện.

3.2. Tổ chức hoạt động học tập theo nhóm

Hoạt động học tập theo nhóm khuyến khích học sinh trao đổi, thảo luận và hợp tác trong việc giải quyết vấn đề. Điều này giúp phát triển kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm, đồng thời nâng cao khả năng giải quyết vấn đề.

IV. Ứng dụng thực tiễn của việc dạy học ứng dụng đạo hàm

Việc dạy học ứng dụng đạo hàm không chỉ mang lại lợi ích trong việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh mà còn có ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực khác nhau như vật lý, hóa học và kinh tế. Học sinh có thể áp dụng kiến thức về đạo hàm để giải quyết các bài toán thực tiễn trong cuộc sống.

4.1. Ứng dụng trong các môn học khác

Kiến thức về đạo hàm có thể được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ vật lý đến kinh tế. Điều này giúp học sinh thấy được sự liên kết giữa các môn học và thực tiễn.

4.2. Kết quả nghiên cứu về hiệu quả dạy học

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc dạy học ứng dụng đạo hàm giúp học sinh cải thiện khả năng giải quyết vấn đề và tư duy phản biện. Kết quả này cho thấy tầm quan trọng của việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực.

V. Kết luận và hướng phát triển tương lai

Việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh thông qua dạy học ứng dụng đạo hàm là một nhiệm vụ quan trọng và cần thiết. Cần có sự đầu tư và cải tiến trong phương pháp dạy học để đạt được hiệu quả cao nhất.

5.1. Tầm quan trọng của việc cải tiến phương pháp dạy học

Cải tiến phương pháp dạy học là yếu tố quyết định đến sự thành công trong việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh. Cần áp dụng các phương pháp dạy học hiện đại và tích cực.

5.2. Định hướng phát triển trong tương lai

Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu và phát triển các phương pháp dạy học mới, đồng thời tăng cường sự hợp tác giữa giáo viên và học sinh để nâng cao chất lượng giáo dục.